ЭКЗИСТЕНЦИАЛИЗМ
(лат.
–
тіршілік) — нақты болмыстағы жеке
тұлғалық адам тірлігіне негізделген философиялық ілім және қазіргі
философиядағы бағыт. Көтеретін мәселесі – тұлғаның бірегейлігі,
қайталанбауы. Экзистенцияны ұғыммен жеткізу мүмкін емес, өйткені ол –
тірі шындық, адамның өзін және қоршаған ортаны жасауы, фактикалық және
күнделіктіліктен шығу (трансценденция). Экзистенциализмнің
негізгі
проблемалары
– экзистенциалды таңдау, еркіндік, жауапкершілік. Ойлаудың
бұл тәсілі Декарт философиясына һәм барлық рационалды жүйелерге қарсы,
бұл адам философиясының ақыл мен идея философиясына деген тойтарысы.
Оның
басты өкілдері
– француз философтары Жан-Поль Сартр, Альбер
Камю және Симона де Бовуар, неміс Мартин Хайдеггер, орыс Николай
Бердяев, қазақтар – Абай және Шәкәрім.
ЭКОНОМИКАЛЫҚ
МАТЕРИАЛИЗМ
-
ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ДЕТЕРМЕНИЗМ
—
тарихтың
материалистік
түсінігін
қарапайымдандырудың К.Маркс жасаған түрі, онда ол экономикалық
бастауды тым абсолюттендіріп жіберген. Экономикалық материализмнің
өкілдері, К.Маркс үйреткендей емес, барлық қоғамдық-мәдени феномендерді
экономикадан шығарудың орнына, оларды экономикаға келтірген
(редукциялаған, қысқартқан).
ЭКЛЕКТИКА
— жан-жақтан жиналған, алуан түрлі, қырық құрау
қағидаларды біріктіріп, қоршаған дүниеге өзіндік көзқарасты дәріптеуге
тырысатын философиялық әдіс.
ЭКСПЕРИМЕНТ
— зерттелетін процесс барысына активті және мақсатты
түрде араласу немесе шындықты, құбылыстарды бақылауға, оны басқаруға,
игеруге болатын шарттарда, жағдайларда зерттеу.
ЭКСПЛАНАНДУМ
— бұл құбылыстарды сипаттау.
ЭКСПЛАНАНС
— берілген құбылысты түсіндіру үшін қолданылатын
қағидаттар класы.
Достарыңызбен бөлісу: |
