Шәрбаттарды 2 топқа жіктеуге болады:
Шәрбаттар құрамына қарай дәмдік және медициналық болып бөлінеді. Дәмдік шарбаттар негізгі дәрілік заттардың дәмін түзету құралы ретінде ғана қолданылады. Оларға қант шәрбаты, сондай-ақ жеміс-жидек шарбаттары кіреді. Сонымен қатар, қант шәрбаты таблетка өндірісінде түйіршіктерді алу үшін желім ретінде кеңінен қолданылады.
Дайындау әдістері:
Дәмдік шарбаттар қантты, ашытылған жидек шырындарын еріту немесе жоғары сапалы тамақ сығындыларын қант шәрбатымен араластыру арқылы жасалады.
Медициналық сироптар дәрілік заттарды, тұнбаларды, сығындыларды қант шәрбатына қосу немесе қантты дәрілік заттардың сулы ерітінділерінде, өсімдік шырындарында, сығындыларда, жаңа немесе кептірілген өсімдік материалдарынан еріту арқылы дайындалады.
Дәрілік шәрбаттар технологиясы:
1)Өндірісті санитариялық өңдеу.
2)Шикізатты дайындау: қантты өлшеу, суды өлшеу, қант суын сироп қайнататын қазандыққа салу.
3)Қант шәрбатын дайындау: қайнағанға дейін қыздыру, сүзу, стандарттау.
4)Дәрілік шәрбатты дайындау: дәрілік заттарды қосу, қажет болған жағдайда консерванттарды қосу, қыздыру және араластыру.
5) Орау. Таңбалау. Буып-түю: құтыларға құю, таңбалау, екіншілік қаптамаға орау.
Стандарттау кезінде дайын шәрбаттар келесі көрсеткіштер бойынша тексеріледі:
1.Органолептикалық қасиеттері (түсі, иісі және дәмі).
2.Тығыздығы (Пикнометр көмегімен анықталады.)
3.Сыну көрсеткіші-рефрактометриялық.
4.Сутегі көрсеткіші (рН).
5.Тұтқырлық (Вискозиметр көмегімен анықталады.)
6.Түстілік.
7.Микробиологиялық тазалығы..
8.Сироптың сапалық және сандық құрамы.
9.Крахмалдық сірнесі. Препараттың тең көлемін және 96% этил спиртін араластырған кезде тұнба да, бұлдырлық та пайда болмауы тиіс.
10.Инвертті қант.
11.Хлоридтер, сульфаттар, кальций және ауыр металдар. (яғни аур металдарға реакция бермеуі керек)
Сақтау жағдайлары: сироптарды жоғарғы жағына дейін толтырылған және жақсы тығындалған шыны ыдыста, көрсетілген жарамдылық мерзімі ішінде тұрақтылықты қамтамасыз ететін, салқын және қажет болған жағдайда жарықтан қорғалған жерде сақтау керек.
7)Сығындылар, тұнбалар, қайнатқыштар. Тұнбалар мен қайнатпалардың сығындылары үшін қойылатын талаптар. Оларды алу тәсілдері.
Сығындылар-әдетте кептірілген өсімдік немесе жануар шикізатынан алынатын сұйық, қатты немесе қою консистенциялы концентрацияланған препараттар.
Сұйық экстрактылар-бұл 1:1 қатынасында алынған дәрілік өсімдік шикізатынан алынған сұйық концентрацияланған сулы-спиртті экстракциялар болып табылады.
Алу әдістері. Сұйық экстарктылар перколяция, реперколяция, қалпына келтіру тәсілдерімен әр түрлі модификацияда қарсы ағыммен экстракциялау әдісімен алынады. Сонымен қатар құрғақ немесе қою экстарктыларды еріту арқылы алуға да болады.
Сақтау. Сұйық экстарктылар жақсы тығындалған сауыттарда 12-15°С температурада, жарықтан қорғалған жерде сақталады.
Тұнба мен қайнатпалар – бұл дәрілік өсімдік материалдарынан алынған сулы сығындылар болып табылатын сұйық дәрілік формалар.
Тұнба – өсімдіктердің жұмсақ бөліктерінен (жапырақтар, шөптер, гүлдер және т.б.) алынған сулы сығындысы немесе концентрат сығындыларының сулы ерітіндісі болып табылады.
Алу әдісі. Тұнбалар, әдетте, гүлдерден, шөптерден, жапырақтардан, яғни белсенді заттарды бөліп алуында қиындық туғызбайтын өсімдіктерден дайындалады.
Әдетте, тұнбалар да, қайнатпалар да 1:10 қатынасында дайындалады, яғни, дәрілік шикізаттың 1 бөлігі үшін бөлме температурасында судың 10 бөлігі алынады. Алынған жартылай өнімді қайнаған су ваннасында 15 минут қыздырады, содан кейін бөлме температурасында 45 минут тұндырады. Осыдан кейін тұнба сүзіледі, қалдықтар сығылады содан кейін дәрі дайын болады.
Қайнатпа – өсімдіктердің қатты бөліктерінен алынған сулы сығындысы немесе концентрат сығындыларының сулы ерітіндісі болып табылады.
Алынуы. Қабығынан, тамырларынан, тамырлары мен жемістерінен пайдалы заттарды алу, яғни қайнатпа үшін оларды қайнату керек. Мұны істеу үшін бөлме температурасында су құйылған шикізат қайнаған су ваннасына салынып, 30 минут қайнатылады, содан кейін тағы 10 минут тұндырады етіледі. Содан кейін құрғақ қалдықты баса отырып қайнатпаны сүзеді.
Экстракциялық препараттарға қойылатын талаптар
1. Жоғары ерігіштік қабілеттілігі.
2. Химиялық индифферентігі.
3.Биологиялык зиянсыздығы.
4.Жағымсыз дәмінің және иістің жоқтығы.
5. Микробтық контаминацияға тұрақтылығы.
6. Үнемділігі.
7. Қолжетімді болуы
8)Инъекциялық ерітінділер. Негізгі сипаттамасы және инъекциялық ерітінділерге қойылатын талаптар. Өндірістің технологиялық сызбасы, номенклатурасы.
Достарыңызбен бөлісу: |
