1-дәріс Геофизикаға кіріспе Жоспары
жүктеу/скачать 232,52 Kb.
|
1-дәріс
| Геофизикалық параметр. Әрбір геофизикалық өріс өз параметрлерімен анықталады.
Геофизикалық параметр – бұл мәндері геофизикалық өрістердің элементтерін ажыратуға қызмет ететін шама. Мысалы, гравитациялық өріс еркін түсу үдеуімен сипатталады; жылу өрісі – температура мен жылу ағындарының таралуымен; геомагниттік өріс - толық кернеулік векторы, магниттік ауытқу, көлбеу және басқа магнетизм элементтері бойынша; электромагниттік өріс - магниттік және электрлік компоненттердің векторлары; серпімді өріс - бойлық, көлденең және басқа серпімді параметрлердің таралу уақыты мен жылдамдығы; радиациялық өріс – табиғи немесе жасанды сәулеленудің қарқындылығы бойынша сипатталады. Әрбір нүктеде және уақыттың әрбір сәтінде берілген өрісті сипаттайтын геофизикалық параметрлер кеңістіктің әртүрлі бөліктерінде бірдей емес белгілі бір мәнге ие болады. Басқаша айтқанда, геофизикалық өріс уақыт бойынша өзгеретін геофизикалық параметрлердің кеңістікте таралуын сипаттайды. Жер бетіндегі және оның астындағы, теңіз бен мұхиттағы, ауадағы және ғарыштағы геофизикалық өрістердің параметрлерінің шамасы Жердің және Жерге жақын кеңістіктің жалпы құрылымына да, өрістердің шығу тегі мен өзгерістеріне де байланысты. Осылайша, гравитациялық өрістің параметрлерінің мәндері массалар көлеміне және зерттелетін объектіге дейінгі қашықтыққа, жылу өрісі жылу өткізгіштікке және жылу сыйымдылығына, магнит өрісі магниттік сезімталдыққа және қалдық магниттелуге байланысты. Электромагниттік өрістің параметрлері тау жыныстарының меншікті электр кедергісі, диэлектрлік және магниттік өткізгіштігі, электрохимиялық белсенділігі және поляризациялануы арқылы анықталады. Серпімді (сейсмикалық) өріс сейсмикалық толқындардың таралу жылдамдығына байланысты. Геосфералардың физикалық қасиеттері мен күйі, сондай-ақ оларда болып жатқан процестер әртүрлі параметрлермен сипатталады. Сонымен, жердің ішкі бөлігінің негізгі сипаттамалары сейсмикалық, электрлік, магниттік, жылулық, гравитациялық өрістер мен радиоактивті сәулеленудің параметрлерінен басқа, тау жыныстарының тығыздығы, ылғалдылығы, тұтқырлығы және басқа да сипаттамалары болып табылады. Атмосфераға қолданылғанда геофизикалық параметрлерге, мысалы, ауаның тығыздығы мен мөлдірлігі, желдің жылдамдығы мен бағыты және т.б. жатады. Өзендердің геофизикалық параметрлері ағынның жылдамдығы, су ағыны, мұздың қалыңдығы және өзен ағынындағы шөгінділердің мөлшері болып табылады. Дүниежүзілік мұхит үшін күйдің сипаттамасы тереңдік, тұздылық, температура, судың мөлдірлігі мен түсі, теңіз ағындарының жылдамдығы мен бағыты, биіктігі, периоды, толқын ұзындығы болып табылады. Әдетте, геофизикалық көрсеткіштер аспаптық жолмен, ал кейбіреулері өте күрделі және ерекше сезімтал аспаптардың көмегімен анықталады. жүктеу/скачать 232,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|