Қ азақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
жүктеу/скачать 9,92 Mb.
|
Мұнайды өндірудің техникасы мен технологиясы оқу құралы (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- 7.4 Су айдап қабаттық қысымды ұстап тұрудың негізгі сипаттамалары
| Алаңды суландыру – кен орындарын игерудің ең жоғары қарқынын қамтамасыз ететін қабатқа әсер етудің барынша қарқынды жүйесі. Осы жүйеде өндіру және айдау ұңғымалары айдау және өндіру ұңғымалары кезектесіп отыратын бес -, жеті-немесе тоғыз нүктелі торлар түріндегі дұрыс геометриялық блоктармен орналасады (сурет. 25).
Ұңғымалардың осындай біркелкі торлары бойынша алаңды бұрғылау кезінде бес нүктелі схема кезінде әрбір айдағыш ұңғымаға бір өндіруші, жеті нүктелі схема кезінде екі өндіруші, ал тоғыз нүктелі үш өндіруші ұңғымалар келеді. Ұңғыма торының түрлері: а-бес нүктелі, б – жеті нүктелі, в-тоғыз нүктелі, г-ұяшықты Сурет 25 – Алаңды суландырумен игеру жүйелері Айдау ұңғымалары өнім бермейтінін ескере отырып, тоғыз нүктелік схема экономикалық жағынан тиімді екені анық болады, алайда кен шоғырына әсер ету қарқындылығы аз және өндіру ұңғымаларына судың жарылуы кезінде мұнай кентіректерінің болу ықтималдығы көп. 7.4 Су айдап қабаттық қысымды ұстап тұрудың негізгі сипаттамалары Су айдап ҚҚҰ техникасы мен технологиясы үдерісті, оның ауқымын, өндірудің орнын толтыру дәрежесін, қорларды өндіру мерзімін, айдау және өндіру ұңғымаларының санын және т. б. сипаттайтын кейбір ұғымдар мен анықтамалармен байланысты. Жасанды су арынды режим кезінде, мұнайды алу қабаттағы қанығу қысымынан жоғары қысым кезінде жүргізіледі, қабаттық жағдайларға келтірілген алынатын сұйықтықтың көлемі айдалатын сұйықтықтың көлеміне, сондай-ақ қабаттық жағдайларға келтірілген, г. е. тең болуы тиіс. қабаттық температура мен қысымға. Бұл жағдайда қабаттық өнім тек мұнай мен судан тұрады, ал газ ерітілген күйде болғандықтан, онда қабаттық жағдайларға келтірілген сұйықтықтардың шығын балансының келесі теңдеуін жазуға болады: , (27) мұнда Qнаг - стандартты жағдайларда айдалатын судың көлемдік шығыны (мысалы, м3 / г); bв - қабаттық температураға дейін қыздыру кезінде су көлемінің ұлғаюын және қабаттық қысымға дейін қысу кезінде оның көлемінің азаюын ескеретін айдалатын судың көлемдік коэффициенті (кәдімгі қабаттық температуралар мен қысымдар үшін bв = 1,01); Qн - стандартты жағдайларда (тауарлық мұнай дебиті) көлемді мұнай өндіру (жиынтық дебит); bн - газдың еруі, температураның көтерілуі және қысымнан болмашы сығылуы есебінен оның кеңеюін ескеретін мұнайдың көлемдік коэффициенті. (Әрбір нақты bн қабаты үшін Pvt қондырғыларында эксперименталды анықталады немесе статистикалық формулалар бойынша жақынырақ есептеледі. Әдетте BN = 1,05-1,30, бірақ кейде 2,5 шамаға жетеді; Qв - стандартты жағдайларда өлшенген, қабаттан алынатын өнділетін судың көлемді; bв' - алынатын минералды судың көлемдік коэффициенті, ол тұщы су үшін көлемдік коэффициенттен ерекшеленуі мүмкін; Qут - сыртқы облысқа кететін судың көлемдік шығыны; k - жойылған суды есепке алатын коэффициент, айдау ұңғымаларының өздігінен төгілу кезіндегі, суағарлар бұзылған кезде және басқа