Выборочный метод

Параметрлік емес критерийлердің есептеу формуласында жиіліктер немесе рангілер қолданылады.

Параметрлік емес критерийлерді қолдану маңызды:

• шолу жасау кезеңінде;
• бақылау саны аз (30 – ға дейін);
• деректердің қалыпты таралу заңына сәйкестігі белгісіз .

Параметрлік емес критерийлер :

• тәуелсіз таңдамалардың арасындағы айырмашылық критерийі;
• тәуелді таңдамалардың арасындағы айырмашылық критерийі болып

негізгі екі топқа бөлінеді.

Тәуелсіз топтар арасындағы айырмашылықтар

• Тәуелсіз топтар үшін Манн – Уитнидің U критерийі.

Тәуелді топтар арасындағы айырмашылықтар

• Уилкоксонның жұптасқан Т – критерийі;

Колмогоров- Смирновтың келісім критерийі

Деректерді өңдеу реті:

• Бақылаудың салыстырылатын топтарында кездесетін варианталардың барлығы бір қатарға өсу ретімен біріктіріледі.
• Бірінші және екінші топтар үшін варианталардың жиіліктері жазылады.
• Жиіліктер жинақталған тәртіппен қойылады.
• Жинақталған жиіліктер сәйкес топтардағы бақылаулар санына бөлінеді.
• Топтар бойынша жинақталған жиіліктердің айырымы есептеледі және бұл кезде таңба есепке алынбайды.

Манн – Уитнидің U – критерийі

Ранжирлеу – вариациялық қатардың ішіндегі варианталардың кіші шамадан үлкен шамаға қарай таралуы.

Ранжирлеу ережесі:

• Кіші мәнге кіші ранг беріледі.
• Егер бірнеше мәндер тең болса , оларға олар тең болмаған жағдайда берілетін рангтардың орта мәні болатын ранг беріледі.
• Рангтердің жалпы қосындысы есептеу формуласымен сәйкес келуі керек:

,

мұндағы N- ранжирленетін мәндердің жалпы саны.

Манн-Уитни критерийін есептеу схемасы :

• Бағанға (қатарға) вариациялық қатар құру.
• Екі бағандағы (қатардағы)да варианталардың мәндерін ранжирлеу.
• Бірінші және екінші бағандар үшін бөлек-бөлек рангілер қосындысын есептеу. Рангілердің жалпы қосындысының есептеу формуласымен алынған рангілер қосындысына сәйкестігін тексеру. Екі қосындының үлкенін анықтау.
• Uбақ анықтау:

Кестеден Uсыни мәнін табу.

Салыстыру:

Егер Uбақ >Uсыни, онда Но –қабылданады.

Егер Uбақ≤Uсыни ,онда Но –жоққа шығарылады.

Жұптасқан жиынтықтар үшін Уилкоксонның Т - критерийі

• Бақылаудың байланысқан жұптары арасында есептелген айырмаларға таңбаларды есепке алмай өсу ретіне қарай рангілік нөмірлер беріледі.
• Сирек кездесетін таңбасы бар айырмалардың рангілік нөмірлерінің қосындысына тең Т шамасын есептейді.
• Алынған Т шамасын сыни мәнмен салыстыру арқылы нөлдік жорамалды қабылдау немесе жоққа шығару туралы шешім қабылдайды.
• Т < Тсыни болғанда нөлдік жорамал жоққа шығарылады., Т > Тсыни болғанда нөлдік. жорамал қабылданады

Әдебиет:

1. Раманқұлова А.А. Биологиялық статистика. Оқу құралы.-Алматы. 2015

2. Лукьянова Е.А. Медицинская статистика. – М: Изд. РУДН, 2002.

3. Гланц С. Медико-биологическая статистика. – М.: Практика, 1999.

4. Рокицкий П.Ф. Биологическая статистика. – Высшая школа, 1973.

жүктеу/скачать 73,41 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: