- бақылау нәтижелерінің тиістілігі туралы гипотезаны тексеруді 0.02-ден 0.1-ге дейінгі диапазонда таңдап алынатын мәнділік деңгейімен жүргізеді

- бақылау нәтижелерінің тиістілігі туралы гипотезаны тексеруді 0.02-ден 0.1-ге дейінгі диапазонда таңдап алынатын мәнділік деңгейімен жүргізеді;

- өлшеу нәтижесінің қателігінің сенімді шекарасын анықтау кезінде Р сенімді ықтималдығын 0.95 тең қабылдайды.

Бақылау қатарының математикалық күтімін есептеу.

D = _= 0,01908

Бақылау қатарының орта квадраттық ауытқуын есептеу.

_ = 0,138131

Өлшеу нәтижелерінің орта квадраттық ауытқуының бағасын есептеу.

Өрескел қателіктері мен мүлттерді анықтау.

I_p = (_ - 3_ ; _ + 3_);

бұдан аламыз:

Менің барлық мәндерім сенімді аралыққа кіреді. Жалғастырудамыз.

Пирсон келісу критерийі көмегімен бақылау нәтижелері қалыпты таралуына жататынын тексеру үшін алдымен гистограмманы тұрғызу қажет.

Гистограмманы тұрғызу үшін келесі кезеңдерден өтеміз:

а) бақылаулардың түзелген нәтижелері өсу ретінде орналасады;

б) бақылау нәтижелері мәндерінің өзгеру диапазоны есептелінеді:

R= x_max - x_min = 0,87

в) осы барлық диапазон ұзындығы бірдей r интервалдарға бөлінеді:

r= 1+3.32*lg(n) = 6,6405≈7

г) интервалдың ені анықталады:

∆=R/r = 0.124286;

Кесте 1. Гистограмманы тұрғызуға қажетті мәндер.

Сурет 1 – нәтижелер бойынша тұрғызылған гистограмма.

Гистограмма бойынша біз шамамен бөлу Заңы туралы айта аламыз – қалыпты немесе біркелкі. Бұл жағдайда-біркелкі заң.

Пирсон функцияларын есептеу:

Кесте 2. Пирсон критерийі бойынша таратылу заңына қажетті нәтижелер

Өлшеу нәтижесінің кездейсоқ қателігінің сенімдік шекараларын мынадай формула бойынша табады:

Заң-біркелкі болғандықтан, мынадай формула бойынша жойылмаған жүйелік қателіктердің шекаларын есептеп шығарамыз:

3 – кесте- жойылмаған жүйелік қателіктердің шекаларының мәні

Өлшеу нәтижесінің жойылмаған жүйелік қателігінің шекараларын есептеу.

Мұнда _ - i-ші жойылмаған жүйелік қателігінің шекарасы;

k-алынған сенімділк ықтималдығымен анықталатын коэффициент.

Өлшеу нәтижесі қателігінің сенімділік шекараларын есептеу. Өлшеу нәтижесі қателігінің сенімділік шекарасы келесі арақатынасына тәуелді болып орнатылады:

Қорытынды

Осы есептеу графикалық жұмыста біз бірнеше рет өлшеулердің нәтижелерін статистикалық өңдеу әдістерін меңгердік, өрескел және жүйелі қателіктерді болдырмауды, орташа квадраттық ауытқуды, дисперсияны, математикалық күтуді есептеуді үйрендік,кездейсоқ шаманың таралу Заңының гистограммасын қалай құру, Пирсон критерийін есептеу туралы білдік.

Берілген есептік-графикалық жұмыста өлшеу нәтижесінің қателіктерін ықтималдық бағалау және көп мәрте өлшеу нәтижелерін статистикалық өңдеу тәсілдері зерттелді.

Бақылау нәтижелерін өңдеудің мақсаты – өлшенетін шаманың шындық мәнінің орнына қабылдануы мүмкін болатын шаманы және нақты мәнінің шындыққа жақын дәрежесін анықтау.

Нақты мәнінде қайтсе де кездейсоқ қателігі болады. Бұл жұмыста кездейсоқ қателіктерін бағалау және өлшеу нәтижесінің кездейсоқ қателігінің шекараларын айқындау үшін келесілерді қолдандық: қателіктің шегі, интервалдық бағалау, таралу заңының сандық мінездемелері.

Өлшеулердің сапасын жоғарылату үшін өлшеу тәжірибеде саны көп бақылаулар өлшеулерге жиі бұрылады, яғни бір оператормен бірдей жағдайларда бірақ қана өлшеу құралымен қолданылып бір реттік бақылаулар қайталанады. Алынған мәліметтерді өңдеу нәтижесінде кездейсоқ қателіктің өлшеулердің нәтижесіне ықпалын азайтуды орындадық.

Ықтималдық теориясының және математикалық статистиканың әдістері кездейсоқ қателіктердің пайда болуының ықтималдық (статистикалық) заңдылықтарын және сол заңдылықтар негізінде өлшеу нәтижесін және кездейсоқ қателіктерін сандық бағалауға мүмкіндік береді.

Кездейсоқ қателіктерінің мәнін және таңбасын анықтау мүмкін емес. Кездейсоқ қателіктерін есептеу үшін саны көп (статистикалық) өлшеулер жасалынады.

Әдебиеттер тізімі

1. Преображенский В. П. Жылутехникалық өлшеулер және аспаптар: "жылуэнергетикалық процестерді автоматтандыру"мамандығы бойынша жоғары оқу орындарына арналған оқулық. – М.: Энергия, 2008.

2. (050702 – Автоматтандыру және басқару мамандығының барлық оқу түрінің студенттері үшін). - Алматы: АЭжБУ, 2010.- 66 б.

3. Дубовой Н.Д. Основы метрологии, стандартизации, сертификации. М., 2008

4. Айтжанов Н.М., Джумагалиев Б.С., Хан С.Г. Метрология, өлшеу және техникалық реттеу: Оқу құралы. –Алматы: АИЭС, 2009.

жүктеу/скачать 428 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: