«Үшін» циклі: цб, үшін, дан (-ден, -тан, -тен, -нан, -нен) немесе бастап, дейін, қадам, келесі, цс
және, немесе, емес
құрама шарттар
мән;
-өту n;
-егер Р өту n (Р-шарт)
функция (айнымалы), мұндағы өту n және егер Р өту n - басқарушы операторлар. Өту n сөзсіз (шартсыз) өту операторы, алгоритм командаларының орындалу ретін тоқтатып, келесі орындалуды n-жолға беру жөніндегі нұсқау.
Алгоритмдік тілдің алфавитінде, мағынасы мен қолдану тәсіліне алдын ала түсініктеме беріліп қойылған, қызметші сөздер деп аталатын стандартты символдар тіркестері де бар. Кейбір қызметші сөздерді атап көрсете кетейік:
Алгоритмнің блок-схема түрінде тұрғызылуы:
Овал – алгоритмнің басы не соңы екенін білдіреді; қажеттісі ішіне жазылады.
Төртбұрыш – ақпаратты өңдеу процесі
Ромб - кейбір айнымалылардың, шарттардың орындалуына байланысты алгоритмнің бағытын таңдау процесі
Блок схемалық түріндегі алгоритм логикалық құрылысы жағынан сызықтық, тармақталған және циклдi болып бөлінедi.
Сызықтық алгоритм бірнеше блоктардан тұрады:
басы
айнымалыларды енгізу
нәтиже
әрекет 1
әрекет 2
әрекет N
соңы
Тармақталған алгоритмнің екі типті болады:
басы
айнымалыларды енгізу
нәтиже
тармақ 1
тармақ 2
соңы
иә
жоқ
шарт
иә
жоқ
толық шартты құрылым
иә
жоқ
толық емес
шартты құрылым
Циклдық алгоритм де екі типті болады: әзірге циклы
басы
айнымалыларды енгізу
нәтиже
цикл денесі
соңы
иә
жоқ
цикл
орындалатын
шарт
Үшін циклы
басы
айнымалыларды енгізу
нәтиже
цикл денесі
соңы
иә
жоқ
цикл
аяқталатын шарт
1-мысал: х1, у1, х2, у2, х3, у3 координаталарымен берілген үшбұрыштың Н биіктігін және М медианасын табу сызықты алгоритмін тұрғызайық. Төмендегі формулаларды есепті шешу барысында қолданамыз:
;
мұндағы A,B,C – үшбұрыштың қабырғалары. Олар мына формулалар бойынша анықталады:
;
;
ал жартылай периметр
Шешуі:
2-мысал: Функция берілген:
Осы функцияны шешудің блок-схемасын тұрғызайық (тармақталған алгоритм):
Шешуі:
3-мысал: 1 + 1/2 + 1/3 + ... аралығындағы сандардың қосындысы қандай да бір
Е санынан кіші болатынын есептеу алгоритмінің блок-схемасын құрайық (әзірге циклы)
