1. Физиология пәні, басқа ғылымдармен байланысы, медицинадағы маңызы. Уник 100%

жүктеу/скачать 0,93 Mb.

Pdf көрінісі

бет	66/91
Дата	06.01.2023
өлшемі	0,93 Mb.
	#60493

1 ... 62 63 64 65 66 67 68 69 ... 91

Дәм талдағышының орталық бөлімі
70.Иіс сезу анализаторы. Рецепторлық, өткізгіштік және қыртыстық бөлімдері. Иістердің жіктелуі, оларды қабылдау теориясы. Иic талдағышы Орналасуы

Дәм талдағышының өткізгіш бөлімі дәм баданасынан шығатын сезгіш жүйке
талшықтарынан басталады, афференттік серпіністер тіл, жұтқыншақ және кезеген
жүйкесінің құрамында cопақша мидың жалқы будасына келеді. ІІ нейронның аксоны
медиалды ілмектің құрамында таламусқа жетеді, онда ІІІ нейрон орналасады, оның
аксондары сепіністерді ми қыртысына жеткізеді .
Дәм талдағышының орталық бөлімі ми қыртысының денесезу аймағында, артқы
орталық қатпардың төменгі бөлігінде орналасады. Бұл аймақтың көптеген нейрондары көп
сезімді,ияғни олар дәмді сезуден басқа механикалық, температуралық және ноцицептивтік
әсерлерге де жауап қайтарады
Адамдарда 2000 дәмдік бүртіктер бар, олардың әрқайсысында 40-60 рецепторлық
жасушалар болады.
70.Иіс сезу анализаторы. Рецепторлық, өткізгіштік және қыртыстық бөлімдері.
Иістердің жіктелуі, оларды қабылдау теориясы.
Иic талдағышы
Орналасуы
-Иіс сезiм жүйесінің қабылдағыштары жоғарғы мұрын кенсiрiгiнде.
Олардың ауданы шамамен 5-8 см² болып келеді. Иіс беткей тінінің қалың дығы 100-150
мкм, олардын тірек жасушаларының арасына диаметрі 5-6 мкм иiс қабылдағыштары
жалғасады. Адамдарда иіс сезгiштердiң жалпы саны 10-20 млн-га жетеді екен. Әрбір
кабылдагыш узындығы 10 мкм 6-12 жіңішке кірпікшелерi шығып тұратын, иiс
буылтыгымен аякталып отырады. Иіс кірпікшелері арнайы бездер тузетiн суйыктыкка
малынып тұрады. Бұл кірпікшелер иіс сезім мүшесiнiн кабылдау ауданын 50-60 есе есіреді.
Олар анкыган иісті заттардын ауага таралган болшектерін сезгіш келеді. Иіс кірпікшелерi
унемі козгалыста болып, анкыган иісті заттардын молекулаларымен белсенді түрде
жанасады.

126ЖМ Назарқұл Еркебұлан
Хош иісті заттар бөлшектерi кеңсіріктін кілегейлі қабықшасында орналаскан маманданган
белоктармен әрекеттеседі. Соның салдары нан кабылдағыштык потенциал туады, оны
алмастыратын козу серпінiстерi иiс жуйке талшықтары арқылы иіс буылтыгына етеді. Бұл
иіс талдағышынын бастапкы орталыгы болып саналады.
иiс кабылдагыштарынын бетiнен тіркелетін электр керсеткішін

жүктеу/скачать 0,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 62 63 64 65 66 67 68 69 ... 91