құбылыстардың және үрдістердің немесе зерттелетін объектінің мәнді жақтарын бейнелейтін (қайтаратын) объектілер және қатынастар жиынтығы;
зертелетін объектіні, үрдісті, құбылысты көркем сурет өнерінінің құралдарымен белгіленген деңгейде сипаттау;
объектінің жоқ қасиеттері туралы ақпарат.
Объектінің, құбылыстың, үрдістің моделінің вербальды ұсынымы:
объектілердің немесе қатынастардың шындығы сипатталған, формалданған диалектілі табиғи тілмен құрылған сөйлемдер тізбегі;
математикалық формулалар тізбегін табиғи тілмен сипаттау;
«элемент-қасиет-қатынас» терминдерінің аясында зерттелетін объектінің құрылымын сипаттау;
объект, құбылыс, үрдіс туралы мәтіндік ақпараттан тұратын, деректер базаларының жиынтығы.
электр сигналдардың көмегімен білдіретін, идеалды модельдің бір түрі.
Суреттер, карталар, сызбалар, диаграммалар, схемалар, графиктер- олар:
кестелік ақпараттық модельдер;
математикалық модельдер;
натуралды (жаратылысты) модельдер;
графикалық ақпараттық модельдер;
иерархиялық ақпараттық модельдер.
Поездардың жүру кестесін ненің мысалы ретінде қарастыруға болады:
иерархиялық модель;
кестелік модель;
графикалық модель;
вербальды модель;
желілік модель.
Модельдеу үрдісі – ол:
сән салонында киім моделдерін (үлгілерін) көрсету;
нақтылы есептің формальданбаған қойылымы;
нақтылы объектіні (үрдісті, құбылысты), кең мағналы тіл құралдарымен нақты есепті шешу үшін жасалған, оның бейнесімен ауыстыру үрдісі;
нақтылы объектіні (үрдісті, құбылысты), берілген объектінің барлық белгілерін қайтаратын, басқа материалдық немесе идеалды объектімен ауыстыру үрдісі;
қарастырылатын объектінің маңызды белгілерін ашу.
Биологияда жануарлар әлемінің өкілдерінің жіктелу… ұсынымы болып табылады:
математикалық модель;
үлгісі жасалатын (модельденетін) объектінің иерархиялық құрылымының сипаттамасы;
объектілердің сипаттамалары (немесе олардың қасиеттері) мәндер жиыны түрінде кестеде орналастырылуы;
математикалық формулалар жүйесі;
табиғи тілдегі сөйлемдер тізбегінінің кестедегі жинағы.
Мектептегі оқу үрдісін ұйымдастыруды сипаттайтын ақпараттық модельге жатқызуға болады:
сынып жорналын;
сабақтардың кестесін;
мектептегі оқушылар тізімін;
оқулықтар тізбесін;
көрнекі оқу құралдардың тізімін.
Объектінің, құбылыстың, үрдістің математикалық моделі – ол:
объктінің сипаттамасы мазмұндалған, формалданған диалектілі табиғи тілмен құрылған сөйлемдер тізбегі;
«элемент-қасиет-қатынас» терминдерінің аясында зерттелетін объектінің құрылымын сипаттау;
объектінің, құбылыстың, үрдістің сандық сипаттамаларынан тұратын, деректердің және базаларының жиыны;
формалды тілдің шектелген алфавитімен, белгілердің, сөздердің, сөйлемдердің, математикалық әдістеріне сәйкес құрылған тізбек;
электр сигналдардың көмегімен ұсынылатын, модельдің бір
түрі.
Компьютердің көмегімен шығарылатын есептің шешімі, әдетте қандай тізбекпен іске асырылады:
алгоритмді және программаны құру, нәтижелерді сұраптау және интерпретациялау, программаны жөндеу және орындау;
есептің қойылымын талдау, моделін құру, алгоритмді және программаны құру, программаны жөндеу және орындау, нәтижелерді сұраптау және интерпретациялау;
моделін құру, программаны жөндеу және орындау, нәтижелерді сұраптау және интерпретациялау;
есептің қойылымын талдау, алгоритмді және программаны құру, нәтижелерді сұраптау және интерпретациялау;
алгоритмді және программаны құру, программаны жөндеу және орындау, сұраптау және интерпретациялау;
Ғаламдық компьютерлік Интернет желісінің сипаттамасын, яғни оның тораптар жүйелерін және оларды байланыстырушы жолдардын ненің мысалы ретінде қарастыруға болады:
вербальды модель;
кестелік модель;
графикалық модель;
иерархиялық модель;
желілік модель. 12.Компьютерлік эксперимент — ол:
есептеу техника құралдарының қолдануымен іске асырылатын, кез келген эксперимент;
компьютерлік программаның жұмысының барысында алынған, нәтижелерді интерпретациялау;
параллель доғалы граф.
Графтың қырлары параллель болады, егер:
қырлардың басы және соңы сәйкес келсе;
осы қырлармен тізбе тұйықталған;
олардың төбелері екі немесе одан көп қырлармен қосылса;
олар соңғылар;
дүрыс жауап жоқ.
«Жүргізуші – автомобиль» жүйесінде басқару ықпалын жіберуді қамтамасыз ететін:
спидометрі;
двигателі;
рулі;
багажнигі;
артқы көріністі шолу айнасы.
Жол қозғалысын реттеу жүйесінде, тек қана светофорларды және жол белгілерін ғана қолдануды не ретінде қарастыруға болады:
шындап айтқанда, басқару жүйесі ретінде қарастырыла алмайды;
тұйықталған басқару жүйесінің мысалы бола алады;
тұйықталғанмаған (ажыратылған) басқару жүйесінің мысалы бола алады
өзіне бірнеше кері байланыс арналары кіреді;
жол қозғалысы туралы ақпаратты түрлендіру және быр мақсатты бағытта өңдеу негізінде жұмыс жасайды.
Тұйықталған басқару жүйесінің тұйықталғанмағаннан айырмасы:
онда басқару объектісінің болуымен:
өзара байланыстырылған элементтердің санымен:
бір немесе бірнеше кері байланыс арналарының болуымен;