Эпифора (кезекті қайталау) - өлеңдегі әр жол немесе әр тармақтың ылғи бір сөзбен аяқталып, қайталана беруі.
Күншілдер өледі,
Көңілін от қарып.
Батырлар өледі,
Міндетін атқарып (Қ.Мырза Әли)
Шумақтың әсерлілігін кушейту мақсатындағы соңғы сөздің қайталану түрі:
(Алты құлаш ақ найза,
Ұсынып шаншар күн қайда?
Садақ толған сайгез оқ
Созып тартар күн қайда?» (Эпифора)
Антитеза (шендестіру) – кереғар екі затты не құбылысты қатар қоя отырып, келесі бір заттың, ұғымның, құбылыстың сипатын аңғартатын айшықтаудын бір түрі.
«Біреу тойып секіреді,біреу тоңып секіреді.» - деген мақалдағы қолданылған тәсіл : (Шендестіру)
«Қар-аппақ, бүркіт-қара, түлкі-қызыл.
Ұқсайды қаса сұлу шомылғанға» тармақтарында құбылтудың қолданылған түрі: (Шендестіру)
Ақжүністің бет-ажарын, тән сұлулығын:
«Қара жерге қар жауар,
Қарды көр де, етім көр,
Қар үстіне қан тамар,
Қанды көр де,бетім көр,» - деп суреттеуду қоданылған тәсіл: (Антитеза)
...Сен жер болдыі, нөсер болып төгілсем,
Шұғыласың, қара бұлт боп көрінсе.
Мен-түн болсам,Сен таң болдың жаңа атқан,
Мені-қола,сені-шойын жаратқан.Өлең үзіндісіндегі фигураның түрі: (Антитеза)
«Көзі жұмыртқа-арзан,
Көзі ашыққа-маржан».Қолданылған көркемдік бейнелеудің түрі: (Антитеза)
Градация (дамыту) – алдыңғы сөзден соңғы сөзді, алдыңғы ойдан соңғы ойды. Алдыңғы құбылыстан соңғы құбылысты асыра,асқақтата түсу (түйдектету, баяулату болып бөлінуі.)
Бұлттан шыққан шұбар күн,
Буыршын мұзға тайған күн,
Бура атнға шөккен күн... (Махамбет)
Градация (Дамыту) латын тілінен аударғанда қандай ұғымды білдіреді? (Бірден-бірге астылып күшейту)
Параллелизм (егіздеу) немесе синтаксистік параллелизм – екі нәрсені қатарластыра, жанастыра алып бейнелеу тәсілі.
Асыл туған Ақжүніс, Бойды байқап қарасам –
Күнді байқап қарасам - Қол-аяғым көсіліп
Күнді бұлт қоршайды Аузы-мұрным ісініп,
Күн жауарға ұқсайды. Алланың хақ бұйрығы
Айды бұлт қоршайды Маған таяғаңға ұқсайды
Айды басқап қарасам - («Ер Тарғын»)
Түн жауарға ұқсайды.
Парллелизм деген ұғымның мәні: (Екі нәрсені қатарластыра алып бейнелеу тәсілі)
Бәрін айт та,бірін айт,
Қаумалаған қарындас,
Қазақта бар да,менде жоқ.Үзінді авторы мен өлең жолдарындағы көркемдік тәсіл: (Махамбет,синтаксистік параллелизм)
«Сағындың ба,Қарақұм,
Сарыарқадан жаңбыр болып келейін,»- шумағын айшықтаудың қай түріне мысал боалды? (Параллелизм)
Сырда туған елімді.
Ел анасы-менің анам,
Сырдыңсұлу өзені,»-деген өлең шумағында Ә.Тәжібаев қандай көркемдегіш тәсіл қолданған ?(параллелизм)
Достарыңызбен бөлісу: |
