| р=(Па) F=pS S=
Қатты дене өзіне түсірілген қысымды бір ғана бағытта, сыртқы әрекет күшінің бағытында ғана таратады. Ал енді сұйықтар мен газдарда қысымның берілуі басқаша болады. Сұйықтар мен газдар қысымды, қатты дене сияқты бір бағытта ғана емес, жан – жаққа бірдей таратады.
Паскаль шары деп аталатын құралмен тәжірибе жасап көрейік. Ол бір жазықтық бойында орналасқан саңылаулары бар шардан және поршеньді цилиндрден тұрады. Егер шарға су немесе түтін толтырып, поршеньді бассақ, шардың саңылауларынан су немес түтін барлық бағытқа бірдей ұзындықта шапшып немесе будақтап шығатынын байқаймыз. Бұдан қысымның барлық бағытқа таралып қана қоймай, оның мәнінің де бірдей болатыны көрінеді. Көптеген бақылауларға сүйене отырып, француз ғалымы Блез Паскаль сұйықтар мен газдардың қысымды барлық жаққа бірдей жеткізетінін дәлелдеді.
Сұйыққа немесе газға түсірілген қысым осы сұйықтың немесе газдың әрбір нүктесіне өзгеріссіз беріледі. Бұл қағида Паскаль заңы деп аталады.
2. Бүкіләлемдік тартылыс заңы
И. Ньютон 1687ж. бүкіләлемдік тартылыс заңын былайша тұжырымдады:
Екі дене бір-біріне массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал, ал арақашықтықтарының квадратына кері пропорционал күшпен тартылады.
F=G G-гравитациялық тұрақты=6,67*
Гравитациялық тұрақтының сан мәнін зертханалық жағдайда алған рет Генри Кавендиш 1798ж. аса жоғары бұралатын шарлардың көмегімен анықтаған болатын.
Жер мен Айдың тартылыс күші F=2*H
3.Берілгені: Шешуі:
t=5с v= v=
n=10 T= T= =0,5с
Табу керек: Жауабы: v=,T=0,5с.
v,T=?
Достарыңызбен бөлісу: |
