1. Орталық нерв жүйесі құрылымының жалпы жоспары, құрылымы, бөлімдері және маңызы мен қызметтері 1


-кезең   Функционалды жүйелер туралы ілім жасалды (П.К. Анохин, 20 ғ. Ортасы)   Рефлекс,  Анохин бойынша



Pdf көрінісі
бет10/64
Дата15.04.2023
өлшемі1,44 Mb.
#83236
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   64
Байланысты:
физиология рк 2

5-кезең 

Функционалды жүйелер туралы ілім жасалды (П.К. Анохин, 20 ғ. Ортасы) 

Рефлекс, 
Анохин бойынша
, бірнеше дәйекті процестерден тұратын тұйық сақина 
немесе спираль: 
1. сезім мүшелерінің сыртқы немесе ішкі тітіркенуінен туындаған жүйке қозу процестері 
(бастапқы буын); 
2. миға түсетін ақпаратты талдау және осыған байланысты шешім қабылдау арқылы 
жүзеге асырылатын афферентті синтез процестері (орталық сілтеме); 
3. мидың бұйрығына дененің реакциясы (қозғалтқыш байланысы); 
4. орындалған іс-әрекеттердің нәтижелері туралы кері байланыс (қорытынды сілтеме). 
Бұл жағдайда кері байланыс алынған нәтижелердің бағдарламаланған әрекеттерге 
сәйкестігін немесе сәйкессіздігін бағалауға мүмкіндік туғызады. Кері афференттілік 
сигналдарының алынып тасталуы организмнің сыртқы немесе ішкі тітіркендіргіштерге 
дұрыс емес реакциясына әкеледі. 
Дене қызметінің нервтік реттелуі. Соматикалық және вегетативтік 
функциялар туралы түсінік және оларды реттеу. 
91,26% 
Нерв жүйесінің жасушаларға, тіндерге және органдарға әсерін үйлестіретін, олардың қызметін 
ағзаның қажеттіліктеріне және қоршаған ортаның өзгерістеріне сәйкес өзгертетін нерв 
регуляциясы; функцияларды өзін-өзі реттеудің негізгі механизмдерінің бірі. Ішкі органдардың 
функциялары сопақша мидың рационалды, гипоталамус пен лимбиялық жүйенің жүйке 
орталықтарымен реттеледі. Барлық осы құрылымдар ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын 
сақтауға қатысады және оның барлық жүйелерінің жұмысына әсер етеді( жүрек-қан 
тамырлары, эндокриндік, ас қорту, бөліп шығару, жыныстық, тыныс алу). 
Нерв талшықтары бойымен қозудың таралу ерекшеліктері
 
Нерв бойымен қозудың таралуы: 
1. Анатомиялық және физио-логиялық тұтастық (үздіксіздік) заңы. Кесу, 
жаншу, шектен тыс ысу немесе үсу арқылы, жергілікті анестезиямен әсер ету, 
тетродоксинмен натрий каналдарын оқшаулау, байлау арқылы бұл тұтастықты 
зақымда-ғанда нерв талшықтары және нерв (бағаналары) қозуды өткізу қабілет-
тілігінен айырылады. 


10 
2. Қозуды екіжақты өткізу. Эксперименттік жолмен дәлелденеді: а) нервінің 
ортаңғы бөлігінен (гальванометрмен) тітіркендіргенде тітіркендірген орынның 
екі жағында да ӘП тіркеледі; б) Бабухин (1877) нильс сомының электрлік 
мүшесінде жасаған тәжірибесінде: электрлік мүшенің ортаңғы элементін кесіп 
алып, нерв талшығын тітіркендіргенде, жоғарғы және төменгі элементтер 
тітіркенеді; в) Кюне (1886) m. Gracilis бақасына жасалған тәжірибесінде: 
бұлшықетті ортасынан бөліп тастап, арасындағы байланыстырушы нерв 
талшығын тітіркендіргенде екі бұлшықет те қозған. 
3. Қозуды оқшаулап өткізу заңы : бағананың белгілі бір талшығы бойымен 
таралған қозу көрші талшықтарға таралмайды, себебі талшықтың ӘП қоршаған 
ортада жылдам сөнеді, бірақ кей кезде көрші талшықтың қозғыштығын 
электрлік өзгертуі мүмкін. Осы заңның арқасында оқшауланған рефлекстер 
(жүректе, асқазанда және т.б.) пайда болады. 
4. Декрементсіз (мөлшерін озгертпей) өткізу заңы , осыған байла-нысты талшық 
бойының соңына дейін ӘП амплитудасы мен уақыттық параметрлері бірдей 
деңгейде болады. 
5. Салыстырмалы қажымау заңы: қозуды ұзақ (8-ден жоғары) өткізуге 
қабілеттілік, себебі нервідегі алмасу процестері төмен деңгейде - 
сезімталдықтың төмен болуы О 

жетіспеушілігінен, энергияны аз жұмсауға 
(негізінен Na 

- Ka 

- сорғысының жұмысына байланысты


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   64




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет