169.Аралық ми, бөлімдері, таламус аймағы: бөлімдері, қызметі. Омыртқалыларэволюциясындаалдыңғымидың,prosencephalon,дамуыбастыекіфактормен:сезімталдықтыңәртүрінің–бұлорганизмніңсыртқыортаменбайланысыныңжақсаратүсуінқамтамасыз етті және омыртқалылардың құрғаққа шығуында үлкенмаңызға ие болатын шартты рефлекстік байланыстардың дамуыменнегізделеді.Құрлықтағыомыртқалылардыңалдыңғымиыныңморфологиялық-қызметтік күрделенуі нәтижесінде ол: аралық мижәнесоңғымиғабӛлінеді.
Аралықмидың,diencephalon,келесібӛліктерін:таламустықмиды,thalamencephalon,таламусастыаймағын,hypothalamus,және аралықмидыңқуысы-ІІІ қарыншаны,ventriculus tertius,ажыратады.
Таламустықмиға,thalamencephalon:
таламуснемесекӛрутӛмпесі,thalamus;
таламусүсті,epithalamusжәне
таламусарты,metathalamus,жатады.
Таламус (артқы таламус), немесе көру төмпесі, thalamus,сұрзаттыңжиынтығы,кӛлеміменпішінібойыншакептердіңжұмыртқасын еске түсіреді. Оның бүйір қарынша қуысына қарағанжоғарғы беті латералды жағынан шекаралық жолақ, stria terminalis,арқылықұйрықтыядроданбӛлініптұрады;алдыңғыжағытӛмпешік, tuberculum anterius thalami,түрінде тарылған ал артқыкеңейгенбӛлігіжастық,pulvinar,депаталады.ЕкіталамустыңмедиалдыбеттерініңортасындағысаңылаутүріндегіқуысIIIқарынша деп аталады, бұл қуыста таламустарды байланыстыратынталамусаралық дәнекер, adhesio intertalamica, орналасады. Таламуспен гипоталамустың шекарасында жақсы байқалатын горизонталдыгипоталамустықжүлге,sulcushypotalamicus,ӛтеді.Бұлжүлгеалдынанқарыншааралықтесіктенбасталып,ортаңғыми суқұбырының алдыңғы тесігінде аяқталады. Таламустың алдыңғы,латералды, тӛменгі және артқы беттерінің барлығы дерліккӛршіаймақтардыңмилықзатыменбітісіпкетеді.Жоғарғыжәнемедиалды беттердің шекарасында таламустың милық жолағы, striamedullaristhalami,ӛтеді.Олартқыжағындакеңейіпжүгеншікүшбұрышын,trigonumhabenulae,түзеді.Таламуста40-қажуықядролар бар, олардың ішінде алдыңғы, артқы, медиалды, латералдыядролар (nuclei anteriores, posteriores, mediales et laterales) мен торлыядроларды(nucl.reticulares)ажыратады.
Таламустыңядроларыныңкӛбісоңғымименекіжақтыбайланысады.Жастықядролары, латералдыиіндідене ядроларыжәнеортаңғымидыңжоғарғытӛбешігініңядроларыкӛрудіңқыртысасты орталықтары болып табылады. Медиалды ядролардаталамустың барлық басқа ядроларынан шығатын аксондардың бірбӛлігіаяқталады.Сондықтан,таламусорганизмніңсыртқыжәнеішкіортаданалатынбарлықафференттіимпульстерініңқыртысастылықнегізгіорталығықызметін атқарады.
