Амал қатынастарымен байланысты тура және жанама түрде тұжырымдалған жай есептер
М: Аққу 88 км, ал көгершін одан 26 км кем ұшты. Көгершін неше километр ұшты?
Аққу 88 км ұшты. Бұл көгершіннің ұшқанынан 26 км артық. Көгершін неше километр ұшты? (М-4, 23-б, №7)
Жылдымдық, уақыт және қашықтық арасындағы тәуелділікке негізделген жай есептер
7. Бастауыш сыныптарда қарастырылатын құрама есептер
Қозғалысқа берілген есептер.
М: Арасы 27 км екі ауылдан бір мезгілде екі жаяу адам бір-біріне қарама-қарсы шықты да, 3 сағаттан кейін кездесті. Біріншісінің жылдамдығы 4 км/сағ. Екіншісінің жылдамдығы қандай? (М-4, 110-б, №7)
Пропорционал бөлуге берілген есептер.
М: 4 кг картоп 64 теңге тұрады. Бағасы осындай 40 кг картоп қанша тұрады? (М-4, 88-б, №7)
Екі айырма бойынша белгісізді табуға арналған есептер.
М: Бір жәшікте 7 кг, ал екінші жәшікте 3 кг алма болды. Бірінші жәшіктегі алма екіншідегіден 320 теңге қымбат. Әр жәшіктегі алма қанша теңге тұрады? (М-4, 126-б, №5)
“Біріге жұмыс жасауға” арналған есептер.
М: Шеберханада жөнделуге тиіс 18 аяқ киім бар. Мұны шебер 3 күнде, ал шебердің көмекшісі 6 күнде жөндейді. Егер осы жұмысты олар бірігіп істеген болса, онда олар неше күнде бітіреді? (М-4, 146-б, №7)
8. Есепті талдау үлгісі:
Есеп не жайында? (есеп екі рет оқылады, сөздік жұмысы жүргізіледі);
Есепте не белгілі? (бұдан есептің шарты шығады);
Есепте не белгісіз? (бұдан есептің сұрағы шығады);
Сұраққа бірден жауап бере аламыз ба?
Алдымен нені тауып алуға болады? (егер құрама есеп болса);
Қалай табамыз? Қандай амалмен табамыз? (егер берген сұраққа жауап берілмесе, жетекші сұрақтар қойылады);
Енді сұраққа жауап бердік пе? Есеп неше амалмен шығарылды?
