1 Жауапты хатшы

         
34           
ұсынылған  ойлар  анықтаушы  сӛздер.  Таңдап  алынған  сӛздердің 
ішінен талқыланып отырған ойларды ашатын сӛздер ғана анықтап 
алынады. 
2.
 
Талқылауға арналған ой ұсынылады. (осы қолданылған әдіс 
сабақ тақырыбымен байланысты болып, сәйкес келуі керек) 
3.
 
Тақтаға талқыланатын ой жазылып қойылады. 
4.
 
Қатысушыларға  талқыланылатын  ойға  сәйкес  ассоциациа 
жасайтын  сӛздер  ойлап,  2-3  сӛзді  таңдап  алып,  дәптерге  жазу 
тапсырылады. 
5.
 
Осыдан  соң  шебер  қатысушыларға  ӛз  сӛздерін  айтуды 
ұсынады  және  тақтада  қайталанбаған  сӛздерді  белгілеп  шығады. 
Қатысушылар дәптерге осы сӛздерді жазып алады. 
6.
 
Бәрі  ойларын  айтып  болған  соң  шебер  ұсынылған  ой 
бойынша ӛзінің дайындап келген 2-3 сӛз ассоциациасын айтады. 
7.
 
Ассоциациадағы  сӛздің  мағыналық  қатары  құрылған  соң 
шебер  оны  оқып,  қатысушылардың  кӛмегі  арқылы  ұсынылған 
ойды нақты ашатын 2-3 сӛзді атап ӛтеді. 
8.
 
Осыдан  кейін  қатысушыларға  алынған  қорытындыны 
сарапқа  салу  ұсынылады.  Таңдап  алынған  сӛздердің  нақты  әрі 
толық екендігі туралы сӛз етіледі.  
9.
 
Шебер  қорытынды  сӛз  бойынша  ӛз  ойын  айтады,  таңдап 
алынған сӛздер мазмұнын ашып, талқылайды. 
3. Сӛйлеу кезеңі 
1.
 
Шебер  бұл  әдісті  және  оны  жүзеге  асыру  ретін,  тәртібін 
түсіндіреді.  Білім  алушыларға  ұсынылған  сӛздер  бойынша  1  мин 
ішінде мәтін құру ұсынылады. 
2.
 
Шебер бір оқушыға сабақтың тақырыбына қатысты термин 
сӛзді айтып, 1 мин ішінде (уақытты есептейді) берілген тақырыпты 
талқылауын ұсынады. (1 мин соң оқушыны тоқтатады). 
3.
 
Осы  тапсырма  әр  қатысушыға  ұсынылады.  Әр  қатысушыға 
тақырыпқа орай жаңа сӛз беріледі. 
4.
 
Ӛзара 
пайда 
болған 
қарым-қатынастың 
нәтижесі 
анықталады. 
4. Бумеранг 
1.
 
Шебер  әр  топқа  арнап  ақ  қағаз  дайындайды.  талқылауға 
арналған сұрақты жазып, оқушыларды топтау әдісін ойластырады. 
Әр топқа сабақ тақырыбына сәйкес 1 сұрақ дайындайды.  
2.
 
Сабақтың  басында  тақырыбы  мен  мақсаты  айтылып  ӛтеді. 
Әдістің  ерекшелігі,  қызметі  түсіндіріледі.  Оқушылар  отырған 
орындарына  қарай  топқа  бӛлінеді.  Әр  топқа  дайындалған 
сұрақтары  бар  қағаздар  таратылып,  тапсырмалар  беріледі. 
Оқушылардың  тапсырманы  орындауға  берілген  уақытқа  үлгеруі 
керектінін ескертеді.  
3.
 
Қатысушылар  ұсынылған  сұрақтарды  талқылайды.  Ӛз 
ойларын,  жауабын  алдындағы  үлкен  қағазға  жазады.  Уақыт 
аяқталған  соң  шебер  топтарға  ӛзара  қағаздарымен  алмасуды 
ұсынады. (сағат бағытымен алмастырады) 
4.
 
Бұл  кезде  әр  топ  жаңа  тапсырма,  яғни  жаңа  сұрақ  және 
келесі  топтың  сол  сұраққа  жауабымен  қосып  алады.  Мұғалім 
оқушыларға  кӛрші  топтың  жазған  жауабын  оқып,  талқылауларын 
ұсынады.  Оған  ӛз  ойларын  қосып,  сол  қағазға  толықтыруға 
болатынын айтады. 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
142 

         
35           
5.
 
Ұсыныс.  Немесе  оқып,  талқылап  болып,  талқылау 
барысында туындаған сұрақтарын жазуына болатынын айтады. 
6.
 
Бұл  жұмысты  болған  соң  топтар  қағазды  келесі  топқа 
береді.  Бұл  әрекетті  әр  топ  ӛз  қағазын  қайтып  алғанша 
жалғастыруға да болады. Кішігірім топтар ӛз сұрақтарын талқылап 
болған соң, ұстаз әр топқа ӛз қағазына жазылған мәтінмен танысып 
шығуды  ұсынады.  Оны  іштей  талқылап,  келісетінін  не 
келіспейтінін айтуды, мәтіннен ӛздеріне берілген сұрақтарға жауап 
табуды  ұсынады.  Кейін  әр  топ  кезекпен  ӛз  жұмыстарының 
қорытындысын таныстырады. Қысқаша мәлімет береді, сұрақтарға 
жауап береді.  
5. 1х2х4 әдісі 
1.
 
Шебер  әдісті  айтып,  мазмұнын  түсіндіреді:  бұл  әдісте 
мәселенің  шешімін  әрқайсысы  жеке,  кейін  жұппен,  кейін  топпен 
шешеді. 
2.
 
Шебер  мәселені  ұсынады  (сұрақты)  және  оқушыларға  3-6 
мин ішінде жеке мәселені шешуді (сұраққа жауап беруді) ұсынады. 
3.
 
6-7 оқушы ӛз шешімдерін таныстырып ӛтеді. 
4.
 
Енді оқушылар екеуден топталады. 
5.
 
3-5  мин  ішінде  мәселенің  шешімі  бойынша  құрылған 
мәтіндерді  салыстырып,  мазмұнды,  терең  ойлы,  кең  кӛлемдегі  бір 
мәтін құрастыруды ұсынады. 
6.
 
3-5 жұп бала жұмысын оқиды. 
7.
 
Кейін  әр  2  топ  4  адамнан  шығармашылық  топ  болып 
бірігеді. 
8.
 
Шығармашылық  топтарға  7-10  мин  ішінде  мәтіндер  нұсқа-
сын  салыстырып,  құрлымын  тереңдетіп,  кеңейтіп  мәтін  жазу 
ұсынылады. 
9.
 
Әр топ ӛз нұсқасын оқиды. 
10.
 
Ӛзара пайда болған қарым-қатынас нәтижесі анықталады. 
6. Қиылысқан 
топтар 
1.
 
Оқушыларға бірнеше шығармашылық топ құру ұсынылады. 
(мысалы, 4 адамнан 3 топ) 
2.
 
Шебер 
әдісті 
жүзеге 
асыру 
жолын 
түсіндіреді: 
шығармашылық  топтар  5-10  мин  ішінде  ұсынылған  мәселені 
талқылап,  шешім  шығаруы  керек.  (жоба  жасап,  модель 
құрастырады) 
3.
 
Кейін топтағы оқушылар отырған ретімен санап шығады. 
4.
 
Енді  шығармашылық  топ  жаңадан  құралады.  (мысалы,            
3 адамнан 3 топ, бірінші топқа «бір» санды оқушылар, екінші топқа 
«екі» санды оқушылар топталады) 
5.
 
Жаңа  топтағы  оқушыларға  әр  топтың  ұсынылған  мәселесі 
бойынша шешімін талқылау ұсынылады, шешімді әр топтан келген 
оқушы таныстырады. 10-15 мин уақыт беріледі. 
6.
 
Әр  шығармашылық  топтағы  балалар  ӛз  тобының  шешімін 
түсіндіріп ӛтеді. 
7.
 
Ӛзара пайда болған қарым -қатынас нәтижесі анықталады. 
7. Логикалық 
тізбек 
1.
 
Шебер  оқушыларды  әдісті  жүзеге  асыру  жолымен 
таныстырады:  әрқайсысына  сӛз  немесе  сӛз  тіркесі  жазылған 
карточка  таңдап  алу  ұсынылады.  Бұл  карточка  және  оны  таңдап 
алушы  логикалық  тізбектің  бӛлшегі  болып  табылады.  Тізбек  ӛзге 
оқушылармен ӛзара қарым-қатынас жасау нәтижесінде құрастыры-
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
143 

         
36           
лады.  Карточкаларды  тиісті  логика  бойынша  орналастыру  керек. 
Бірінші карточкада (тізбекте), бұл тізбектің бірінші мүшесі, мұнда 
бүкіл логикалық тізбекке атау беретін сӛз немесе сӛз тіркесі болуы 
тиіс.  Бірінші  сӛзге  логикалық  сәйкес  сӛз  келесі  мүшесі  болады.             
2-3 логикалық тізбек құрастыру қажет. 
2.
 
Оқушылар  бір-бір  карточкадан  алады.  Әр  карточканы 
оқушылар кӛрмеуі үшін теріс бетімен жатуы тиіс. 
3.
 
Оқушылар  карточкаларды  алып  болған  соң,  шебер  ӛзара 
ойланып, ӛзіндік байланыс ұйымдастыруды ұсынады. Нәтижесінде 
2-3 логикалық тізбек құрылады. 
4.
 
Оқушылар  ӛзара  логикалық  тізбек  құру  арқылы  байланыс 
жасайды. (яғни әр тізбектің орны мен қызметін түсінеді) 
5.
 
Логикалық  тізбектер  құрылып  болған  соң  оқушылар 
(бірінші  болған  тізбектен  бастап),  тізбектің  атауын,  әр  тізбек 
мүшесінің орналасу ретін және ойлай орналастырудағы логиканың 
неде екенін түсіндіреді. 
6.
 
Оқушылар  түсіндіріп  болған  соң,  шебер  оқушылардың 
бӛлінуге  ұсынған  нұсқасымен  келіседі  немесе  ӛз  сценарийі 
бойынша тізбек логикасын түсіндіре отырып, қайтадан логикалық 
тізбекті  құрастырады.  (яғни,  балалар  тізбектерді  дұрыс  құрастыра 
алмауы мүмкін). 
7.
 
Ӛзара пайда болған қарым- қатынас нәтижесі анықталады. 
8. Қызметтік 
ойын. 
1.
 
Шебер  қызметтік  ойынды  шығармашылық  ойлауларын 
дамытуға,  тәжірибе  кезінде  үйренгеніңді  пайдалана  алуға 
жаттықтыру  үшін  қолданады.  Олар  сабаққа  қызығушылығын 
арттырады,  ынтасын  қойып,  оқу  материалдарын  қабылдауын 
жақсартып, белсенділігін арттырады. 
2.
 
Қызметтік ойынның құрамы мына бӛлімдерден тұрады: 
3.
 
Жағдайды  үйрену  бӛлімі,  оқушылар  мен  эксперттерді 
дайындайды, мәлімет жинайды; 
4.
 
Ойынның ӛту кезеңінің бӛлімі; 
5.
 
Сараптау бӛлімі, ойын қорытындысын бағалау, талқылау. 
6.
 
Қызметтік  ойын  –  бұл  келешек  маманның  кәсіптік  қызме-
тіне дайындық, ол түрлі жағдайда жеңілуіне, оның түрлі шешімдері 
барын  кӛруіне,  қиындық  тудыратын  жағдайларын  кӛре  алуына 
және одан аулақ болуына мүмкіндік береді. 
9. Жоба әдісі. 
1.
 
Дайындық.  Шебер  жоба  тақырыбын  таңдайды;  оның  түрін, 
қатысушылар санын анықтайды; таңдалған тақырып аясында түрлі 
мәселелер ойлап табады. Бұл жерде шебердің алдағы сабаққа жоба 
бойынша  жасаған  кӛрсетілімінің  (презентациясы)  қызметі  ерекше. 
Шебер  жоба  бойынша  жалпы  мәлімет  береді.  Тақырыпты 
талқылауды, жоба бойынша жұмыстың мақсатын, дайын жобаның 
құрылымын кӛрсетуді, нәтижесінің бағалау белгілерін және жұмыс 
барысын  ұйымдастырады.  Осы  жерде  жұмыстың  бӛлімдері  және 
аяқтау мерзімі нақтыланады.  
2.
 
Жоспарлау.  Жобаның  бӛлімдерін  дайындайтын  шығарма-
шылық  топтар  құрылады.  Оқушылар  шығармашылық  топта  жаңа 
мәліметтерді  нақтылап,  тақырыпты  талқылайды,  тапсырмаларды 
реттейді,  ӛз  жұмысының  қорытындысын  бағалауды  таңдап, 
нақтылайды. Ӛзара қызмет жолдарын, жұмыс кестесін, қорытынды 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
144 

         
37           
болжамдарын  анықтайды.  Осы  бӛлімде  топтың  қызметі  мен 
әрқайсысының ӛз міндеті бӛлініп беріледі.  
3.
 
Зерттеу.  Қатысушылардың  ӛздерінің  жобалары  және 
жоспарларының жекелеген немесе топтық бӛліктерімен жүргізетін 
ӛзіндік  жұмыстары.  Жобаның  тақырыбына  орай  жұмыс  түрлері 
әртүрлі болады. 
4.
 
Шебер  топ  жұмысының  бағытын  анықтайды,  топтардан 
алынған  мәліметтерді  талқылауды  ұйымдастырады,  жекелеген 
және топтық кеңес береді. 
5.
 
Сараптау  және  біріктіру.  Бұл  бӛлімде  оқушылар 
шығармашылық есеп беруге дайындалады. 
6.
 
Жобаны  кӛрсету.  Бұл  бӛлімде  қонақтар  шақырылған 
мерекелік  шаралар  ұйымдастыруға  болады.  Бұл  үшін  үлкен 
дайындыққа кӛп күш жұмсау керек. 
 
Қҧрылымдық-графикалық сызба 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Шебер сыныптың жҧмысын бақылау картасы 
 
Шебер сыныптың бӛлімі 
Шебер қызметіне 
бағалау 
Жҧмысына ӛзіндік 
бағалау 
1. Бастапқы-ұйымдастырушылық. 
 
 
2. Негізгі бӛлім. 
2.1. Жұмыс жүйесінің кӛрсетілімі. 
 
 
2.2. Шығармашылық тапсырмалардың 
орындалуы. 
 
 
2.3. Шығармашылық жобаны қорғау. 
 
 
3. Рефлексия. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
А.Н.Лесун. Шебер сынып «Неге және қалай оқытамын?» 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
Проблемалық-
мәселелік оқыту 
Жоба әдісі 
Ассоциациа 
(ұқсату) әдісі 
 
Білім алушылардың шығармашылық 
қабілетін дамыту 
Белсенді  
(инструктаж) үйрету 
Жазбаша үйрету 
 
Топтық және 
жұптық жұмыс 
 
Жҧмыс қорытындысын бағалау белгісі 
 
Элементтер құралын 
талдау дәлелі 
Ӛз автокӛлігіңіздің берілген талапқа 
сай жұмыс жасайтынын дәлелдей білуі 
 
Автокӛліктің дизайны оның атқаратын 
қызметіне сай болуы 
Жобаның орындалуы мен қорғалуы 
регламентке (мерзіміне) сай келуі 
 
145 

         
38           
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
А.Н.Лесун. Шебер сынып «Неге және қалай оқытамын?» 
 
 
Рефлексия 
 
Бүгін шебер сыныпта мені таңқалдырған: 
___________________________________________________________________________ 
 
Бүгін шебер сыныпта ӛту барысында мен мынаны түсіндім: 
___________________________________________________________________________ 
 
Бүгінгі шебер сыныпта мені мына жағдай туралы ойландырды: 
___________________________________________________________________________ 
 
Бүгін шебер сынып барысында маған ұнағаны: 
___________________________________________________________________________ 
 
Шебер сынып барысында мынаны сезіндім: 
___________________________________________________________________________ 
 
Бүгінгі шебер сынып маған мына сұраққа жауап беруге кӛмектесті: 
___________________________________________________________________________ 
 
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
 
1.
 
А.Н.Лесун. Мастер-класс. 
2.
 
Н.С.Булько. Минск, РИПО, 2011 г. 
3.
 
Л.Д.Печеня, М.В.Бондарь. Минск РИПО, 2014 г. 
4.
 
О.А.Беляева. «Современные образовательные технологии». 
5.
 
Э.М.Калицкий. РИПО 19-21 марта, 2013 г. 
 
 
 
 
 
 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
Шебер сыныпқа қатысушының 
ӛзіндік жҧмысы 
 
 
Керекті элементтерді алу 
Осы элементтерден жинақталған 
автокӛліктің тиісті жағдайда жұмыс 
жасай алатынын дәлелдеу 
Жобаланған автокӛліктерге қажетті 
элементтерді «орналастыру» 
 
146 

         
39           
АҒЫЛШЫН ТІЛІ ПӘНІ МҦҒАЛІМДЕРІНІҢ КӘСІБИ  
ҚҦЗЫРЕТТІЛІГІН АРТТЫРУ 
 
 
М.Нұғманова 
Қызылорда қаласындағы И.Әбдікәрімов атындағы аграрлық-техникалық 
колледжінің ағылшын тілі пәні оқытушысы 
 
 
Әрбір  тарихи  кезеңде  қоғамда 
туындаған  талаптарға  сай  жасӛспірім 
ұрпаққа  берілетін  білімнің  мәніне  жаңа 
сипат беріліп, жаңа ұстанымдар негізін-
де ұйымдастырылады. Әдетте, бұл жеке 
мемлекеттің білім жүйесіндегі реформа-
ларымен 
жалғасады. 
Жүргізілетін 
реформалар  тереңдігі,  ауқымы  сол 
қоғамның  білім  мәні  бойынша  алған 
ұстанымына байланысты. Осы тұрғыдан 
алған-да  еліміздің  білім  беру  жүйесі 
XXI  ғасырдың  жаңа  талаптарына  сай 
болу  мақсатында  үлкен  бетбұрыс 
үстінде.  Дәлірек  айтсақ,  білім  –  құнды-
лық, білім – жүйе, білім – үрдіс, білім – 
нәтиже,  білім  –  жоба.  Осы  тӛрт  қырын 
біртұтас  қарастырғанда  ғана  бүгінгі 
тарихи  кезеңге  сай  білім  мәні  шығады. 
Сонда  ғалымдардың  XXI  ғасырды  – 
ақпарат  ғасыры,  деген  сипаттамасына 
жүгінсек,  білім  адам  мен  ақпарат 
қалыптастырудағы негізгі фактор болып 
табылады.  Сондықтан,  білімнің  жаңа 
ғасырдағы  мәні  оның  жеке  тұлға 
тұғырындағы мәңгілігімен, жеке мемле-
кетінің қауіпсіздігін әлеуметтік, рухани, 
мәдени  ӛрлеу  арқылы  қамтамасыз  ету-
мен және жалпы адамзаттың ӛркендеуі-
не ықпал етуімен сипатталады. 
Білімге  деген  жаңа  кӛзқарас 
тұрғысынан  оның  сапасы  да  жаңаша 
пайымдалуда,  сондықтан  қазіргі  кездегі 
сабақтың  әр  кезеңінде  жобалы  жұмыс 
істеу  –  бүгінгі  күннің  талабы.  Бұл, 
негізінен,  білімнің  тӛрт  сипатын  тұтас 
қарастыра  отырып,  оның  ішінде  білім-
нің  құндылық  ретіндегі  және  білімнің 
нәтиже  ретіндегі  қырларына  аса  мән 
берумен  байланысты.  Осыған  орай, 
білім 
жүйесінің 
соңғы 
нәтижесі 
оқушының  жеке  пәндер  бойынша 
алынған  білім,  білік  дағдылары  емес, 
оларды  пайдалану  арқылы  қалыптасып 
дамытылған  ӛмірлік  дағдылар  болып 
табылады. 
Қоғамымыздың  қазіргі  даму  кезе-
ңіндегі  басты  мәселелердің  бірі  –  білім 
беру жүйесінде оқыту үдерісін техноло-
гияландыру.  Осыған  орай,  педагогика-
лық  үдеріске  қатысты  әртүрлі  техноло-
гиялар  жасалып  білім  беру  жүйесінің 
құрылымдарына кеңінен енгізілуде. 
Шетел  тілі  пәні  мұғалімдерін 
даярлау мәселесін басқа да бірқатар пән 
мұғалімдерін  даярлаудың  жалпы  педа-
гогикалық мәселелерінен бӛліп қарасты-
ру  мүмкін  емес.  Болашақ  мұғалімдерді 
даярлаудың  сала  бойынша  мәселесімен 
кӛптеген 
ғалымдар 
(Г.К.Ахметова, 
Б.А.Әлмуханбетов, 
У.Н.Нишаналиев, 
В.И.Гусев т.б.) шұғылданған. 
Жоғары  оқу  орындарында  бола-
шақ  мұғалімдерді  даярлаудың  жалпы 
мәселесі  және  оларда  жаңалықты 
енгізуге  сәйкес  оқыту  үдерісі  бойынша 
зерттеу 
нәтижелері 
қазақстандық 
педагог-ғалымдарымыздың 
Қ.Бӛлеев, 
Б.А.Әбдікәрімов, 
А.Е.Әбілқасымова, 
К.Ә.Дүйсенбаев, 
С.М.Кеңесбаев, 
Ж.К.Оңалбек, 
М.А.Құдайқұлов, 
М.С.Молдабекова, 
Қ.Ералин, 
Б.К.Момынбаев, 
О.Сыздықов, 
А.А.Калюжный, 
К.М.Беркімбаев, 
А.З.Тұрсынбаев  және  т.б.  еңбектерінде 
кӛрініс тапқан. 
Соңғы  уақыттардағы  жүргізілген 
зерттеу 
жұмыстарының 
ішінен 
Ұ.Т.Нұрманалиеваның 
«Электронды 
оқулық  негізінде  ағылшын  тілі  сабағын 
ӛткізуге  болашақ  мұғалімдерді  оқыту 
әдістемесі»  тақырыбы  жаңа  оқытудың 
технологиясына  сәйкес  мұғалімдерді 
даярлаудың 
нақты 
әдістемелік 
мәселесін қарастырады. 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
147 

         
34           
Осыған 
байланысты 
жоғары 
мектепте  шетел  тілі  мұғалімдерін  жаңа 
педагогикалық  технологиялар  арқылы 
даярлау  қажеттілігі  және  бұл  мәселенің 
жоғары  оқу  орындарындағы  оқыту 
теориясы  мен  практикасында  нақты 
шешім 
таппағандығынан 
қарама-
қайшылықтар  орын  алып  отырғандығы 
байқалады. 
Болашақ  шетел  тілі  пәні  мұғалім-
дерінің  дайындығын  қамтамасыз  ету 
жоғары оқу орындарында соңғы жылда-
ры  мектеп  оқушыларының  тілдерді 
үйренуге  деген  қажеттілігіне  байланыс-
ты жақсы қолға алына бастады. Алайда, 
болашақ  шетел  тілі  пәні  мұғалімдерін 
жаңа  педагогикалық  технологиялар 
арқылы 
даярлаудың 
теориялық- 
әдістемелік мәселелері нақтыланбаған. 
Сондықтан, 
шетел 
тілі 
пәні 
мұғалімдерін 
жаңа 
педагогикалық 
технологиялар  арқылы  даярлау,  осы 
қажеттіліктерді  қанағаттандыру  негізгі 
мақсат болып табылады. Болашақ шетел 
тілі 
пәні 
мұғалімдерін 
жаңа 
педагогикалық 
технология 
арқылы 
даярлауды  теориялық  және  ғылыми-
әдістемелік  тұрғыдан  негіздеу,  кәсіби 
және пәндік құзырлығын қалыптастыру-
ды негізгі міндет етіп ұстану қажет. 
Егер,  болашақ  шетел  тілі  пәні 
мұғалімдерін  даярлауды  жетілдіруге 
педагогикалық  технологияларды жүзеге 
асыру  негіз  болса;  жаңа  педагогикалық 
технологияларды  оқу  үдерісінде  пайда-
ланатын  болашақ  шетел  тілі  пәні 
мұғалімдерін  дайындауды  жетілдірудің 
теориялық  негіздері  анықталып,  ғылы-
ми  тұрғыдан  нақтыланса,  жоғары  оқу 
орындарындағы  болашақ  шетел  тілі 
пәні  мұғалімдерін  даярлаудың  мазмұ-
ны, олардың дайындық деңгейі жоғары-
лайды,  ӛйткені,  бұл  ЖОО-да  шет  тілі 
мамандарын  даярлаудың  тиімділігін 
арттырады. 
Шетел тілі пәні мұғалімдерін жаңа 
педагогикалық 
технология 
арқылы 
даярлау  теориялық  және  әдістемелік 
тұрғыда  негізделсе,  олардың  білім 
сапасы артады. 
Шетел  тілі  пәні  мұғалімдерін 
кәсіби  іс-әрекеттер  аспектісіне  жаңа 
педагогикалық  технологиялар  арқылы 
даярлаудың  әдістемесі  сынақтан  ӛткізі-
ліп  және  алынған  нәтижелерді  практи-
каға  ендіру  мүмкіндіктері  ғылыми-
әдістемелік  нұсқау  ретінде  белгіленген. 
Осыдан келіп жоғары оқу орындарында 
болашақ  мұғалімдерді  кәсіби  даярлауда 
олардың  коммуникативтік  құзырлығын 
шетел тілін оқыту барысында қалыптас-
тыру  үдерісін  нақтылау  қажеттігі 
туындайды.  Сондықтан,  болашақ  мұға-
лімдердің  коммуникативтік  құзырлы-
ғын кәсіби даярлау үдерісінде қалыптас-
тыруды  теориялық  тұрғыда  негіздеу, 
мазмұны  мен  әдістемесін  жасау  қажет. 
Егер,  мұғалімдердің  коммуникативтік 
құзырлығын  кәсіби  даярлау  үдерісінде 
қалыптастыру 
моделі 
жасалып, 
педагогикалық  шарттары  айқындалса 
және  оларды  шетел  тілін  оқыту  үдерісі 
барысында 
білім 
беру 
бүгінгі 
технологиялар 
негізінде 
жасалған 
әдістеме арқылы жүзеге асырылса, онда 
мұғалімнің  коммуникативтік  құзырлы-
ғы артады, ал, бұл болса оған меңгерген 
білім,  іскерлік,  дағдысын  кәсіби  іс-
әрекетінде  тиімді  пайдалануда  септігін 
тигізеді. 
Мұғалімдердің  коммуникативтік 
құзырлықтары  шетел  тілін  оқыту  және 
қалыптастыруы 
олардың 
кәсіби 
белсенділігі  мен  кәсіби  біліктіліктеріне 
ықпал етеді. 
Шетел  тілі  пәні  мұғалімдерінің 
даярлығын жетілдіруде «Ағылшын тілін 
үйретудің  интерактивті  жаттығулар 
жинағы»  атты  әдістемелік  құралды 
жоғары  оқу  орындарында  болашақ 
ағылшын тілі пәні мұғалімдерін даярлау 
үдерісінде пайдалануға болады. 
Білім  беру  –  қоғам  мүшелерінің 
адамгершілік,  мәдени  және  кәсіби 
біліктілігінің  жоғары  деңгейіне  қол 
жеткізуді  мақсат  ететін  үздіксіз  тәрбие 
мен оқыту үдерісі. 
Н.Ф.Талызина:  «Оқыту  техноло-
гиясы  –  белгіленген  мақсатқа  нәтижелі 
қол  жеткізуді  қамтамасыз  етуде  оқыту-
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
148 

