45. Басқарудың мәдениеті мен этикасының нақты талаптарын мазмұндаңыз, мысалдар келтіріңіз. Басқару мәдениеті мемлекеттік басқару тиімділігін арттыру үшін аса қажет. Мемлекет қызметінің нәтижесі басқару процесінде жинақталған білім, тәжірибе, экономиканы басқарудың қандай әдістері қалай қолданылатындығына тікелей байланысты. Басқару мәдениеті алдыңғы аға буын өкілдері қалыптастырған материалдық және рухани мәдениет, ұлттық дәстүр негізінде дамиды. Адамзат қоғамының дамуы барысында ол да жинақталып, дами береді. Мысалы ғылыми басқарудың пайда болуы және қалыптасуы басқару мәдениеті деңгейінің өсуін білідіреді, себебі бұл жағдайда басқару жолдарын, әдістерін, тәсілдері мен амалдарын ғылыми бағалау жүргізіледі, әлемдік практикада қолдану үшін олардың ішінен ең таңдаулысы алынады.
Басқару мәдениеті адамзат мәдениетінің құрамдас бөлігі болып табылғанымен де, басқа мәдениет түрлері мен нысандарынан ажырататын оның өзіне тән ерекшеліктері бар. Басқару аппаратының әрбір қызметкерінің оны білуі тек қажеттілік емес, сонымен қатар тікелей міндеті болып табылады, өйткені кез келген құрылымның, ұйымның тиімді жұмыс жасауы оның қызметкерлерінің мәдениетінің жоғары болуымен байланысты. Басқау мәдениеті – басқару процесін ұйымдастыру мен жүзеге асырудағы, басқарушылық еңбекті ұйымдастырудағы жетістіктердің, сондай-ақ қоғамдық мораль, этика, эстетика, құқық нормалары мен қағидаларына сай келетін басқару жүйесі мен қызметкерлерге қойылатын талаптардың жиынтығы. Ол жалпы түрде экономиканы басқару жүйесіне қойылатын талаптардың сақталу деңгейін бағалауға мүмкіндік береді. Экономиканы басқару жүйесін жалпы жүйелік көрсеткіштермен бағалауға болады, олардың ең негізгілері болып табылатындар:
· мақсаткерлік (жүйенің мақсатқа қол жеткізу қабілеттілігі);
· тұтастығы (жүйенің басқа бөлігінде жоқ қасиеттердің жүйеде болуы мен қолданылуы);
· байланыстылығы (тиімді технологиялық, ақпараттық, өндірістік және басқа байланыстардың болуы);
· ашық сипатта болуы (жүйенің басқалармен өзара іс-әрекеті және сыртқы ақпаратты қабылдауы);
· серпінділік (жүйенің қандай да бір факторлардың әсерінен өзгеру жылдамдығы);
· дамуға ұмтылыс (жүйе құрамының қандай да бір факторлардың әсері негізінде күрделену тенденциясы).
Бірақ тәжірибе жүзінде басқару жүйесі мәдениетін аталған жалпыжүйелік көрсеткіштермен бағалау қиындықтар тудыратындықтан, оның деңгейі жалпы жүйелік емес, жүйенің жеке элементтерінің көрсеткіштері бойынша бағаланады. Оған қызметкерлердің, әсіресе, басқарушылардың мәдениетін, басқару процесі мәдениетін, басқару техникасын, еңбек жағдайын сипаттайтын көрсеткіштер жатады.