3) Құрылыс ерекшелігі: Биологиялық мембрана
негізінде - амфифильді
липидтердің қос қабаты жатыр. а) Бұндай липидтер молекуласынының 2
бөлімі болады: гидрофобты (май қыш-ң екі көмірсутекті «құйрықтары») және
гидрофильді (көмірсудың спирт қалдығы, азотты негізі). Липидті компонент
б) Сулы ортада бұл молекулалар өздігінен қос қабатты құрайды, онда
гидрофобты бөлімі бір-біріне, ал гидрофильді бөлігі – сулы ортаға
бағытталған. Мембраналардың құрамында
кездесетін липидтердің
өкілдеріне: фосфолипидтер (глицерофосфатидтер), сфингомиелин және
стероидты липидтер ішінде — холестерин жатады. Мембрана құрамына
сонымен қатар ақуыздар да кіреді. Интегральді ақуыздар мембрананың
липидті қос қабатына толық терең еніп тұрады. Ал перифериялық
ақуыздар
мембрана беткейінің бірімен байланысады. Мембранаға жартылай еніп
тұратын ақуыздар – жартылай интегральді деп аталады. Ақуыздар Қызметі
бойынша түрлері: фермент-ақуыздар, тасмалдаушы ақуыздар, рецепторлық,
құрылымдық ақуыздар Көмірсулар мембрана құрамыда бос күйінде емес,
липид пен ақуыз молекуларымен байланыста болады (гликолипидтер және
гликопротеиндер). Әдетте бұл компоненттер
мембрананың сыртқы
беткейінде орналасады
4) Функция: Белсенді зат тасымалдау, Кіші молекулалар
мен иондардың
жалпы және іріктемелі диффузиясы ,Жасуша ішінде метаболизм өнімдері
мен иондардың тасмалдауын реттеу, Электроизоляциондық
қасиеттер ,Нерв
импульсін генерациялау, Биологиялық тотығу энергиясын химиялық
энергияға (АТФ) түрлендіру, Фагоцитоз, пиноцитоз, антигендік қасиеттер
5) Организмде орналасуы: жасушалар беткейінде және
субжасушалық
бөлшектер беткейінде
1) Тін: Жасуша қабықшасының құрылысы.
1 –липид молекуласы; 2 – липидті қосқабат; 3 – интегральді ақуыздар; 4 –
перифериялық ақуыздар; 5 – жартылайинтегральді ақуыздар; 6 –
гликокаликс; 7 – субмембраналық қабат; 8 – актинді микрофиламенттер; 9 –
микротүтікшелер; 10 – аралық филаменттер; 11 – гликопротеиндер мен
гликолипидтердің көмірсу молеклары
Достарыңызбен бөлісу: