Үмбетей жырау
Бөгенбайдың, Қаракерей Қабанбайдың, Қаз дауысты Қазыбектің батыр Жәнібектің Баянның ерліктерін жырға қосқан «Бәкеге», «Жауқашарға» өлеңдерінде жаман қылықтарын сақтандырып жақсы қылыққа-адамгершілікке адалдыққа үндейді.
Үмбетей жыраудың қайтыс болған жері: Қазіргі Ақмола облысы Ерейментау ауданы.
Толғаулары: «Бәкеге», «Жауқашарға», «Бөгенбай өліміне», «Бөгенбай өлімін Абылай ханға естірту».
Дидактикалық поэзияның әйгілі шеберлерінің бірі ретінде танылған, 1706-1778 жылдары өмір сүрген жырау [Үмбетей]
Үмбетей жыраудың әкесі – Тілеу
Жыраулық өнер жолындағы Үмбетей жыраудың алғашқы .ұстазы – Әкесі
Үмбетей өнерден де, өмірден де дәрісті кімнен алған? (Әкесінен)
Қайтыс болған жері - Ерейментау ауданы.
Абылай хан тұсындағы қолбасы батырлар Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Қаз дауысты Қазыбек, Жәнібек, Баян , Сары
Сағымбайдың ерліктерін өлеңге қосқан жырау - (Бөгенбайдың'>Үмбетей
Баласын мақтар бас жаман,
Қатынын мақтар қас жаман
Алыстағы дұшпаннан
Аңдып жүрген дос жаман - деген жолдарды айтқан - Үмбетей
Үмбетей жырау жырға қосқан би - Қазыбек би
Үмбетейдің елін жаудан қорғаған қайсар батырдың тарихи нақты бейнесін жасаған толғауы - Бөгенбай өлімін Абылай ханға естірту
«Бөгенбай өлімін Абылай ханға естірту толғауының авторы - Үмбетей
Үмбетей жыраудың арнау өлеңдерінің тізбесі: «Бөгенбайға», «Қабанбайға»
Үмбетей жырау қай батырдың өлімін естірткен? (Бөгенбайдың)
Үмбетей жыраудың толғауы – «Бөгенбай өліміне»
Қалмақты қуып қашырдың ,
Қара Ертістен өткізіп,
Алтай тауға асырдың –деп Үмбетей жырау қай батырдың ерлігін айтқан? (Бөгенбайдың)
Сол ерлікпен хан болдың ,
Әлем асқан жан болдың - деген өлең жолдары «Бөгенбай өлімін Абылай ханға естірту».
Болмашыдай анадан
Болат тудың Бөгенбай, - деп өз жырында Бөгенбайды қастерлейтін жырау (Үмбетей жырау)
Мына өлең жолдары Үмбетейдің қай өлеңінен алынған?
«Уа, Алатаудай ақшадан, асып тудың Бөгенбай», «Бөгенбай өліміне»
Кісіні көрсең есікке
Жүгіре шық, кешікпе,
Қарсы алмасаң, мейманды,
Кесір болар несіпке, - деген жыр жолдарының авторы: (Үмбетей, «Бәкеге»)
Үмбетейдің елін жаудан қорғаған қайсар батырдың тарихи нақты бейнесі жасалған толғаукы: («Бөгенбай өлімін Абылай ханға естірту»)
Үмбетей толғаулары («Бөгенбай өлімін Абылай ханға естірту», «Бөгенбай өліміне»)
Үмбетейдің сүйсіне жырлаған батырлары: (Жәнібек, Баян, Бөгенбай, Қабанбай)
Үмбетей жыраудың адамдықты ардақ тұтуға үндеген өлеңдері: «Бәкекеге», «Жауқашарға»
Ұл он беске келгенше,
Қолға ұстаған қобызың,... – деген өлең жолдары Үмбетейдің қай өлеңінен? («Бәкекеге»)
Достарыңызбен бөлісу: |
