1. Гериатрия клиникалық пән ретінде. Этика және деонтология мәселелері. Мейірбикенің қызмет көрсету міндеті
жүктеу/скачать 163,28 Kb.
|
геронтология 4Курс билеттер (1)
| Ескерту:
- тазарту клизмасы нәтижелі болғанын санауға болады: егер де 5-10 минут аралығында сумен бірге мол нәжіс көп мөлшердегі желмен (газбен) бөлініп шықса; - атониялық іш қатуда судың температурасы 12-200С-дан төмен болмауы қажет, ал спастикалық – жоғары (37-420С-қа дейін), іш қатуда – 20-250С; - егер де науқас нәжісті аз мөлшерде гек сумен ішекті босатса, онда науқасты дәрігер қарағаннан кейін клизманы қайтадан қайталау қажет. 53. Қарттар кезіндегі зәр шығару жүйесінің ауруларының ерекшеліктері. Негізгі синдромдар. Өршеу сатыларының себептері, тұрақсыздық. Төтенше жағдайлар, олардың көріністерінің ерекшеліктері. Тәуекел топтары нашарлауы, асқыну мен төтенше жағдайлардың даму қаупіне ұшырайды. 19 сурак 54. Тамақтанудың негізгі принциптері, дәрілік терапия, егде жастағы науқастарды емдеу және оңалтудың фармакологиялық емес әдістері 7 сурак 55. Медициналық манипуляцияларды түсіндіру үшін қарым-қатынас дағдыларын бағалау 44 сурак 56 Қарттар мен егде жастағыадамдарда ауруына, стресске реакциялардың ерекшеліктері. Әрине, стресс жасына қарамастан барлық адамдарда болуы мүмкін. Дегенмен, жасына байланысты өзгерістерге байланысты оның теріс әсеріне ең сезімтал қарт адамдар. Күшті эмоционалды шамадан тыс жүктеме ауыр аурулардың дамуына себепші болуы мүмкін. Егде жастағы адамдар әдетте стресстің екі түрін бастан кешіреді - қартаюға тән және қоршаған орта немесе жағдайлар тудыруы мүмкін. Бірінші факторларға ауру, жалпы алғанда, әл-ауқаттың нашарлауы, көру қабілетінің төмендеуі, есте сақтау проблемалары және тәуелсіз өмір сүре алмау жатады. Жақындарынан, достарынан айырылу, зейнетке шығу, жалғыздық пен қамқорлықтың жоқтығы, туыстарының немқұрайлылығы, т.б. Стресс мыналарды тудыруы мүмкін: -тұрмыстық жағдайдың жайсыздығы немесе нашар күтім; - жақын адамдардың немесе әлеуметтік байланыстардың болмауы; - жұмысынан айырылу немесе зейнетке шығу; - туыстарымен немесе достарымен жанжалдасу, туыстарынан айырылу; - физикалық денсаулықтың нашарлауы, аурулардың диагностикасы немесе бар созылмалы патологиялардың өршуі; Егде жастағы адамдарда стресстің негізгі белгілеріне мыналар жатады: -тітіркену, депрессия және ешқандай себепсіз; -ұйқысыздық немесе нашар, мазасыз ұйқы; -әлсіздік, бас ауруы, шаршау, ешнәрсе істеуге немесе қозғалуға созылмалы ниетсіздік; -концентрацияның төмендеуі, ұмытшақтық және летаргия. -қоршаған адамдар мен оқиғаларға қызығушылықтың болмауы; -жылау, меланхолия, пессимизм, өзін-өзі аяу; -тәбеттің төмендеуі немесе керісінше, шамадан тыс тәбет; -жүйке тиктері немесе адамға әдеттен тыс әдеттердің пайда болуы, мысалы, ерінді тістеу; -жүрек соғысы, терлеу, суық аяқтар мен қолдар; -бозару немесе қызару, жүрек айнуы; -аяқ-қолдардың қалтырауы; -олардың сыртқы келбетіне алаңдамау; -мазасыздану, мазасыздану, көңіл-күйдің жиі өзгеруі, дұшпандық, немқұрайлылық; -мазасыздану, өз өмірін бақылауды жоғалту сезімі; -ұят, көңілсіздік. 57. Амбулаторлық және стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсету ерекшеліктері. Зәр шығару жүйесінің аурулары бар егде жастағы және қартайған науқастардың профилактикасы мен қалпына келуінің негізгі әдістері және негізгі әдістері. 17 сурак 58. Медикаментозды және медикаментозды емес емдеу принциптері. Негізгі қажеттіліктер, олардың бұзылу себептері және жүйке жүйесінің аурулары бар қарттар мен егде жастағы адамдардың проблемалары. 28 сурак 59. Қартаю кезеңінде эндокриндік жүйе ауруларының ерекшеліктері. Негізгі синдромдар. Өршеу сатыларының себептері, тұрақсыздық. Төтенше жағдайлар, олардың көріністерінің ерекшеліктері. Тәуекел топтары нашарлауы, асқыну мен төтенше жағдайлардың даму қаупіне ұшырайды. 21 сурак 60. Тозаңдатқышты (небулайзер) қолданудың ережелері мен техникасын айтыңыз 32 сурак 61. Қарттар мен егде жастағы адамдарда респираторлық жүйенің жиі кездесетін аурулары үшін ұтымды фармакотерапия. 62.Гериатриялық практикадағы нашарлаудың негізгі белгілері және ең көп кездесетін синдромдар. Науқас және отбасылық мәселелер. Мейірбикенің рөлі Отбасындағы егде жастағы адамдардың проблемасы. Егде жастағы адам бұрынғыдай қуатқа, күшке ие болмайды, стресске шыдамайды, жиі ауырады, ерекше тамақтануды, өзін-өзі күтуді қажет етеді. Үлкендердің отбасылық өмірге қатысуы оны бақытты етті. Жалғыздық: Егде жастағы адамдар арасында ерлерге қарағанда әйелдер көп. Олар әсіресе егде жастағы топтарда басым. Бұл әйелдердің ұзақ өмір сүруіне және ішінара ерлердің ертерек қайтыс болуына байланысты. Сонымен қатар балаларының қарай алмауынан немесе қарттар үйіне апарып тастауы. Соның салдарынан бізде бойдақ еркектерге қарағанда бойдақ әйелдер көп. Сонымен қатар, ер адамдар әйелінен (жесірінен) айырылып, әлдеқайда оңай үйленетінін және әдетте, өзінен кіші әйелді алатынын атап өткен жөн. Сондықтан егде жастағы жесірлердің қайта тұрмысқа шығуы әлдеқайда аз. 63. Әйелдерге қуыкты катетерлеу алгоритмі 1Коммуникативті дағдылар -Науқаспен жылы жүзбен амандасу, процедура барысын түсіндіру және науқстың сұрақ қоюына мүмкіндік беру. 2Көрсеткіштер және қарсыкөрсеткіштер -Көрсеткіштер: зәртоқтау, қуықты шаю, контрастты заттарды ретроградты енгізу, зерттеуге зәр алу. -Қарсы көрсеткіштер: қуық жарақаты, жедел цистит, уретрит 3.Іс-шараға дайындық -Науқасқа процедура барысын түсіндіру, келісімін алу. -Резинкелі Нелатон,Пиццер,Померанцева-Фолея катетерларын дайындау,стирильді глицерин немесе вазелин майын,стирильді марлілер,тампондар,фурацилин растворы(1:5000)калий перманганат растворы(1:10000),10мл шприц,лоток,судно,кленка және стирильді резенкелі колғап дайындау. - Қолды сабынмен су астында екі рет жуып,кептырып,қолға стирильді резенкелі қолғапты кию. -Катетеризацияны қатты тегіс бетте, арқамен жатқан қалыпта немесе жартылай отыру қалпында, аяғын бүгу және екі жаққа ажыратқан күйде жасайды -Жыныс мүшесін антисептикалық ерітіндімен өңдеу. Әйелдерде: 1.астына клеенка төсеймыз 2.судноны қоямыз 3.әйелдерде сыртқы жыныс жолдарының зәр шығаруын жасаймыз 4.екі салфетка немесе тампон көмегімен сыртқы жыныс еріндеріне уретра қоямыз 5.науқас фурацилин ерітіндісімен суланған ватный томпонмен сыртқы өрісін дезинфекциялау. 