1. Кіріспе Негізгі бөлім Қорытынды

«Феодализм» термині тарихта ХVІІІ ғасырдан бастап кеңінен қолданыла бастады. Термин орта ғасырлардағы Батыс Еуропа елдеріндегі шартты жер иеліктері атауларын білдіретін латынның «feodum» – феодализм сөзінен шыққан. Феодализмнің пайда болуын тарихнамада əртүрлі түсіндіреді. Жалпы бұл түсінікке байланысты 5 теория қалыптасқан.

ХІХ ғасырдың 70-90 жылдары неміс медиевистикасы вотчиналық теорияны ойлап тапты. Бұл теория бойынша вотчина ортағасырлық қоғамның қалыптасуы мен дамуына əсер етуші прогрессивті күш болып табылады. Вотчиналық теорияның өкілдері Инама-Штернег, Лампрехт ірі вотчинаның пайда болуы феодализм генезисінің негізгі мазмұны болғандықтан, маркалық ұйымды бірте-бірте ығыстырып шығарды деп есептеді. Германистік бағыт ұстанған Инама-Штернег пен Лампрехт вотчинаның пайда болуы мен таралуын түсіндіріп берді. Вотчиналық теория вотчина иелері мен шаруалар арасындағы қарым-қатынас таптық күреспен емес, экономикалық мүдделердің ортақтығымен сипатталады деген пікірді ұстанды.

Феодализм кезеңі-адамзат қоғамы тарихындағы үлкен және маңызды кезең. Феодализмге көшу бірден болған жоқ. Өндірістің жаңа, феодалдық тәсілі ескі құл өндірісіне қарағанда өзінің артықшылығын дәлелдегенге дейін бірнеше ғасырлар өтті. Батыс Еуропада феодализм бір жағынан римдік құлдық қоғамның ыдырауы, екінші жағынан жаулап алушылар тайпаларында рулық жүйенің ыдырауы негізінде пайда болды; ол осы екі процестің өзара әрекеттесуі (синтезі) нәтижесінде пайда болды. Феодалдық қоғам өзінің дамуында үш негізгі кезеңнен өтті, оған сәйкес Орта ғасырлар тарихы келесі кезеңдерге бөлінеді:

1. Ерте орта ғасырлар (V-X ғасырлар) - феодалдық өндіріс режимін құру дәуірі, яғни феодалдық жер иелігін құру және феодалдардың еркін қауымдастық өндірісін біртіндеп шоғырландыру. Бұл кезеңнің өзіне тән белгілері-өндірістік күштердің дамуының төмен деңгейі, күнкөріс шаруашылығының толық үстемдігі, әлеуметтік еңбек бөлінісінің нашар дамуы және нәтижесінде қалалардың болмауы.