технологиялық себептер бойынша. Әдетте k = 1,1 - 1,15 коэффициенті. (27) теңдеуден Qнаг айдалатын судың шығынын табады. Әлбетте, nнаг,айдау ұңғымаларының саны, олардың орташа дебиті qнаг және айдалатын судың шығыны Qнаг арақатынасымен байланысты. , (28) Егер айдамалау ұңғымаларын тәжірибелік пайдалану нәтижелері бойынша немесе есептеу нәтижелері бойынша олардың дебиті qнаг белгілі болса, онда (28) айдамалау ұңғымаларының қажетті санын nнаг анықтайды. Егер nнаг ұңғыманы орналастыру схемасымен алдын ала анықталған болса, онда (28) айдау ұңғымасының орташа дебитін qнаг анықтайды, ол айдау ұңғымасы ауданындағы қабаттың гидроөткізгіштігіне және репрессияға, яғни суды айдау қысымының шамасына байланысты болады.. ВРБ-су тарату блогы; БСС-бұталы сорғы станциясы; УПС – алдын ала түсіру қондырғысы; ЗУ-өлшеу қондырғысы Сурет 26 –ҚҚҰ жүйесінің принциптік схемасы Сурет 27 – Арынды тарақ (гребенка) блогы Айдау ұңғымасының дебиті өндіру және айдау ұңғымаларының барлық жүйесінің гидродинамикалық есептерімен немесе репрессия үшін қайта құрылған радиалды ағын формуласы бойынша жақындайды. Айдау қысымы мен дебиттер техникалық жүзеге асырылатын шектерде болуы тиіс және технологиялық жабдықтың мүмкіндіктерінен аспауы тиіс. Бұл шамаларды кейбір реттеу сору қабілетін жақсарту үшін айдау ұңғымаларының забой маңы аймағына әсер етуі мүмкін (қышқылдық өңдеу, гидрожарылу және т.б.). Қабаттан сұйықтықтарды алу орнын толтыру дәрежесін бағалау үшін айдамамен компенсация коэффициенті ұғымы енгізіледі. Ағымдағы компенсации коэффициенті , (29) - айдалатын су дебитінің уақыт бірлігі (жыл, ай, тәулік және т.б.) үшін қабаттық жағдайларға келтірілген алынатын сұйықтықтардың дебитіне қатынасы. Бұл коэффициент қазіргі уақытта айдау арқылы өндірудің қаншалықты жинақталғанын көрсетеді. Егер mт < 1 болса, айдау өндіруден қалып, н орташа қабаттық қысымның төмендеуін күту керек. Егер mт > 1 болса, айдау өндіруден асып түседі және қабаттағы қысым өсуі тиіс. Мт = 1 кезінде игерудің басында қандай болғанына қарамастан, қазіргі деңгейде ағымдағы қабаттық қысымның тұрақтануы байқалуы тиіс. Коэффициенті жинақталған өтемақы , (30) (30) формулада алымы - қабатқа айдалғаннан бастап осы уақыт t кезеңіне дейін айдалған судың жиынтық мөлшері. (30) формулада бөлімі - қабаттан алынған, қабаттық жағдайларға келтірілген мұнай мен судың жиынтық мөлшері, сондай-ақ барлау ұңғымаларымен сұйықтықты өндіруді қоса алғанда, шоғырларды бүкіл пайдалану барысында айдалу уақыты ішінде жиынтық сұйықтықтар. Бұл ретте, егер mн < 1, ағымдағы орташа қабат қысымы бастапқы қысымнан аз болған, өйткені айдау жиынтық өндіруді толтырмаған. Егер mн = 1 болса. орташа қабаттық қысым бастапқы қабаттық қысымға дейін қалпына келтіріледі, өйткені айдау сұйықтықтың жиынтық өндіруін толығымен өтейді. Егер mн > 1 болса, ағымдағы орташа қабаттық қысым бастапқы қысымнан асып түседі, өйткені қабатқа сұйықтықтар іріктелгеннен көп. Сурет 28 – Айдау желісі бойындағы қысымның өзгеруі Мұнай өндіру технологиясында " айдау желісіндегі қысым "және" өндіру желісіндегі қысым "сияқты ұғымдарды жиі қолданады. Бұл ұғымдарды енгізу айдау ұңғымаларының орналасу сызығынан өндіруші ұңғымалар қатарына сұйықтықты сүзудің физикалық көрінісін жеңілдетеді,сондай-ақ өндіру сызықтарына сұйықтықтың ағуын негіздейтін депрессияны бір мәнді сипаттауға мүмкіндік береді. Айдау желісіндегі қысым – бұл айдау ұңғымалары желісінің бойындағы қабаттағы орташа интегралды қысым. Айдау ұңғымаларының айналасында айдау ұңғымаларының түбінің жоғары қысымды (құйғыштың шыңы) қаратылған репрессиялық құйғыштар пайда болады (сурет. 28). Орташа ординат бойымен өзгеретін, яғни ұзындығы S Рн тіктөртбұрыштың биіктігі және ауданы РнЅ, - орташа интегралды қысым. Анықтама бойынша , (31) немесе
, (32) мұнда F - қысым эпюрасының штрихталған алаңы. Айдау ұңғымаларының түбтік қысымы әртүрлі болуы мүмкін. Ұңғыма түбі айналасында қысымның таралу заңы логарифмге жақын. Бұл жағдайда, қысымның таралуына арналған формуланы қолданып, қысымның таралу қисығын қысымның тарқататын ұңғымалар арасында құруға болады. Осылайша, қысым бөлу эпюрасы бойынша айдау сызығы бойымен нақты жағдайда F эпюрасының ауданы анықталуы мүмкін, ал (32) формула бойынша айдау сызығындағы қысым табылуы мүмкін. Айдау желісіндегі қысымды анықтаудың қарапайым есептеу әдістері бар, алайда бұл әдістер барлық айдау ұңғымаларындағы бірдей түбтік қысымда, ұңғымалар мен біртекті қабаттардың арасындағы тең арақашықтықта ғана әділ. Есептік формула түрі бар , (33) мұнда Рн - айдау ұңғымаларындағы қысым (барлық ұңғымаларда бірдей); Q - айдау қатарының жиынтық дебиті; - айдау қатарының ішкі сүзу кедергісі. Мұнда μ - судың тұтқырлығы; k-өткізгіштігі; h-қабаттың қалыңдығы; n-қатардағы ұңғымалар саны; σ - айдау ұңғымалары арасындағы қашықтықтың жартысы; rпр - айдау ұңғымасының келтірілген радиусы.. Сурет 29 – Өндіру желісі бойындағы қысымның өзгеруі Өндіру желісіндегі қысым ұқсас анықталады, яғни өндіруші ұңғымалар желісінің бойындағы орташа интегралды қысым ретінде. Өндіруші ұңғымаларда депрессиялық шұңқыр жоғарыдан төмен қаратылған (сурет 29). Өндіру сызығындағы қысымдар тең , (34) немесе
мұнда F - қысым эпюрасының штрихталған алаңы. Ұқсас есептеулер кезінде мұнда Рс - осы қатардың өндіру ұңғымаларындағы қысым (барлық қатарда бірдей); Q - S ұзындығының шегінде орналасқан осы қатардың өндіруші ұңғымаларының дебиті. Айдау желісіндегі орташа қысым айдау ұңғымаларындағы забой қысымдарынан аз (Рн' < Рн), ал іріктеу желісіндегі орташа қысым өндіруші ұңғымалардағы забой қысымдарынан артық (Рс' > Рс). Рн' - Рс' = ДР шамасы айдау сызығы мен іріктеу сызығы арасындағы депрессия деп аталады. Бұл депрессияның көлеміне ұңғымалардың өндіруші қатарының дебиті байланысты, ол ДР өсуімен артады. Депрессияның ұлғаюына Рн айдау желісіндегі қысымды арттыру есебінен де, Рс іріктеу желісіндегі қысымды төмендету есебінен де қол жеткізуге болады. Сурет 30 – Айдау ұңғымаларының жабдығы, жер үсті жабдығы: айдау арматурасы, ұңғыма сағасын байлау Сурет 31- Айду ұңғымаларының жерасты жабдығы: сорапты -компрессорлық құбырлар, пакер. Сурет 32–Айдау арматурасы АНК 1: 1-жылдам жиналмалы қосылыстар; 2- манометрі бар вентиль; 3-ысырма; 4-үштік; 5-штуцер; 6 -фланец; 7 - құбыр басы. . жүктеу/скачать 9,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|