64. Амбулаториялық және стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсету ерекшеліктері. Зәр шығару жүйесінің аурулары бар егде жастағы және қартайған науқастардың алдын алу мен қалпына келуінің негізгі принциптері және негізгі әдістері. Мейірбикенің рөлі. 17 сурак 65. Ерте жастағы адамдарға гериатриялық қызметті және медициналық-әлеуметтік көмек көрсетуді реттейтін негізгі заңнамалық құжаттар. «Денсаулық сақтау саласындағы есепке алу нысандарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 30 қазандағы No ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығына (тіркелді) сәйкес есепке алуды ресімдеу және жүргізу. Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21579); Кате сиякт таба алмадым 66. Аурудың алдын алуда коммуникативтік дағдыларды бағалау. 6 сурак 67. Амбулаториялық және стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсету ерекшеліктері. Зәр шығару жүйесінің аурулары бар егде жастағы және қартайған науқастардың профилактикасы мен қалпына келуінің негізгі әдістері және негізгі әдістері. Мейірбикенің рөлі. 17 сурак 68. Егде жастағы және қартайған науқастардың ас қорыту жүйесінің жиі кездесетін аурулары үшін ұтымды фармакотерапия. 46 сурак 69. Парентеральды инъекция әдісі. Дәрілік заттарды парентеральді енгізу – дәрілік заттарды қабылдаудың ауызша жолынан айырмашылығы, олар асқазан-ішек жолдарын айналып өтетін дәрілік заттарды ағзаға енгізу тәсілі. Тері ішілік инъекция Бұл ең «беткей» инъекция, ине аздаған тереңдікке кіргізіледі. Мысалы: Манту реакциясы, жергілікті ауырсыздандыру, аллергиялық сынақтар. Иненің ұзындығы 15 мм, кесілген жері - 0,4 мм. Инъекция жасайтын жер білектің алдыңғы жағы. 1) Инъекция жасайтын жерді спиртпен өндеңіз, бір- бағытта жағу керек; 2) Инъекция жасайтын жерді тартыңыз; 3) Тері кепкен кезде оған иненің кесілген жерін жоғары қаратып теріге параллельді дерлік ұстаған бетте ұшын 0,5 см тереңдікке кіргізіңіз; 4)Сол қолынызды поршеньге ауыстырып, поршеньге басыңқыраңыз да 1-2 тамшы енгзіңіз, сонда теріде лимон қабығы сияқты ақшыл дөңбешік пайда болады, біртіндеп инені жылжытып отырып, ерітіндіні бірнеше тамшыдан басып, тері астына барлық қажетті мөлшерді енгізеді; 5) Спиртке матырылған залалсызданған мақтамен инъекцияның орнын басып, инені шығарыңыз. Тері астылық инъекция Біраз тереңірек, оны 15 мм тереңдікке жасайды. Тері астылық инъекция жасағанда ірі тамырлар мен жүйке жолдары жақын жерлерге жоламау керек. Инъекция жасауға неғұрлым ыңғайлы жерлер: сан мен иықтың сыртқы жағы, жауырын асты аймағы, іштің алдыңғы қабырғасы. Иненің ұзындығы - 20 мм, кесілген жері - 0,4 мм. 1) Инъекция жасайтын жердің терісін спиртке матырылған екі домалақ мақтамен екі рет өңдеңіз, алдымен үлкен аймақты, содан кейін инъекция жасайтын жерді; 2) Сол колмен теріні түбі төмен қараған үшбұрышты қыртысқа жинайды; 3) Оң қолдың екінші саусағымен инені, бесінші саусақпен -поршеньді, ал қалғандарымен цилиндрді ұстайды, 4) Инені тез жылдамдықпен сол қолдын 1 және 2 саусақтарының арасынан үшбұрыштың табанына 45° бұрышпен кесілген жерін жоғары қаратып 1-2 см терендікке (иненің ұзындығының 2/3) кіргізеді. Сүк саусақпен иненін канюлясын ұстап тұрады: 5) Сол қолды поршеньге ауыстырыңыз да дәрілік затты ақырындап енгізіңіз. Шприцті бір қолдан бір қолға ауыстырмауға тырысыңыз: 6)Инені канюлясынан ұстап тұрып, шығарып алыңыз. Спиртке матырылған залалсызданған мақтамен инъекцияның орнын басыңыз; 7) Мақтаны теріден алмай инъекцияның орнын сәл уқалаңыз. Бұлшық еттік инъекциялар Бұлшық етке енгізілген дәрілік заттар тері астылық инъекцияларға қарағанда тезірек сіңіріледі. Бұлшық еттік инъекция жасау үшін көбінесе бұлшық ет қабаттары жақсы дамыған жерлерді таңдап алады: жамбастың жоғарғы сыртқы квадранты, жауырын асты аймағы. Бұлшық еттік инъекция кезінде дәрілік зат тері асты шел қабатына қарағанда тамырлардың көптігінен қанға тезірек түседі. Инъекция жасауға болатын жерді сүйекке бағдарлап анықтауға болады. Бұл үшін 5 бел омыртқаның қылқанды өсіндісінен сан сүйегінің үлкен істігіне дейін ойша сызық жүргізу керек. Құйымшак нерві осы сызықтан төмен орналасқан, және инъекцияны сызықтан жоғары, яғни жамбастың жоғарғы сыртқы квадрантына жасау керек. Инъекция жасағанда науқас бір қырына немесе ішіне жатады, тек түрегеп тұруға болмайды. 1) Спиртке матырылған мақтамен алдымен жоғарғы сыртқы квадранттың үлкен бөлігін, содан кейін инъекция жасайтын жерді өңдейді; 2) Шприцті былай ұстайды: оң қолдың екінші саусағымен поршеньді, бесінші саусағымен иненің канюлясын, ал қалғандарымен цилиндрді ұстайды, поршеннің сабы бос. Шприцті науқастың денесіне тік ұстайды; 3) Инъекция жасайтын жерді сол қолмен тартыңыз; 4) Шприцті теріге тік ұстаған бетте шешімді қимылмен инені канюляға таман Ісм қалтырып, 7-8 см тереңдікке кіргізеді; 5) Сол қолды поршеньге ауыстырыңыз да дәрілік затты енгізіңіз. Майлы ерітіндіні енгізер алдында поршеньді тартыңқырап, қан тамырына түспегеніңізге көз жеткізіңіз, тек содан кейін ғана ерітіндіні енгізіңіз; 6) Спиртке матырылған домалақ мактаны теріге басып, тез қимылмен инені шығарыңыз. 70.Егде және қарт адамдарда ас-қорыту ағзаларының көрсеткіштерінің ерекшеліктері. Негізгі синдромдар.Даму себептері және тұрақты жай-күйі,шұғыл жай-күйі,олардвң көрсеткіштерінің ерекшеліктері. Қауіп топ бойынша жағдаының нашарлауы,асқынулардың пайда болуы,кезек күттірмейтін жағдайлар. 16 сурак келетин сиякт 71.Медикаментозды және медикаментозды емес емнің принциптері. Тірек-қимыл аппаратының аурулары бар егде жастағы адамдардың проблемалары, бұзылыстарының себептері, басты қажеттіліктері. 27 сурак 72.Ер адамдарда қуықты катетеризацииялау алгоритмі. 1Коммуникативті дағдылар -Науқаспен жылы жүзбен амандасу, процедура барысын түсіндіру және науқстың сұрақ қоюына мүмкіндік беру. 2Көрсеткіштер және қарсыкөрсеткіштер -Көрсеткіштер: зәртоқтау, қуықты шаю, контрастты заттарды ретроградты енгізу, зерттеуге зәр алу. -Қарсы көрсеткіштер: қуық жарақаты, жедел цистит, уретрит 3.Іс-шараға дайындық -Науқасқа процедура барысын түсіндіру, келісімін алу. -Резинкелі Нелатон,Пиццер,Померанцева-Фолея катетерларын дайындау,стирильді глицерин немесе вазелин майын,стирильді марлілер,тампондар,фурацилин растворы(1:5000)калий перманганат растворы(1:10000),10мл шприц,лоток,судно,кленка және стирильді резенкелі колғап дайындау. - Қолды сабынмен су астында екі рет жуып,кептырып,қолға стирильді резенкелі қолғапты кию. -Катетеризацияны қатты тегіс бетте, арқамен жатқан қалыпта немесе жартылай отыру қалпында, аяғын бүгу және екі жаққа ажыратқан күйде жасайды -Жыныс мүшесін антисептикалық ерітіндімен өңдеу. Ерлерде: 1.екі аяғының ортасына лотокты қоямыз,зәр жинау үшін 2.жыныс мүшесін салфеткамен ұстап басын төмен қарай қайыру 3.жыныс мүшесінің басын стирильді салфеткамен,Фурацилин ерітіндісімен(1:5000) өңдеу 3 Катетерді уретраға енгізу 1. Жұмсақ катетерді бүйір тесігінен 5-6 см қашықтықта алу, жұмыр ұшына стерильді вазелин құю. 2. Стерильді вазелинмен өңделген катетерді жұмыр ұшымен зәршығару каналына әйелдерде 4-6см тереңдікке,ерлерде 22-25 см тереңдікке енгізу. Катетерді абайлап, аз ғана, біркелкі күш түсіре отырып, уретраны катетерге кигізгендей енгізу. Қажет ұзындықтың 2/3 жеткенде, уретраның қуықүсті безі бөлігін өту үшін, жыныс мүшесін денеге параллельді орналастырады 4Катетеризацияның дұрыстығын тексеру. 1.Катетерден зәр шығу, оның қуықта орналасқанын көрсетеді. 5Катетерді алу Катетерді, зәрдің соңғы порциясы зәр жолдарын шайып шығу үшін, ол шыққанша, алу қажет Коммуникативтідағдылар Іс-шара басында науқасқа өз іс-әрекетіңізді түсіндіріп, шыдамдылық, мейірімді кейіп танытып, науқастың сұрақ сұрауына мүмкіндік беру 73.Гериатрия клиникалық дисциплина ретінде.Этика және деонтология сұрақтары.Пәннің аймақты спецификасы. 81 сурак 74.Амбулоторлы-емханалық және стационар жағдайындағы медициналық көмектің ерекшеліктері.Зәр шығару жүйесі аурулары бар егда жастағы адамдарды реабилитациялау және алдын алудың негізгі әдістері, принциптері. 17 сурак 75.Тік ішекті саусауқпен тексеру алгоритмі Тік ішекті саусауқпен тексеру - салыстырмалы түрде қарапайым медициналық процедура. Науқасты шешіндіріп, анусқа ыңғайлы қол жеткізуге болатын жағдайға жатқызады (бүйірімен жату, қарау үстеліне еңкейіп тұру, оның үстіне еңкейу немесе аяқтарын ілмектерге (үзеңгіге) бұрап жатқызу). Егер науқас бүйірінде жатса, онда бір немесе екі аяқты кеудеге басу керек. Егер науқас зерттеу үстеліне немесе орындықтың арқасына еңкейіп тұрса, шынтақтарын үстелге қойып, сәл еңкейіңіз. Науқас шалқасынан жатса, бөкселер үстелдің шетінен артта болатындай етіп тексеру үстелінің шетіне өту керек. Содан кейін науқас аяқтарын ілмектерге (үзеңгіге) қояды. Дәрігер бөкселерді таратады және әдетте сыртқы аймақты (анус және перинэя) геморрой, ісік немесе бөртпе сияқты кез келген ауытқуларға тексереді. Содан кейін науқас босаңсыған және тырысқан кезде (дәрет сияқты) дәрігер майланған саусақты анус арқылы тік ішекке енгізеді және қысқа уақыт ішінде ішін пальпациялайды. 76. Зәр шығару жүйесінің ауруымен ауыратын науқастардың негізгі қажеттіліктері, олардың бұзылу себептері және проблемалары. Мейірбикенің рөлі. Мақсаты: зәр шығару жүйесінің аурулары кезіндегі мейірбикелік қызметті зерттеу. Тапсырмалар: 1.Гломерулонефриттің этиологиясын, патогенезін, клиникасын, лечение зерттеу 2. Пиелонефриттің этиологиясын, патогенезін, клиникасын, лечение зерттеу 3. Созылмалы бүйрек жеткіліксіздігінің этиологиясын, патогенезін, клиникасын, лечение зерттеу 4. Уролитияның этиологиясын, патогенезін, клиникасын, лечение зерттеу 5.Науқастың проблемаларын анықтау 6.Мейірбикелік іс-шаралар жоспарын жасаңыз 7.жадынамалар әзірлеу Науқастарды ауруханаға жатқызу керек. Қатаң төсек демалысын, қалтыраудың алдын алуды талап етеді. Уақытылы емдеумен толық қалпына келтіру бірнеше аптада болады. Диеталық терапияны тағайындаңыз. Алғашқы күндерде сіз тек джем, жүзім шырыны, мүкжидек шырыны, аздап тәтті жарма ботқасы, сүт, ас тұзы қосылған бір стақан суға рұқсат ете аласыз. Сұйықтықтың мөлшері шектеулі. Келесі күндері тұзды шектеумен диета тағайындалады. Науқас бір уақытта несеп шығарылғаннан артық сұйықтық ішпеу керек (тәулігіне шамамен 1500 мл). Инфекция ошақтары болған жағдайда антибиотикалық терапия (пенициллин және оның синтетикалық туындылары) көрсетіледі. Ауыр нефротикалық синдроммен стероидты гормондар мен диуретиктер қолданылады. Преднизолонды 4 апта бойы күніне 30-60 мг тағайындаңыз. Гипертониялық синдромда гипертензияға қарсы препараттар қолданылады. Антигистаминдік терапияны, С витаминінің үлкен дозаларын тағайындаңыз. Ауыр жағдайларда және емдеудің тиімсіздігінде цитостатиктер, антикоагулянттар (гепарин) қолданылады, тұрақты гематуриямен - таблеткадағы аминокапрон қышқылы және ішілік тамшылату. 77. Дәрілік және дәрілік емес емдеу принциптері. Негізгі қажеттіліктер, олардың бұзылу себептері және қандағы және гемостаз аурулары бар егде жастағы және қартайған науқастардың проблемалары. Мейірбикенің рөлі. 24 сурак 78. Егде жастағы және қартайған жастағы тыныс алу органдарының жиі кездесетін аурулары үшін ұтымды фармакотерапия. 79. Амбулаторлық және стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсету ерекшеліктері. Тыныс алу жүйесінің аурулары бар егде жастағы және қартайған науқастардың профилактикасы мен оңалтуының негізгі әдістері және негізгі әдістері. Мейірбикенің рөлі. 80. Сыртқы қан кетуді тоқтатыңыз. Беті кесілген Бұл зақымдануды білдіреді тек терінің және оның астындағы майлы тіндердің тұтастығы бұзылады. Ірі тамырлар жарақат алмайды, қан біркелкі, аз мөлшерде ағып кетеді. Көбінесе мұндай қан кетуді ауруханаға бармай-ақ дербес тоқтатуға болады. Ең алдымен, жараны мұқият қарау керек ағып жатқан салқын сумен шайыңыз. Бұл тіндердің мүмкін ластануын және кіші тамырлардың рефлексінің тарылуын жою үшін жасалады. Тіпті бұл манипуляциялар қазірдің өзінде қан жоғалтуды азайтуға көмектеседі. Келесі кезең - жараларды антисептиктермен емдеу - тіндердің инфекциясының алдын алатын арнайы ерітінділер. Жараның шеттері орынды процесс йод. Әрі қарай жараны таңу. Мұны істеу үшін дәке таңғышын немесе арнайы зарарсыздандырылған сөмкелерді қолданған дұрыс (әдетте алғашқы медициналық көмек жинақтарында кездеседі). Егер бұның ешқайсысы қолыңызда болмаса, кез-келген таза шүберек (қол орамал, сүлгі) жасайды. Терең кесілген Мұндай зақым үлкен ірі тамырлардың, нервтердің, сіңірлердің бұзылу ықтималдығы өйткені жара әлдеқайда тереңірек. Егер көмек уақтылы көрсетілмесе, өлімге әкелуі мүмкін. Әрекеттер алгоритмі келесідей: Қан кету түрін анықтаңыз. Венозды - қан тегіс ағып кетеді, бұл қара-қоңыр түсті. Артериялардан қан кету кезінде қанның түсі қызыл түске боялған, ол жоғары қысымның әсерінен ағып кетеді (шайқалады). Қан жоғалтуды азайту үшін сізге керек тамырларды қысу дұрыс жерде. Мұны дереу жасау керек, әсіресе үлкен кесулермен. Веналық қан кету кезінде жарақаттың астындағы импровизацияланған құралдардан турникет (жүректен), зақымданған жердің үстінде (жүрекке жақын) артериялық қан кетеді. Бұл мақсаттарға белбеулер, сүлгілер және парақтар кіреді. Қан толығымен тоқтағанша турникетті тартыңыз. Жараны таңғышпен жабыңыз мүмкін стерильді. Параллель болуы керек жедел жәрдем шақырыңыз. Не істеуге болмайды Ешқандай жағдайда оған тұрарлық емес жараны йод тұнбаларымен толтырыңыз. Бұл жараның химиялық күйуіне әкеледі және оны емдеу қиын болады. Бұл ереже терең зақымданған кезде жарқыраған жасыл, сутегі асқын ерітіндісіне де қолданылады. Рұқсат етілмейді түрту жаралардың жиектері лас қолдар. Жарада қалып қойса заттарды кесу (мысалы, әйнек фрагменті жабысып қалды), содан кейін ешқандай жағдайда болмайды шығармаңыз оларды өзіңіз. Бұл тіндердің бірнеше рет жарақаттануына және қан жоғалтудың жоғарылауына әкеледі. Қанға малынған таңғышты алып тастамаңыз, үстіне жаңа қабат салыңыз. Сіз зардап шеккен адамды ауруханаға жеткізуді кешіктіре алмайсыз. 81. Гериатрия клиникалық пән ретінде. Этика және деонтология мәселелері. Тақырыптың аймақтық ерекшелігі Міндеттері: • егде және қарт науқастың денсаулығының жағдайын бағалау туралы терең, жүйелі білім беру; • егде және қарт науқастарға күтім көрсетуге қажетті теориялық және практикалық негіздерді оқыту • қарттарға стационарда және үйде медициналық көмек көрсетудің принциптерін оқыту • кәсіби этика және гериатрия деонтологиясының принциптерін оқыту Оқытудың соңғы нәтижесі Студент білуі керек: • гериатриядағы деонтология мен медицина этикасының негіздерін; • қартаюдың теориясы мен механизмін; • қарт және егде жастағы адамдардың жассына қарай организміндегі өзгерістерді; • қарт және егде жастағы науқастармен сөйлесу ерекшеліктерін; • реабилитация негіздерін, түрлерін, ерекшеліктерін; • стационарда қарттардың күтімі мен медициналық көмектің принциптерін; • қарт науқасқа үй жағдайында күтім көрсету принциптерін • геродиететика принциптерін; • ұзақ өмір сүрудің негізгі факторлары мен себептерін. Гериатрияда деонтологиялық әдістер мыналарды ескеруі керек: -егде жастағы адамдардың психикасының ерекшелігі, -аурулардың атиптілігі немесе жойылуы, -полиморбидтілік және т.б. Егде жастағы науқастың негізгі қажеттіліктері: - Әдептілік -Құрмет -Қамқорлық - оң көзқарас - Жағымды орта Деонтологияда олар негізгі қағидаларды, моральдық өсиеттерді қамтиды: -халыққа тиімді әлеуметтік қызмет көрсетуге мүмкіндік беру; - әлеуметтік жұмыстағы қолайсыз факторларды жою; - әлеуметтік қызмет көрсету персоналының әртүрлі категориялары мен клиенттер арасындағы қарым-қатынас жүйесін оңтайландыруға бағытталған; -әлеуметтік қызметтердің алдын алу теріс салдары. Бұл моральдық принциптерге мыналар жатады: кәсіби міндеті; · қызығушылық танытпау; кәсіби төзімділік және өзін-өзі бақылау; мамандар мен клиенттер арасындағы сенім; · кәсіби құпия және т.б. 83. Жүрек тоқтап қалған жағдайда жедел көмек көрсету. Жүрек-өкпе реанимациясын жүргізудің алгоритмы Пациенттің жағдайын бағалау 1.Естің жағдайын бағалау: естің жағдайын бағалау үшін зардап шегушінің иығынан шапалақтап және/немесе дауыстап жағдайын сұрау. 2.