1. Сөйлемді мағынасына сай толтырыңыз
жүктеу/скачать 1,76 Mb. Pdf көрінісі
|
| Вариант 14
1. Сөйлемді мағынасына сай толықтырыңыз Машина жасау, радио және электротехника, құрылыс, сонымен қатар кеме, авто, ұшақ, ракета жасау, жеңіл өнеркәсіпті, тұрмысты полимерсіз көзге елестету мүмкін емес. А) өндірісін В)орыны С) орталығын Д)қоймасын Е)мекемесін 2. Көп нүктенің орнына сәйкес сөзді жазыңыз. Қазақстан Тұңғыш Президенті Н.Назарбаев «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында былай деді: […] кіндік қаның тамған жеріңе, өскен ауылыңа, қалаң мен өңіріңе, яғни туған жеріңе деген сүйіспеншіліктен сенімділік В) жерщілдік С)тәрбиелік Д) патриотизм Е) ұлтшылдық 3). Көп нүктенің орнына сәйкес сөзді жазыңыз. Мағжан жұмабаев «Педогогика» еңбегінде былай деп жазды: […] кең мағынасымен алғанда, қандай да болса бір жан иесіне азық беріп, сол жан иесінің дұрыс өсуіне көмек көрсету деген сөз. А) өнеге В) Тәрбие С) білім Д) өсиет Е) дағды 4. Келесі тапсырмалар төмендегі мәтін бойынша Асық ойыны – қазақ халқының ежелгі өте кең тараған ұлттық ойыын түрлерінің бірі. Оны көпшілігі этномәдни өмір тудырған тқлтума өнер деп атаймыз. Ойынның басты обьектісі де, құралы да – асық. Аталмыш ойын әсіресе балалар арасында кең тараған. Оларды ептілікке, мергендікке, ұқыптылыққа, сергектікке баулитын тәрбиенің көзі. Тіліміздегі, қой асығы демеңіз, қолайыңа жақса, сақа қой емесе асығы алшысынан түсті, бүге-шігесіне дейін анықтау... т.б. тіркестер тегін айтылмаса керек. Сондай-ақ қазақтар жақсы көрген жасты: алтын асықтай немесе киіктің асығындай шымыр деп атайтын үрдіс бар. Мұндай фразеологизмдер асықтың айрықша символдық мәніне қатысты қалыптасқаны анық. Мәтінде берілген ойды әрі қарай жалғастырыңыз Асық ойыны – ................................................................ А) көшпелі қазақ халқының ежелгі ұлттық ойындарының бірі В) балалар арасында кең тараған ұлттық ойын С) мергендікке үйрететін ұлттық ойын Д)қазақ және түркі тілдес халықтарының ортақ ойыны Е) қазақ халқының ең алғашқы ойындарының бірі 5. Келесі тапсырмалар төмендегі мәтін бойынша Асық ойыны – қазақ халқының ежелгі өте кең тараған ұлттық ойыын түрлерінің бірі. Оны көпшілігі этномәдни өмір тудырған тқлтума өнер деп атаймыз. Ойынның басты обьектісі де, құралы да – асық. Аталмыш ойын әсіресе балалар арасында кең тараған. Оларды ептілікке, мергендікке, ұқыптылыққа, сергектікке баулитын тәрбиенің көзі. Тіліміздегі, қой асығы демеңіз, қолайыңа жақса, сақа қой емесе асығы алшысынан түсті, бүге-шігесіне дейін анықтау... т.б. тіркестер тегін айтылмаса керек. Сондай-ақ қазақтар жақсы көрген жасты: алтын асықтай немесе киіктің асығындай шымыр деп атайтын үрдіс бар. Мұндай фразеологизмдер асықтың айрықша символдық мәніне қатысты қалыптасқаны анық. «Шымыр» сөзіне мағынасы жақын сөзді табыңыз А) жан-жақты В) ширақ С)атты Д) мықты Е)жеңіл 6. Келесі тапсырмалар төмендегі мәтін бойынша Асық ойыны – қазақ халқының ежелгі өте кең тараған ұлттық ойыын түрлерінің бірі. Оны көпшілігі этномәдни өмір тудырған тқлтума өнер деп атаймыз. Ойынның басты обьектісі де, құралы да – асық. Аталмыш ойын әсіресе балалар арасында кең тараған. Оларды ептілікке, мергендікке, ұқыптылыққа, сергектікке баулитын тәрбиенің көзі. Тіліміздегі, қой асығы демеңіз, қолайыңа жақса, сақа қой емесе асығы алшысынан түсті, бүге-шігесіне дейін анықтау... т.б. тіркестер тегін айтылмаса керек. Сондай-ақ қазақтар жақсы көрген жасты: алтын асықтай немесе киіктің асығындай шымыр деп атайтын үрдіс бар. Мұндай фразеологизмдер асықтың айрықша символдық мәніне қатысты қалыптасқаны анық. Мәтінге сәйкес ақпаратты табыңыз А) Асық – ептілікке, ұқыптылыққа, сергектікке байлиды В) асық – ерте дәуірде кеңінен таралған ұлттық ойын С) асық ойнау үшін ұқыпты болу керек Д) асық – көшпелі халықтың ұлттық ойыны болған Е)асық – символдық мәнег ие ойын 7. Келесі тапсырмалар төмендегі мәтін бойынша Когнитивтік лингвистиканың зерттеу нысаны – тілдің танымдық теориясы мен танымдық қызметі. Когнитивтік лингвистика тіл арқылы қоршаған ортаны, адамзат қасиеттерін,қоғамдық құбылыстар мен жаратылысты танып білудің ғылыми-теориялық негіздерін қарастырады. Сондықтан когнитивтік лингвистика тіл білімінің бағыттары мен аспектілеріне әртүрлі қырынан ғылыми негіздейді және адамның таным үдерісіне қатысты білімін, тәжірбиесін молайтады. Когнитивті лингвистиканың бірнеше қайнар көздері бар: когнитивті лингвистика негізінде «тіл біліміндегі психологизм» мәселесі. Тіл өмір сүру барысында белгілі бір психологиялық механизімдерге сүйенетіні сөзсіз. Алайда бұл екі ғылымның бірі арнаға түйісуі үлкен қарама-қайшылыққа әкеледі. Когнитивті лингвистиканың екінші қайнар көзі лингвистикалық семантикада жатыр. Мұнда когнитивтік лингвистиканы «терең семантика» деп анықтап, оны табиғи түрде қарастырады. Когнитивтік лингвистиканың тағы бір тарихи көзі бар. Мәтінге сәйкес ақпаратты табыңыз А) Когнитивтік лингвистика адам танымымен тікелей байланысты В)когнитивтік ғылым және когниция -бір ұғым С) когнитивтік лингвистика тіл арқылы дамиды Д) ойлау қызметі тұрақты болып келеді Е) психолингвистика ойлау қызметін анықтайды 8. Келесі тапсырмалар төмендегі мәтін бойынша Когнитивтік лингвистиканың зерттеу нысаны – тілдің танымдық теориясы мен танымдық қызметі. Когнитивтік лингвистика тіл арқылы қоршаған ортаны, адамзат қасиеттерін, қоғамдық құбылыстар мен жаратылысты танып білудің ғылыми-теориялық негіздерін қарастырады. Сондықтан когнитивтік лингвистика тіл білімінің бағыттары мен аспектілеріне әртүрлі қырынан ғылыми негіздейді және адамның таным үдерісіне қатысты білімін, тәжірбиесін молайтады. Когнитивті лингвистиканың бірнеше қайнар көздері бар: когнитивті лингвистика негізінде «тіл біліміндегі психологизм» мәселесі. Тіл өмір сүру барысында белгілі бір психологиялық механизімдерге сүйенетіні сөзсіз. Алайда бұл екі ғылымның бірі арнаға түйісуі үлкен қарама-қайшылыққа әкеледі. Когнитивті лингвистиканың екінші қайнар көзі лингвистикалық семантикада жатыр. Мұнда когнитивтік лингвистиканы «терең семантика» деп анықтап, оны табиғи түрде қарастырады. Когнитивтік лингвистиканың тағы бір тарихи көзі бар. Мәтінде берілген ойды әрі қарай жалғастырыңыз Когнитивтік лингвистиканың негізгі арналарының бірі – ............. А) лингвистиканың тарихи көзі В) қоршаған орта С) Лингвистикалық семантика Д)қоғамдық құбылыстар мен жаратылыс Е)антропоцентристік парадигма шеңбері 9. Келесі тапсырмалар төмендегі мәтін бойынша Когнитивтік лингвистиканың зерттеу нысаны – тілдің танымдық теориясы мен танымдық қызметі. Когнитивтік лингвистика тіл арқылы қоршаған ортаны, адамзат қасиеттерін, қоғамдық құбылыстар мен жаратылысты танып білудің ғылыми-теориялық негіздерін қарастырады. Сондықтан когнитивтік лингвистика тіл білімінің бағыттары мен аспектілеріне әртүрлі қырынан ғылыми негіздейді және адамның таным үдерісіне қатысты білімін, тәжірбиесін молайтады. Когнитивті лингвистиканың бірнеше қайнар көздері бар:когнитивті лингвистика негізінде «тіл біліміндегі психологизм» мәселесі. Тіл өмір сүру барысында белгілі бір психологиялық механизімдерге сүйенетіні сөзсіз. Алайда бұл екі ғылымның бірі арнаға түйісуі үлкен қарама-қайшылыққа әкеледі. Когнитивті лингвистиканың екінші қайнар көзі лингвистикалық семантикада жатыр. Мұнда когнитивтік лингвистиканы «терең семантика» деп анықтап, оны табиғи түрде қарастырады. Когнитивтік лингвистиканың тағы бір тарихи көзі бар. «Молайтады» сөзіне мағынасы жақын сөзді табыңыз А) жандандырыды В) дамытады С) қарастырады Д) көбейтеді Е) қалыптастырады 10. Келесі тапсырмалар төмендігі мәтін бойынша Ерте замандағы Персия мен Үндістан және Грекия әлемінің алғашқы астрономиялық жаңалықтарын ашқан, грек тілінде жазған Рим Птоломей: «Жер – дүниенің орталығы болып табылады және оны күн мен планеталар, жұлдыздар айналады» деп сенген. Оның теориясы ХҮІ ғасырға дейін жалғасқан. Алайда поляк ғалымы Коперник Рим католиктерінің теориясына қарсы болып, күннің – күн жүйесінің орталығы екендігін дәлелдеген. Коперниктің теориясы кейінірек телескопты дамытқан итальяндық ғалым Галилео Галилей растаған. Әрине, Астрономия жылы Галилеоның 1609 жылы ашқан жаңалықтарының 400 жылдығына арналып отыр. Ватикан билігі сол кезде үстемдік еткен дінге өзінің ғылыми жаңалығымен қарсы шыққан Галилеоны түрмеге жапқан болатын. Берілген мәтінге сәйкес тақырыпты таңдаңыз А)ғалым көңілі В) ғалымдар еңбегі С) ғалымдар зерттеулері Д) ғалымдар жаңалығы Е) ғалым ойлары 11. Келесі тапсырмалар төмендігі мәтін бойынша Ерте замандағы Персия мен Үндістан және Грекия әлемінің алғашқы астрономиялық жаңалықтарын ашқан, грек тілінде жазған Рим Птоломей: «Жер – дүниенің орталығы болып табылады және оны күн мен планеталар, жұлдыздар айналады» деп сенген. Оның теориясы ХҮІ ғасырға дейін жалғасқан. Алайда поляк ғалымы Коперник Рим католиктерінің теориясына қарсы болып, күннің – күн жүйесінің орталығы екендігін дәлелдеген. Коперниктің теориясы кейінірек телескопты дамытқан итальяндық ғалым Галилео Галилей растаған. Әрине, Астрономия жылы Галилеоның 1609 жылы ашқан жаңалықтарының 400 жылдығына арналып отыр. Ватикан билігі сол кезде үстемдік еткен дінге өзінің ғылыми жаңалығымен қарсы шыққан Галилеоны түрмеге жапқан болатын. «дәлелдеген» сөзіне мағынасы жақын сөзді табыңыз А) жаңалық ретінде ашқан В)пікір білдірген С) теріске шығарған Д) зерттеуді жалғастырған Е) ғылымға еңбегі сіңген 12. Келесі тапсырмалар төмендігі мәтін бойынша Ерте замандағы Персия мен Үндістан және Грекия әлемінің алғашқы астрономиялық жаңалықтарын ашқан, грек тілінде жазған Рим Птоломей: «Жер – дүниенің орталығы болып табылады және оны күн мен планеталар, жұлдыздар айналады» деп сенген. Оның теориясы ХҮІ ғасырға дейін жалғасқан. Алайда поляк ғалымы Коперник Рим католиктерінің теориясына қарсы болып, күннің – күн жүйесінің орталығы екендігін дәлелдеген. Коперниктің теориясы кейінірек телескопты дамытқан итальяндық ғалым Галилео Галилей растаған. Әрине, Астрономия жылы Галилеоның 1609 жылы ашқан жаңалықтарының 400 жылдығына арналып отыр. Ватикан билігі сол кезде үстемдік еткен дінге өзінің ғылыми жаңалығымен қарсы шыққан Галилеоны түрмеге жапқан болатын. Берілген мәтіннің мақсатын анықтаңыз А) жаңалықтарды сараптау-талдау В)жаңалықтардың шынайылығын зерттеу С) ғылыми жаңалықтар туралы ақпарат беру Д) ғылыми жаңалықтарды салыстыру Е) жаңалықтардың ғылымилығын ашу 13. Келесі тапсырмалар төмендегі мәтін бойынша Лингвистикалық мәдениеттану бағыты тіл білімінің пәнаралық қатынасын айқындайтын салалардың бірі болып табылады, оның зерттеу нысанын тіл мен мәдениет арақатынасы құрайды. Тілді мәдени өркендетудің, ұлттық қалыптасудың құралы деп қарастыру лингвистикалық зерттеулердің шеңберін кеңейтуге, олардың экстратанымдылық функцияларын анықтауға, адам тіршілігінің сан қиялы қырларын саралауға мүмкіндік береді, сондықтан лингвомәдени ізденістер адамзат атаулының жалпы нормаларын ұлттық дәстүр, этнопсихологиялық әдет-ғұрып ұғымдарымен ұштастыра талдаудың тың амалдарын ұсынуға көмектеседі. К. Леви-Строс тілді мәдениеттің жемісі, маңызды бөлшегі әрі өмір сүру шарты деп аталған, өйткені тілдің мәдени-этникалық сипаты тек тілдік бірліктер арқылы танылып келеді. Демек, тілді әлемді бейнелеуші көрсеткіш ретінде ғана емес, ұлттық дүниені таныушы құрал есебінде қабылдаған орынды. Р.Сыздық «Тіл мәдениеті – кең ұғымды білдіретін термин. Бұл күнделікті тіл тәжірибесінің ең қажетті тұсы» - дейді. Мәтінге сәйкес ақпаратты табыңыз А) Тіл ойлау әрекетімен бірлікке қаралады В)Тілдің халықтық қасиетін дамытуды қолға алу қажет С)адамзат тілінің дамуында тіл – мәдени өркендеудің құралы ретінде танылады Д) тілдік құралдардың жасалу ерекшеліктері жалпы нормалардан тыс қалыптасады 14. Келесі тапсырмалар төмендегі мәтін бойынша Лингвистикалық мәдениеттану бағыты тіл білімінің пәнаралық қатынасын айқындайтын салалардың бірі болып табылады, оның зерттеу нысанын тіл мен мәдениет арақатынасы құрайды. Тілді мәдени өркендетудің, ұлттық қалыптасудың құралы деп қарастыру лингвистикалық зерттеулердің шеңберін кеңейтуге, олардың экстратанымдылық функцияларын анықтауға, адам тіршілігінің сан қиялы қырларын саралауға мүмкіндік береді, сондықтан лингвомәдени ізденістер адамзат атаулының жалпы нормаларын ұлттық дәстүр, этнопсихологиялық әдет-ғұрып ұғымдарымен ұштастыра талдаудың тың амалдарын ұсынуға көмектеседі. К. Леви-Строс тілді мәдениеттің жемісі, маңызды бөлшегі әрі өмір сүру шарты деп аталған, өйткені тілдің мәдени-этникалық сипаты тек тілдік бірліктер арқылы танылып келеді. Демек, тілді әлемді бейнелеуші көрсеткіш ретінде ғана емес, ұлттық дүниені таныушы құрал есебінде қабылдаған орынды. Р.Сыздық «Тіл мәдениеті – кең ұғымды білдіретін термин. Бұл күнделікті тіл тәжірибесінің ең қажетті тұсы» - дейді. Мәтінде берілген ойды әрі қарай жалғастырыңыз Тіл мен мәдениет арақатынасы негізінде ................. А) танымдық деректер сараланады В) ана тілінің сздік қоры жиналады С) сөйлеу әрекеті ұйымдастырылады Д)психикалық құбылыстар сараланады 15. Келесі тапсырмалар төмендегі мәтін бойынша Лингвистикалық мәдениеттану бағыты тіл білімінің пәнаралық қатынасын айқындайтын салалардың бірі болып табылады, оның зерттеу нысанын тіл мен мәдениет арақатынасы құрайды. Тілді мәдени өркендетудің, ұлттық қалыптасудың құралы деп қарастыру лингвистикалық зерттеулердің шеңберін кеңейтуге, олардың экстратанымдылық функцияларын анықтауға, адам тіршілігінің сан қиялы қырларын саралауға мүмкіндік береді, сондықтан лингвомәдени ізденістер адамзат атаулының жалпы нормаларын ұлттық дәстүр, этнопсихологиялық әдет-ғұрып ұғымдарымен ұштастыра талдаудың тың амалдарын ұсынуға көмектеседі. К. Леви-Строс тілді мәдениеттің жемісі, маңызды бөлшегі әрі өмір сүру шарты деп аталған, өйткені тілдің мәдени-этникалық сипаты тек тілдік бірліктер арқылы танылып келеді. Демек, тілді әлемді бейнелеуші көрсеткіш ретінде ғана емес, ұлттық дүниені таныушы құрал есебінде қабылдаған орынды. Р.Сыздық «Тіл мәдениеті – кең ұғымды білдіретін термин. Бұл күнделікті тіл тәжірибесінің ең қажетті тұсы» - дейді. «Тын» сөзіне мағынасы жақын сөзді табыңыз А)ірі В) соны С) кең Д) маңызды Е) ескі |