шамалардың бірліктерінің анықтамалары растайды. Бұл фундаменталдық
метрологияның келешектік дамуын дәлелдейді.
1954 жылы өлшемдер және салмақтар
бойынша Бас конференция
халықаралық қатынастарда қолдану үшін алты физикалық шамаларды
анықтады: метр, килограмм, секунд, ампер,
Кельвин градусы, свеча.
1960 жылы ХI өлшемдер және салмақтар бойынша Бас конференция
физикалық шамалар бірлігінің халықаралық жүйесін (СИ жүйесін) бекітті.
Оны метрология саласындағы барлық ірі халықаралық ұйымдар қабылдады.
КСРО-да бұл жүйені 1963 жылы қабылдады.
СИ жүйесіндегі негізгі физикалық шамалары:
а)
ұзындық бірлігі –
метр –вакуумда 1/299792458
секунд бөлшегінде
жарықтың өтетін жол ұзындығы;
б)
масса бірлігі –
килограмм – килограммның халықаралық прототипінің
массасына тең масса;
в)
уақыт бірлігі –
секунд – цезий-133 атомының негізгі күйінің екі
деңгейі арасында көшуіне сәйкес сәулеленуінің
9 192 631 770 периодына тең
уақыт бірлігі;
г)
электрлік ток күші бірлігі –
ампер – айнымас тоқтың күші, ол бір -
бірінен 1 м аралығында вакуумда орналасқан шексіз ұзындықтары бар және
айналмалы қимасы соншалық кіші болатын, екі параллель өткізгіштіктерден
өткен кезде, сол өткізгіштіктер арасында
әрбір метр ұзындығында
7
10
2
−
Н
күшін жасайды;
д)
термодинамикалық температура бірлігі –
Кельвин градусы – судың
үштік нүктесінің термодинамикалық температурасының 1/273,16 бөлігі
(Цельсий шкаласы пайдалануы мүмкін);
е)
зат мөлшерінің бірлігі –
моль – массасы 0,012 кг көміртегі 12
нуклидінде қанша атомдар болса, сонша
құрылымдық элементтері болатын,
жүйенің зат мөлшері;
ж)
жарық күші бірлігі –
кандела – жиілігі
12
10
540
Гц монохром
сәулеленуді жіберетін көздің берілген бағыттағы жарық күші;
осы бағытта
көздің энергетикалық күші 1/683
Вт/ср
2
болуы керек. Мұндағы
ср – стеридиан
– кеңістік бұрышты өлшеу бірлігі.
Тақырып бойынша қосымша ақпаратты [1-6] алуға болады.