         
35           
дың  формасы,  әдістері  мен  құралдарын 
ашып  кӛрсетіп,  оқу  бағдарламасында 
белгіленген  оқытудың  мазмұны  жүзеге 
асырылады»,  -  деп  айта  келіп,  оның 
құрылымын 
кӛрсетеді: 
оқытудың 
мақсаты;  білім  берудің  мазмұны; 
педагогикалық  ӛзара  әрекеттестіктің 
құралы  (оқыту  және  мотивация),  оқыту 
үдерісін  ұйымдастыру,  оқушы,  оқыту-
шы,  әрекеттің  нәтижесі  (сонымен  бірге 
кәсіптік даярлықтың деңгейі). 
Сондай-ақ,  Қазақстандық  ғалым-
дардың  Ж.Қараевтың,  Ә.Жүнісбектің, 
Қ.Жанпейісованың  және  т.б.  ғалымдар-
дың  оқыту  технологиялары  белсенді 
түрде  білім  беру  жүйесінде  қолданылу-
да.  Бұл  технологиялардың  ӛздеріне  тән 
ерекшеліктері бар. 
Оқушыларға  шетел  тілін  оқыту 
үшін болашақ мұғалімнің ӛзі тӛмендегі-
дей  негізгі  құзыреттіліктерді  игеруі 
тиіс: лингвистикалық; коммуникативтік; 
лингвистикалық  елтану;  кәсіби-бейімді 
(кәсіби-педагогикалық мақсат аясында), 
т.б. 
Инновация  –  құрал  және  үдеріс 
ретінде әлдебір жаңалықты ендіру деген 
сӛз.  Педагогикалық  үдерісте  инновация 
оқыту  мен  тәрбиенің  тәсілдері,  түрлері, 
мақсаты  мен  мазмұнына,  мұғалім  мен 
оқушының  бірлескен  қызметін  ұйым-
дастыруға жаңалықты енгізуді білдіреді. 
Н.Ф.Талызина:  «Инновация  ӛзінің 
дамуы  барысында  белгілі  бір  ӛмірлік 
сатыдан  тұрады:  жаңа  идеяның  пайда 
болуы;  мақсат  қоюшылық:  тарату  және 
жойылу»,  -  деп  айта  келе,  «Инновация-
лық технологияға жататындар: компью-
терлік  технология,  ойын  технологиясы, 
жоба  әдісі»,  -  деп  топтастырып  кӛрсе-
теді. 
Педагогикалық  инновацияға, жаңа 
тәрбиеге  даяр  жаңа  формация  мұғалім-
дерін даярлау соңғы уақыттарда кеңінен 
айтылуда. 
Білім  беру  жүйесіне  жаңалықты 
(инновациялық)  үдерістердің  енуіне 
байланысты  жаңаша  ойлауға  қабілетті, 
жоғары  мәдениетті,  қоғам  мен  мектеп-
тің алдына қойылған міндеттерді айқын 
түсінетін  жаңа  формация  мұғалімдерін 
кәсіби  даярлау  мәселесі  кӛкейкесті 
болып табылуда. 
Оқу  үдерісінің  нәтижелі  болуы 
бірнеше факторға, шарттарға байланыс-
ты,  оның  ішінде  оқу  бағдарламасына, 
оқулықтарға,  материалдық-техникалық 
базаға, студенттің ынтасына, т.б. Кӛбіне 
оқу  үдерісінің  нәтижелілігі  мұғалімнің 
белгілі  пән  бойынша  білімі  мен  пәнді 
оқытуы  арқылы  кәсіби  даярлығына 
байланысты болады. 
Бұған  негізгі  дәлел  Елбасымыз 
Н.Ә.Назарбаевтың  2006  жылғы  26  ма-
мырдағы 
Г.Н.Гумилев 
атындағы 
Еуразия  ұлттық  университетінде  сту-
денттерге  арнап  оқыған  дәрісінде: 
«...білім  беру  ұғымының  ӛзі  ӛзгеруде 
және  кеңеюде.  Жеке  тұлғаны  функцио-
налдық  әзірлеу  тұжырымдамасынан 
жеке  тұлғаны  дамыту  тұжырымдама-
сына кӛшіп жатыр. Жаңа тұжырымдама 
білім 
берудің 
даралық 
сипатын 
кӛздейді,  ол  әрбір  нақты  адамның 
мүмкіндіктерін  және  оның  ӛзін-ӛзі  іске 
асыруымен  ӛзін-ӛзі  дамытуға  қабілетті-
лігін  ескеруге  мүмкіндік  береді»,  -  деп 
кӛрсетті.  
Дәстүрлі  білім  беру  жүйесінде 
мамандар  даярлаушы  кәсіби  білім 
беретін оқу орындарының басты мақса-
ты  –  мамандықты  игерту  ғана  болған 
болса, ал қазір әлемдік білім кеңістігіне 
ене  отырып,  бәсекеге  қабілетті  тұлға 
дайындау  үшін  адамның  құзырлық 
қабілетіне  сүйену  арқылы  нәтижеге 
бағдарланған  білім  беру  жүйесін  ұсыну 
негізгі  мақсат  болып  отырғаны  барша-
мызға аян. 
«Құзыр», 
«құзырлық» 
және 
«құзырлы»  түсініктері  бұрынырақта 
әдебиеттерде  кеңінен  пайдаланылды, 
сӛздіктерде 
түсіндірмелері 
берілді. 
Мысалы,  «Шетел  сӛздерінің  қысқаша 
сӛздігінде»  (М.,  1952  ж.)  «құзырлы» 
(лат. competens, competentis қабілетті)  – 
анықталған аймақта жетекші, білуші; ӛз 
білімі  деңгейінде  бір  нәрсені  шешу 
немесе  талқылау  статусы  бар»,  -  деп 
анықтама берілген. 

жүктеу/скачать 2,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: