Электромагнитті өшетін тербелісті сипаттайтын шамалар - өшу коэффициенті немесе өшу декременті, - өшу логарифмдік декременті, - уақыт релаксатциясы,- жүйенің сапалылығы (добротность). Өшетін тербелісті график түрінде көрсетсек:
2–сурет.
Өшетін тербелісте - өшу логарифмдік декременті кез-келген екі тербеліс амплитудасының қатынасы бұл логарифмдік өшу декрементін береді, яғни:
немесе
Мұнда - өшу коэффициенті немесе өшу декременті, - жүйенің сапалылығы:
түрінде беруге болады, уақыт релаксатциясы:
мұнда - уақыт аралығында амплитуда есеге кемиді, бұл шама уақыт релаксатциясы деп аталады.
Айнымалы тоқ
Тізбектей жалғанған резистор, катушка және конденсаторды қарастырсақ, айнымалы кернеу:
Мұнда - кернеудің амплитудасы.
Кедергісі R (L0,C0) 3 - суретте көрсетілгендей резистор арқылы өтетін
айнымалы тоқ. Резистор арқылы өтетін айнымалы тоқ шамасын Ом заңы арқылы былай
жазамыз:
бұл теңдеуде тоқ күшінің амплитудасы. Айнымалы тоқ күші мен
3 – сурет
кернеу арасындағы тәуелділік векторлық диаграмма, 3 (б) - сурет арқылы көрсетіледі.
2. Индуктивтілігі L катушкадан өтетін айнымалы тоқ (R0,C0) (4-сур, а). Егер тізбекте айнымалы кернеу болса, онда тізбектен айнымалытоқ жүреді де өздік индукция э.қ.к.пайда болады:
Тең болса, онда қарастырылып отырған тізбектің бөлігі үшін Ом заңын мына түрде береміз:
сонда
(9)
Индуктивтілігі L катушкадағы кернеу:
(10)
Бұл катушкадағы кернеудің төмендеуін көрсетсе, онда:
Осы теңдеуді интегралдасақ, анықтайтынымыз:
(11)
мұнда
(12)
Мұнда - шамасы,
Бұл индуктивтілік кедергі деп аталады, тұрақты тоқ үшін = 0,яғни индуктивті катушканың кедергісі болмайды. Мына Um=LIm шама үшін (11) және (12) теңдеулерден катушкадағы кернеудің төмендейтінін аламыз, яғни:
Ал кедергі:
(13)
Бұл шама инуктивті кедергі деп аталады.
4 - сурет
төмендеген кернеу UL фаза жағынан I тоқ күшінен озады, бұл жағдайды 4-суреттегі диаграммадан көруге болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