Жедел медициналық қөмекті шақыру: зардап шегушінің ес-түссіз жағдайында жедел медициналық жәрдем бригадасын шақыру. 3.Ұйқы артериясының тамыр соғуын анықтау: 4.Пациенттің өз еркімен тыныс алуын анықтау үшін «Көремін, естимін, сезінемін» тәсілі қолданылады: Жүрек-өкпе реанимациясын жүргізу 5.Пациентті дайындау: Пациентті шалқасынан қатты тегіс жерге жатқызып, мойыны мен кеудесін жалаңаштау, аяқ жағын көтеру. 6.Зардап шегушінің төсіне қолды дұрыс қою: қол төс сүйегіне перпендикулярлы оның ортаңғы үштен бір бөлігіне қойылады. Жұмысшы қолдың теноры мен гипотеноры сүйеу нүктесі болады. Сол қол оң қолдың сыртына қойылады. 7.Тікелей емес жүрек массажын жүргізу: минутына 100 компрессиядан кем емес жылдамдықпен, яғни 18 секундта 30 компрессия (дауыстап санау) және компрессия тереңдігі 5 см. кем емес – ересектер үшін, алақанды қөкіректен алмай, минималды үзіліспен, кеуде қуысының әр компрессиядан соң бастапқы қалпына келуіне мүмкіншілік жасай отырып жүргізу. Компрессияны тез және күшпен жасау керек. Қол шынтақ буынында толық түзетіледі және күш тек қана тіке салынады. 8. Ауыз қуысын көру: тыныс жолдарының өткізгіштігін қамтамасыз ету үшін ауыз қуысы қаралып, тазартылады, алмалы-салмалы протез алып тасталынады. Сафардың үш құрамды әдісін жүргізу 9. Басты шалқайту: бір қолмен зардап шегушінің маңдай-төбе аймағынан ұстап басын шалқайту. 10. Жақ сүйегін алға қарай жылжыту: сонымен қатар иегін көтере отырып төменгі жақ сүйегін алға қарай жылжыту. 11. Науқастың ауызын ашу. Өкпенің жасанды вентиляциясын жасау 12. Науқастың мұрынын (ауызын) жабу: өкпенің жасанды вентиляциясын жасау үшін «ауыздан-ауызға» әдісі немесе Амбу дорбасы қолданылады. Өкпенің жасанды вентиляциясы «ауыздан-ауызға» әдісін қолданғанда қауіпсіздік шараларын және гигиенаны сақтау үшін ылғалды салфетка немесе бинт кесігі арқылы жасалынады. Бір қолды науқастың мойны мен желкесінің астына жіберіп екінші қолды оның маңдайына қойып басын артқа қарай шалқайтады. Маңдайға қойылған қолмен мұрынды ауа шықпайтындай етіп қысу. 13. Тыныс жолдарына дем жіберу: демді ішке терең алып, ерінмен зардап шегушінің еріндерін тығыз қамтып алып, өкпедегі барлық ауаны зардап шегушінің кеуде қуысы көтерілетінде етіп тыныс жолдарына жігерлі үрлеу керек. Келесі демді кеуде қуысы алғашқы қалпына келгенде жасайды. Тыныс циклдарының аралығы 1 минутына 8-10 жиі болмауы керек (4-5 санағанда – 1 цикл). Науқасқа үрлеп берілетін ауаның көлемі әдеттегі көлемнен 50% көп болуы керек. 14.Компрессия мен өкпенің жасанды вентиляциясының арақатынасы 30:2 болуы керек. 15. Жүрек-өкпе реанимациясының 1 периоды 5 цикл 2 минуттың ішінде жүргізу. 16. Жүрек-өкпе реанимациясының нәтижелігін анықтау (стоп-анализ): ұйқы артериясында тамыр соғуын анықтау. 17. Пациенттің ары қарай реанимациялық бөлімге жіберу және оларға науқас жеткізілетіндігін ескерту керек. Н ПРО БҚММУ 703-39-18.Бақылау –өлшегіш құралдары (аралық бақылау) .Бірінші басым Ф ПРО ЗКГМУ 703-39-18. Контрольно-измерительные средства (для промежуточного контроля). Издание первое F PRO WKSMU 703-39-18. Measuring instruments (for intermediate control). First edition жүктеу/скачать 163,28 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|