1. Білім беруді жалпыадамзаттық құндылық Қазіргі педагогика ғылымында білім беру Қоғамдағы білім берудің орны мен рөлі
Қоғамдағы білім берудің орны мен рөлі
жүктеу/скачать 25,69 Kb.
|
Білім беру -жалпы адамзаттық құндылық ретінде
| 3. Қоғамдағы білім берудің орны мен рөлі
Қоғамдағы білім берудің орны мен рөлі мәселесі адам табиғатының өзіне байланысты. Табиғатта адамның өзі құбылыс, оны көптеген философиялық ілімдер мойындайды, оның ішінде гуманистік бағыт емес. Адам жаратылыс ретінде және жаратылыс ретінде типтік әлеуметтік құбылыс. Бұл дегеніміз, қоғам оның толыққанды өмір сүруі мен өзін-өзі жүзеге асыруы үшін қажетті ортаны ұсынады. Аристотель айтқандай, тек құдайлар мен аңдар қоғамнан тыс өмір сүре алады. Алайда, адам табиғаты тек осындай тіршілік иелерімен қарқынды ақпарат алмасу және осы күрделі ұжымдық әрекеттердің негізінде құру түріндегі әлеуметтік тіршілікті білдірмейді (бұл белгілер, мысалы, құмырсқада немесе араларда). Адамда абстрактілі ойлауға, сөйлеуге, тілге, күрделі психикаға қабілетті ақыл бар, оның маңызды құрамдас бөлігі-қиял. Адамның мұндай артықшылықтары оған өзіндік мінез-құлық береді, инстинктивті дискілерді жеңуге мүмкіндік береді, оның іс-әрекеттеріне айтарлықтай әртүрлілік беріп қана қоймай, олар үшін жауапкершілікті арттырады[5]. Білім - бұл адамның ғылым мен мәдениет әлеміне ену тәсілі. Білім беру әрқашан белгілі бір мәдениет шеңберінде жұмыс істейтінін, ол белгілі бір мәдениет жүйесіне енгізілгенін ескеру қажет. Мәдениет құбылыстары жасанды, өйткені олар адамның рухани қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін табиғи материалдан жасалған. Мәдениеттің мұндай құбылыстарына мәдениет жүйесінде белгілі бір орын алатын білім жатады және оның рөлі белгілі бір мәдениеттің құндылықтары мен мұраттарына байланысты. Білім беру процесінде адам рухани құндылықтарды игереді. Мәдениет адам тәрбиесінің алғышарты және нәтижесі болып табылады. Мәдениетті игере отырып, ол үнемі өзгеріп отыратын қоғамның жағдайына бейімделіп қана қоймай, сонымен бірге берілген шеңберден шығуға, өзінің субъективтілігін дамытуға және әлемдік өркениеттің әлеуетін арттыруға мүмкіндік беретін белсенді іс-әрекетке қабілетті болады. Білім экономиканы, саясатты, мәдениетті және бүкіл қоғамды дамытудың қажетті және маңызды факторы болып табылады. Білім алудың нәтижесі алынған білім көлемін, Дағдылар мен дағдыларды жеке тұлғалардың жеке қасиеттерімен және өз білімдерін өз бетінше пайдалану қабілетімен біріктіру болып табылады. Алайда, қазіргі әлемдегі әлеуметтік - мәдени жағдайлар барлық адамдар өздерінің шығармашылық әлеуетін анықтай алмайды, өзін-өзі жүзеге асыра алмайды, бұл, әдетте, жоғары білім алуды талап етеді. Қоғамның дамуының барлық әлеуметтік, экономикалық, саяси және басқа процестерінің тиімділігі, елдің зияткерлік, рухани, әлеуметтік-мәдени әлеуетін арттыру білімге байланысты. Мәдениет пен білім әлеуметтік процестің және өркениеттің дамуының жетекші факторларының бірі болып табылады. Білім мен мәдениеттің өзара байланысын, білім беру мазмұнын анықтаудағы мәдени императивтің қажеттілігін түсіну білім мазмұнының мәдени мағынасы туралы айтуға негіз береді, оның басты міндеті-әлемдік және отандық мәдениеттің жетістіктеріне жақындау, табиғат, қоғам және адам туралы білімді игеру арқылы оның қызметінің барлық салаларында жеке тұлғаның қабілеттерін дамыту. Мәдениет пен өнер оқу процесіне қосымша болуды тоқтатады, олар оның барлық мазмұнына енеді. Тіл және ойлау-белгілі бір адамның да, әртүрлі әлеуметтік топтардың да мінез-құлқын анықтайтын күрделі құбылыстар. Тұтастай алғанда, адамның өмір сүруі объективті түрде өмір сүретін физикалық әлемде ғана емес, сонымен бірге ол жасанды түрде жасаған ноосферада - адамзат ұрпағының саналы іс-әрекетімен құрылған әлемде өтеді. Тұжырымдаманы қорытындылай келе, адам өзін-өзі тани отырып, өзі жасаған мәдениеттің жасанды әлемінде өмір сүреді деп айтуға болады. Халықтың білімінің немесе мәдениетінің төмен деңгейі білім беру жүйесінің жоқтығын білдірмейді. Әр халықтың ұрпақтары ғана емес, сонымен қатар олардың ішкі әлемін қалыптастыратыны белгілі (немесе оны жасауға тырысады), өйткені олар қажет деп санайды. Әлеуметтік педагогикалық көзқарастар мен нанымдар - материя өте жоғары және күрделі - сөзсіз сыртқы орта немесе табиғат жағдайлары, олардың арасында осы қоғам, әлеуметтік жағдайлар және, атап айтқанда, дін өмір сүреді. Рас, педагогикалық халықтық көзқарастар қазіргі уақытта халықтың өзі үшін түсініксіз болуы мүмкін, ол дамудың бастапқы кезеңінде де оларды тұжырымдай алмауы мүмкін; бірақ осының бәрінде олар бар. Білім берудің құндылық сипаттамасы өзара байланысты үш блокты білдіреді: білім мемлекеттік құндылық ретінде, білім әлеуметтік құндылық ретінде, Білім жеке құндылық ретінде. Қазір посткеңестік Ресейдегі білім қиын кезеңдерді бастан өткеріп жатқаны анық. 90-жылдардың басында қабылданған. осы салада қажетті реформалар тез арада қарсы реформалармен алмастырылды, бұл олардың ең бастысы - саналы азаматтық қолдауды, бұқара мен мұғалімдердің белсенді қатысуы мен көмегін алып тастады. Мұнда мүлдем басқа құндылықтар мен басымдықтар жағдайында өмір сүруге дағдыланған қоғамның табиғи психикалық қарсылығы да әсер етті. жүктеу/скачать 25,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|