1 билет Қазақстанның өсімдік ресурстарының қазіргі жағдайына сипаттама беріңіз
Адамның экстримальды тіршік жағдайларына бейімделуіне талдау жасаңыз
жүктеу/скачать 0,62 Mb.
|
| 2.Адамның экстримальды тіршік жағдайларына бейімделуіне талдау жасаңыз
Дәстүрлі түрде экстремалды экологиялық жағдайлар абиотикалық факторлар негізінде анықталады, мысалы: температур,судың болуы ,қысым,PH,тұздылық Омыртқасыздар мен омыртқалылар сияқты көп жасушалы организмдер де экстремофильдер болуы мүмкін. Мысалы, кейбір психрофильдерге қыста жасуша цитоплазмасында осмолиттерді жинақтап, жасушадан тыс судың (клеткалардан тыс) қатып қалуына мүмкіндік беретін қыста ұлпаларында жасушаішілік тоңудан сақтайтын аздаған бақалар, тасбақалар және жыландар жатады. Тағы бір мысал антарктикалық нематод Panagrolaimus davidi оқиғасы болып табылады, ол жасушаішілік мұздаудан (жасушаларыңыздағ ы суды мұздату) аман қалады және ерігеннен кейін өсіп, көбейе алады. Полиэкстремофильдер – бір уақытта бірнеше экстремалды жағдайда өмір сүре алатын организмдер, сондықтан барлық экстремалды орталарда жиі кездеседі. Мысалы, қатты ыстыққа да, судың шектеулі болуына да, көбінесе жоғары тұздылыққа да төтеп беретін шөл өсімдіктері Қоршаған орта динамикалық болып қана қоймайды, олар экстремалды болуы немесе болмауы мүмкін, сонымен қатар организмдер де динамикалық және қоршаған ортаның нақты жағдайларына бейімделген әртүрлі кезеңдері бар өмірлік циклдерге ие. Организмнің өмірлік циклінің бір кезеңін қамтамасыз ететін орта екінші кезең үшін экстремалды болуы мүмкін. Мысалы, кокос жаңғағы (Cocos nucifera) теңіз арқылы тасымалдауға бейімделген тұқым, бірақ жетілген ағаш құрлықта өседі. Адам кез келген басқа тірі организмдер сияқты белгілі температура, жарық, ылғалдылық, ауырлық, радиация, биіктік және т.б. жағдайларында өмір сүруге бейімделген. Бұл қасиеттер оның бойында эволюциялық даму барысында дамыды. Төтенше жағдайларға түсіп, адам белгілі бір шектерге дейін оларға бейімделе алады. Мысалы, жер бетіндегі адамдардың көпшілігі теңіз деңгейінен 3000 м биіктікте тұрады. Шамамен 15 миллион адам - 4800-ге дейінгі биіктікте. Бірақ 5500 м-ден жоғары биіктікте адам тұрақты өмір сүре алмайды. Тропикалық ормандарда тұратын адамдар. Олар ашық жерде тұратындарға қарағанда қысқа және салмағы аз. Олардың орташа салмағы 39,8 кг, бойы 144 см. Ылғалдылық – экстрема ортаның тағы бір түрі. Тропикалық ормандарға жоғары ылғалдылық тән. жүктеу/скачать 0,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|