1. Кәсіпорынды экономикалық талдаудың негіздері мен мәнін сипаттаңыз
жүктеу/скачать 47,5 Kb.
|
| Факторлық талдау - өткізім шарттарын зерттеу әдісі, оның мәні белгілі бір белгісіне қарай жүйелендірілген факторлардың фирма бөлімшелеріне (қызмет бағытына) ықпал жасау дәрежесі мен шапшаңдығын анықтауда деректерді парықтаудың статистикалық әдістерінің жиынтығы. Әдетте ол деректерді талдау процедурасын оңайлату пайдаланылады. Бұл деректердің кез келген мәнді айқындау сатымен көп өзгерістердің ішкі құрылымға парықтау жолымен жүргізіледі. Мұндай талдаудың неғұрлым ортақ компоненті факторлық дейтін еді. Іріктеп зерттеу материалдарының да алынған деректеріне келсек, салыстырмалы, жуық мәнді және бағалап сипаттаудың бәрі бірге жүретінін жиі қарастырамыз. Мысалы, өлім жазасын қолдап жақтайтын сұралмандардың сонымен бірге негізінен азшылыққа тең мүмкіндік беруге аборт жасауға қарсы шығуы.
Бүкіл кәсіподақтар мен ереуіл жасау құқығын заңнан тыс деп жариялануын қолдауы ықтимал, өйткені бұл проблемалардың өзара тәуелді мәселелері сол секілді осынау саяси құндылықтарды ұстанған, сондай-ақ құқық мемлекеттік кәсіпорындарды жекешелендіру, мемлекеттік әлеуметтік қамсыздандыру бойынша жәрдемақыларды қысқарту, сондай-ақ ең аз жалақы жөніндегі заңдар тәрізді "оңшыл" экономикалық құндылықтарды да қолдады деп куә аламыз. Осы секілді сипаттар бірге жасасып келе жатқанда, оларды фактор, не негізгі факторға қосымша деп атайды. Мұндай жағдайда оны "авторитарлық консерватизм факторы деп атауға болар еді. Факторлық талдау әдістері толып жатқан кешенді статистикалық бағдарламаларға енеді және олар мейлінше әр түрлі мақсаттар үшін қолданыла алады. Мысалы, олар әр қилы проблемалардың ішінде сол факторлардың нақты сол бір ұтымды немесе өзгерісін анықтау шкаласын пайдалануына баға беру үшін пайдаланыла алады. Үкіметтің қимылына қанағаттану жөнінде әр түрлі аспекттер туралы қойыла алатын бірқатар сұрақтарға қатысты деректермен салыстырғанда, нақты экономикалық, саяси және әлеуметтік-саяси стратегияларға, үкіметке сену дәрежесіне немесе сұралманның Президент қызметіне қаншалық ризашылығына қатысты жекелеген проблемалар өзара байланысты болмай шығуы мүмкін, соның негізінде мұндай түрлі аспектілерді интервью алынушылар тұжырымдамалық тұрғыдан әртүрлі қарастырған деген қорытынды жасауға болады. Осы секілді өзгерістердің кез келген жиынтығы жағдайында факторлық талдауды анықтауға көмектеседі, оның шеңберінде ондай өзгерістер талдауды жеңілдету, сонымен бірге бұл орайда ешқандай айқындаушы непзгі тұжырымдамалар мен өзгерістерден айырылып қалмай-ақ, шағын көлемді жиынтыққа дейін қысқартыла алар еді. Екінші жағынан, зерттеушілер сұралмандардан әлеуметтік тұрпат немесе әлеуметтік тұлға сипаттарын (мысалы, "таптық сана-сезім" немесе көше бойының тонаушысы") жазып беруін өтінуі мүмкін, онда факторлық талдаулар алуан сипаттамалар қалай жинақталатынын түсіну үшін пайдаланылатын тәуелді өзгерістер жөнінде жүргізіледі. Осынау әдістердің бәріне мына мағынада "сынақтық" сипат тән: олар қандай өзгерістердің өзара байланысты екенін анықтауға тырысады, бірақ ондай өзгерістерді нақты үлгі немесе сондай үлгіге енгізу көмегімен зерттеуді көздемейді.[1][2] 19. Маржиналдық талдауды сипаттаңыз Маржиналдық талдау – бұл сату көлемі, өзіндік құн мен пайда арасындағы себеп-салдарлық байланысқа негізделіп және шығындарды тұрақты мен айнымалыға бөле отырып, бизнестегі басқарушылық шешімдердің тиімділігін бағалау мен негіздеу әдістемесі. Маржиналды талдау негізінде ең алғаш басқару шешімдерін негіздеу әдісі ең алғаш 1930 жылы американдық инженер Уолтер Раутенштрах ойлап тапқан.Әлемге “өндірістің критикалық көлемінің графикасы ”ретінде танымал.Нарықтық экономикасы дамыған елдерде бизнестегі басқару шешімдерін қабылдауда қолданылады.Бұл әдісті “Зиянсыздық талдауы” немесе “Кіріске әсер ететін себептер” талдауы деп те атайды. Маржиналды талдау кәсіпкерге,кәсіпорын басшылығына кәсіпорынның ағымдағы жағдайына сенімді баға береді, және ол келесідей сұрақтарға жауап береді: 1. Ақша қаражаттарының қайнар көзі мен жалпы сомасы 2. Кәсіпорын нақты қандай мақсатта, қанша мөлшерде шығындалады? Яғни,бұл талдау негізінде ақша қаражаттары мен капиталдың тиімді қолдану жолдары анықталады.Маржиналды талдау негізінде басқару шешімдерін нақтылайтын үш маңызды экономикалық көрсеткіштің арақатынасын айқындайды.Олар:шығын көлемі,өндіріс көлемі,пайда көлемі. Басқару шешімдерін қабылдаудағы маржиналды талдау келесілерді анықтайды: · Сатылымдардың шығынсыздық көлемі,рентабельділігі · Тұрақты шығындардың критикалық көлемі · Тұрақты және ауыспалы шығындардың бағамы · Өнім ассортименті · Жаңа өнімдердің нарықтық бағасы · Өнім өндіру технологиясы мен қосымша тапсырыстарға баға береді Басқару шешімін қабылдаудағы маржиналды анализ 6 кезеңнен тұрады: · Ақпаратты өңдеу,жинау,талдауға дайындау · Өнімді өңдеуге кеткен тұрақты және ауыспалы шығындардың сомасын анықтау · Талданатын көрсеткіштер ауқымы · Талданылып жатқан қөрсеткіштердің салыстырмалы және факторлы талдауы · Барлық көрсеткіштердің өсуі мен кемуіне болжам жасау · Табыс пен шығынды бөлу 20. Экономикалық талдау маңызы мен мәнін түсіндіріңіз Талдау қол жеткізген нәтижелерді бағалап қола қоймай, қателіктер мен жетістіктерді айқындайды және де өндіріс процестеріне опиративті ықпал етілді. Сондықтан да талдаудың опиративтілігі әрекеттілігін бағалау. Эканомикалық құбылыстар процестері мен шаруашылық жүргізу. Өз нәтижелерін бағалауда талдау мемлекеттік ыңғайда негізделеді. Басқаша айтқанда, эканомикалық құбылыстарды бағалауда мемлекеттік эканомикалық әлеумиеттік халқаралық зандары мен саясатына сәйкес келуін есептеу қажет. Талдау ғылыми сипатта болуы шарт яғни таным теориясының диолектикалық жағдаиына негіздемелер керек өндірісті дамытудың экономикалық зеріттеулердің жаңа әдістемелерін пайдалану қажет. Талдау кешенді болуы қажет, яғни кәсіпорын эканомикалық қызыметінің барлық жақтарын қамтуы қажет. Жалпы ыңғаймен қамтамасыз ету. Бұл талап әрбір зеріттелетін объект күрделі динамикалық жүйе ретінде қарастырғанда қойылады. Әрбір объекті қарастырғанда ішкі және сыртқы байланыстарды есепке алып олардың және элементтерінің өзара тәуекелділігінен өзара бағыныштылығы зерттеледі. Талдау объекті нақты тура болуы қажет. Ол объекті қызыметті айқындайтын тексерілген дұрыс мәнге негізделуі қажет. Ол қорытындылар тура талдамалау есептеулермен негізделуі керек. Талдау әрекетті болуы шарт яғни өндіріс барысы мен оның нәтижелеріне белсенді ықпал етуі, өз уақытын да жетіспеушілікті айқындауы, жұмыстағы қателіктер туралы, кәсіпорын басқармасына мәлімет беруі қажет. Талдау жоспар бойынша жүргізілуі қажетт. Талдау оперативті болуы қажет. Талдаудың еркінділігі ол дегеніміз – талдауға жұмысшылардың көп бөлігінің қатысуымен білдіреді. Талдау тиімді болуы қажет, яғни оны өткізуші ететін шығындар болуы қажет. Бұл қағидаларды талдаудың кез – келген денгейінде жетекшіліке алуы керек. жүктеу/скачать 47,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|