Г.Моргентау «Ҧлттар арасындағы саяси қатынастар»   1948 ж.  , Р.Арон «Бейбітшілік және соғыс»,  Дж.Херцтің

76 
қатар экономикалық, саяси және әлеуметтік те қажеттіліктер де бар деп санады.
«Модернизм»
теориясының ӛкілдері реализмді әлемдік саясатта әскери стратегиялық 
аспектіні шешуші деп санағаны ҥшін сынға алды. Бҧл бағыт компьютерлік техника мен 
мәліметтерді жинау мен математикалық талдауды қолдануға жол ашты.
«Жаһандану»
парадигмасы халықаралық қатынастарды талдауда халықаралық акторлар 
шеңберін ауқымды алды. Реалистерді халықаралық қатынастарды ҧлттық мемлекеттер мен 
ҧлттық қауіпсіздік арқылы қарастырады деп кінәлады. 
«Неомарксизм»
жақтастары әлсіз дамыған мемлекеттердің дамыған мемлекеттерге 
экономикалық тәуелділігін, олар арзан жҧмыс кҥші мен экономикалық дағдарысқа ҧшырамау 
ҥшін тауар ӛткізу кӛздері болып табылады деп санады. Бҧл бағыт халықаралық қатынастарды 
кедейлер мен байлардың кҥресі негізінде талдады. Олар да модернистер сияқты кӛпҧлтты 
бизнес пен трансҧлттық коалициялар мен элитарлық топтар туралы айтты. 
Соңғы жылдары 
мәдени-ӛркениеттер қақтығысы
атты теория танымал, авторы 
С.Хантингтон
. Ол қазіргі халықаралық қатынастар жҥйесі бірнеше кезеңдерден: монархтар, 
ҧлттық мемлекеттер, идеологияны алып жҥрушілер арасындағы жанжалдардан ӛтті деп санады. 
Хантингтон «суық соғыс» аяқталған соң дін, философия, тарихи тәжірибе, тіл мен ӛмір сҥру 
салтын бейнелейтін мәдени-ӛркениет ерекшелігі маңызды болады деп санады. Ол қазіргі 
әлемдегі негізгі мәдени-ӛркениеттің бірнеше блоктарын: батыстық, иудо- христиандық, 
конфуциандық, исламдық, индуистік, православяндық, латынамерикалық, африкалық атап ӛтті. 
Ол ӛркениеттер қақтығысының бірнеше себептерін атады: 
1.
Әр тҥрлі ӛркениеттерде адамдар қҧдай мен адам, жекелік пен қоғам, қҧқық пен міндет, 
бостандық пен билік, теңдік пен теңсіздік деген ҧғымдарға тҥсініктері де әртҥрлі. 
2.
Ӛркениеттік блоктар арасындағы алшақтық қысқаруда, әлем біршама жақындасуда, 
сондықтан бҧл айырмашылықтар бір бірімен қақтығысуда; 
3.
Жаһандық экономикалық және техникалық модернизациялау процесі адамдарды 
ҧлттан ажыратуда. Осыған жауап ретінде ӛркениеттік, кӛбіне діни сәйкестікті сақтау мен 
қалпына келтіруге деген талпыныс кҥшеюде.
Халықаралық қатынаспен байланысты тағы бір ҧғым 
«ҧлттық мҥдде».
Ҧлттық мҥдде деп 
ӛз халқыңның, мемлекеттің мақсат мҥддесін сезіп, біліп оны іске асыруға тырысушылықты 
айтады. Оған ҧлты еркін және тәуелсіз мемлекет ретінде ҧстау, сыртқы қауіп-қатерден сақтау, 
ҧлттың жақсы тҧрмыс халін ӛрлетіп дамыту, халықаралық майданда мемлекеттің экономикалық 
және саяси бағытын қорғау, әлемдік саясатта ӛз ықпалын кеңейту жатады.
Американ ғалымы 

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: