Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

күнделікті тыныс-тіршілікте, өмірде, 

тәжірибелік  зерттеуде  түйінді  мәсе- 

лені  шешуде  адамның  ақыл-ой  бел- 

сенділігінен байқалатын психология- 

лық  қандайда  болмасын  мәселені 

шешуде алынған бұрынғы білімі мен 

тәжірибесінің,  дағды  икемділігінің 

қандай  жағдайға  үйесімді  болып, 

субъектіні  жаңаша  ойлауға  итерме- 

лейтін жағдай. 

ПРОЕКЦИЯ  (  лат.  рrоjесtiо  –  алға 

тастау ) – адам бойындағы жағымсыз 

қасиеттері  мен  қылықтарын  басқа- 

ларға телитін қорғаныс тетігі. П. ин- 

дивидке  бейжай  елесті  сыртқы  дү- 

ниеге біржақты телитін психикалық 

процестің көрінісі. Психикалық П. – 

адам  мүддесі  мен  ынтасын  біреуді- 

кіндей салқын, ықылас білдірмей кө- 

ңіл  қобалжуын  басатын  қабылдау- 

дың қорғанарлық тетігі.

Бейқам көңілдің мән-жайын әр түр- 

лі  талқылаушылардың  бірі  австрия- 

лық ғалым З.Фрейд болды. Фрейдтің 

ұйғарымы бойынша, балаларға жұрт- 

тың  дүниені  сезінуі  өздерінікіндей 

көрінеді  де,  сыртқы  ұқсастықпен 

өздерін  ойланбай-ақ  жұбатады.  Оң 

түсінікті теріс күйге ұқсататын төзім- 

сіз күйді З.Фрейд паранойлық ауру- 

ға жатқызады. Көңіліне қабылдауды 

жалғастыратын  симбиоздық  түрлі 

күйлердің  бірлесе  селбесуін  ғалым- 

дар  психикалық  ерекше  көрініс  деп 

тапты. Селбестіру, телу процесінің әр 

түрлі сау да, ауру да күйі адамдарда 

кезігетіні анықталды. Бірақ адамның 

елесті шындықпен салыстырып тек-

сере алатын қабілетінде немесе теліте 

елестету ақиқаттығына деген наным-

сенім  бір-біріне  үйлесе  бермейтін 

сияқты.

қойылатын  талаптар  жүйесі.  Бұл 

арқылы қандай да бір кәсіптің егжей-

тегжейлі сипатталуы. Ол талаптарға 

берілген  кәсіп  саласын  жетістіктен 

меңгеру  үшін  қажет  тұлғаның  сапа-

сы, ойлау қабілетінің ерекшеліктері, 

білімі, икемділігі және дағдысы жа- 

тады.  Профессиография  –  адамның 

жеке  басының  қасиетіне,  психоло- 

гиялық  қабілетіне,  психологиялық-

физикалық  мүмкіндігіне  қойылатын 

талаптарды  зерттеу  технологиясы. 

Адам  мен  кәсіптің  арақатынасын 

қамтамасыз ететін практикалық ұсы- 

ныстар  мен  әдістемелік  құралдың 

ақпараттық, болжамдық, келістіруші- 

лік қызметін реттеу үшін қолданыла- 

ды. П. түрлерін зерттеудің тереңдігі 

мен  дәлдігі  әлеуметтік  сұранысқа 

байланысты.  Профессиография  кә- 

сіптік  қызметтің  әлеуметтік-психо- 

логиялық, әлеуметтік-экономикалық, 

психофизиологиялық, тарихи, техни- 

калық,  құқықтық  сияқты  жақтарын