Изомерлі қосылыстардың атаулары келесідей түзіледі.
1. Негізгі тізбек таңдалады - берілген гомологтық қатарға немесе көптік байланысқа тән функционалдық топты қамтитын ең ұзын тармақталмаған көміртек тізбегі.
2. Бүйірлік тізбектегі көмірсутек қалдықтары негізгі тізбектегі сутегі атомдарының орынбасарлары ретінде қарастырылады. Функционалды топтарды орынбасарлар деп те қарастыруға болады, мысалы, галогендер, амин тобы -NH2, нитротобы -NO2 және т.б.
3. Тізбектің көміртегі атомдары орынбасарға немесе функционалдық топқа жақын ұшынан бастап нөмірленеді.
4. Негізгі тізбекке сәйкес келетін шекті көмірсутек деп аталады, ал осы гомологтық қатарға сәйкес аяқталу өзгереді немесе қосылады.
Алыну жолдары:
ГАЛОАЛКАНДАРДЫ ТОТЫҚСЫЗДАНДЫРУ
ГРИНЬЯР РЕАГЕНТТЕРІН СУМЕН ЫДЫРАТУ
ВЮРЦ РЕАКЦИЯСЫ
ГАЛОАЛКАНДАРДЫҢ ЛИТИЙ ДИАЛКИЛКУПРАТТАРЫМЕН РЕАКЦИЯСЫ
АЛКЕНДЕРДІ ГИДРЛЕУ
Физикалық қасиеттері
Қаныққан көмірсутектер – түссіз, суда іс жүзінде ерімейтін, тығыздығы 1-ден аз заттар болып табылады. Олар құрамына қарай газ тәріздес, сұйық немесе қатты заттар. Бұл жағдайда гомологтық қатардағы жеке мүшелердің қайнау температурасы, балқу температурасы және тығыздығы молекулалардағы көміртегі атомдарының саны артқан сайын артады.
Метан, этан, пропан және бутан қалыпты жағдайда газдар болып табылады; олар дерлік иіссіз. Пентан және одан кейінгі көмірсутектер (С16Н14 дейін) өзіне тән «бензин» иісі бар және әр түрлі, бірте-бірте құбылмалылығы төмендейтін сұйықтықтар. Жоғары қаныққан көмірсутектер қатты, ұшпайтын, иіссіз заттар. Көмірсутектердің гомологтық қатарындағы сандық құрамы күрделене түскен сайын қасиеттерінің өзгеруіне байланысты бұл тәуелділікті К.Шорлеммер ашты.
Көмірсутектердің қайнау және балқу температуралары да олардың құрылымына байланысты. Қалыпты көмірсутектер изокөмірсутектерге қарағанда жоғары қайнайды. Екінші жағынан, ең тармақталған тізбегі бар изомер ең жоғары балқу температурасына ие.
Достарыңызбен бөлісу: |