«Абай аға» де ген бі рін ші та рау да ел аға сы на ай нал ған Абай қа сы на
топ тас қан жас тар ды кө ре міз. Олар: өз ба ла ла ры – Ақыл бай, Ма ғаш, іні сі
Ыс қақ тың ба ла сы – Кә кі тай, Құ нан бай қа жы ға ат та нар да Дәр кем бай құн
сұ рай тын Қо дар дың жал ғыз ту ысы – Дәр мен. Дәр кем бай өз қо лы мен Абай дың
қасына қос қан осы жа тақ ба ла сы еті ті рі, әң гі ме шіл, өлең ге құ мар бо лып өсе ді.
Абай Дәр мен ді қа сы нан бір елі тас та май, үне мі ер тіп жү ре ді. Дәр мен – та ри хи
шын дық қа не гіз дел ген жи ын тық об раз.
Та рау көш су ре ті нен бас та ла ды. Бір ге ке ле жат қан осы төр теуі жол бойы
іліп-қақ па өлең құ рас ты рып, әзіл де сіп ке ле ді. Ке нет Ма ғаш:
– Күз бол ды ма, бә тір-ау, не ге тоң дым, – деп Ақыл бай ға қа рай ды. Сон да
Ақыл бай:
– Тоң ға ның рас, бо за рып тү сің де оң ды, – дей ді. Ке ле сі сі не Дәр мен ың ғай-
ла на бер ген де Кә кі тай тоқ тай тұр де ген дей бел гі бе ріп:
– Бі рін то ңып, бі рің оң, жұ мы сым жоқ,
Ой ына түк кір мей ді Кә кі тай шоң ның, –
дей ді. Бұ лар «шоң» де ген сөз ге та ла сып, арт та рын да ке ле жат қан Ер бол мен Бай-
ма ғам бет тен сұ рай ды. Олар да ма ғы на сын дөп ба сып, та ба ал ма ған нан ке йін,
Абай ға жү гі не ді. Абай «шоң» де ген сөз әсі лі қыр ғыз ға тән бо луы ке рек, бі рақ
қа зақ та да кез де се ті нін мы сал дар мен ай та ке ліп, «бә рің ді Кә кі тай қи ра та же ңіп
отыр» де ген ше шім шы ға ра ды. Абай ай на ла сы күн де осын дай әң гі ме-жыр ға
то лы. «Ең лік-Ке бек ті» жа зу ға Шұ бар мен Дәр мен та ла са ды.
Же ті ау ыл Жі гі тек ке тән қыс тық пі шен нің қақ жар ты сын Абай дың аға сы
Тә ке жан ның ба ла сы Әзім бай зор лық пен ор ды рып ала ды. Шың ғыс тың бо лы сы
бө кен ші ден шық қан Күн ту бо лыс бол ған дық тан, Ба за ра лы ай дау дан қа шып ке ле ді.
«Кек жо лын да» де ген екін ші та рау да Әзім бай жі гі тек тің шө бін ақы ры бер-
мей ді. Тә ке жан ның үйі не бар ған Абай Иса ның ше ше сі Иіс кем пір ге ор та қап қи ды
әрең бер ген Қа ра жан әре ке тін кө ріп, атақ ты «Қа ра ша, жел тоқ сан мен сол бір-екі
ай» де ген өле ңін жа за ды. Тә ке жан ның қой шы сы Иса жаң быр мен дау ыл дан ық қан
қой ды құт қа рам деп, төрт қас қыр ды өл ті ріп, қай тыс бо ла ды. Ба за ра лы 45 адам ды
жи нап, Тә ке жан ның се гіз жүз жыл қы сын ел ге со ғым есе бін де та ра тып жі бе ре ді.
«Ба за ра лы – Тә ке жан дау ының» со ңын да жі гі тек руы се гіз жүз жыл қы ны екі есе-
леп қай та ра тын бо ла ды. Ха лық ба сы на та ғы да ау ыр лық ор най ды.