1 сұрақ Зат алмасу туралы жалпы түсінік және ондағы ферменттердің рөлі
РНҚ-полимераза промоторды қалай тауып, онымен байланысады
жүктеу/скачать 4,52 Mb.
|
молек био
- Бұл бет үшін навигация:
- 97. РНҚ синтезінің инициация, элонгация, терминация кезеңінде қандай үдерістер жүреді Транскрипция процесі 3 этаптан тұрады
| 96РНҚ-полимераза промоторды қалай тауып, онымен байланысады
Әдетте, промотор транскрипцияның басталуының айналасында орналасады - транскрипт +1 координатасында алынатын бірінші нуклеотид (алдыңғы нуклеотид -1 деп белгіленеді). Промотор әдетте РНҚ-полимераза арқылы оны тану үшін маңызды бірнеше мотивтерді қамтиды. Атап айтқанда, бактерияларда -10 және -35 элементтері, эукариоттарда TATA қорапшасы.Промотор асимметриялық болып табылады, ол РНҚ полимеразасына транскрипцияны дұрыс бағытта бастауға мүмкіндік береді және екі ДНҚ тізбегінің қайсысы РНҚ синтезі үшін үлгі ретінде қызмет ететінін көрсетеді. ДНҚ шаблонының тізбегі кодталмаған деп аталады, ал екінші кодтау тізбегі алынған РНҚ тізбегіне сәйкес келеді (тиминді урацилмен ауыстыруды қоспағанда) [РНҚ-ның ДНҚ кодтау аймағы қай промотордың астында орналасады, әрбір нақты жасуша типінде осы геннің экспрессия қарқындылығында шешуші рөл атқарады. Белсенділігі бойынша промотор конститутивтік (транскрипцияның тұрақты деңгейі) және индукциялық (транскрипция жасушадағы жағдайларға байланысты, мысалы, белгілі бір заттардың болуы немесе жылу соққысының болуына) болып бөлінеді. Промоторды белсендіру транскрипция факторларының жиынтығының болуымен анықталады 97. РНҚ синтезінің инициация, элонгация, терминация кезеңінде қандай үдерістер жүреді Транскрипция процесі 3 этаптан тұрады: 1.Инициация; 2.Элонгация; 3.Терминация. Транскрипцияның ең алғашқы және маңызды кезеңі-оның инициациясы: РНҚ-полимеразаның промотормен байланысуы және алғашқы нуклеотидтераралық (фосфодиэфирлік) байланыстың түзілуі. Жаңадан синтезделуші РНҚ тізбегіне алғашқылардың бірі болып пуриндік нуклеотид-АТФ не ГТФ қосылады жөне ол өзінің 3 фосфат қалдығын сақтап қалады. Содан кейін екінші нуклеотидпен алғашқы 5'-3-фосфаттық байланыс түзіледі. Осыдан кейін бактерияларда б-фактор РНҚ-полимеразамен байланысын үзіп, түсіп қалады. Инициациядан кейінгі кезең - элонгация: синтезделуші пре-РНҚ тізбегінің жайлап ұзаруы терминациялық учаскеге дейін жалғасады. РНҚ синтезінде 1 секундта шамамен 30 нуклеотид жалғанады.Жалпы алғанда транскрипция қателіксіз жүреді, себебі ол матрицалық (қалып), комплиментарлық принциптерге негізделінеді, бірақ кейде 2х104 нуклеотидтен біреуі қате жұптасуы мүмкін. Бұл қателіктер мутацияға алып келеді, сондықтан олар дер кезінде эндонуклеазалар арқылы жөнделіп отырады. Транскрипцияның соңғы кезеңі терминация, немесе транскрипцияның аяқталуы. Терминацияға сигнал болып геннің аяқ жағындағы ГЦ-ға бай учаскелері саналады. Г-Ц байланысы (3 сутектік байланыс) мықты, берік болғандықтан ДНҚ-ның осындай учаскесінің локальды денатурациялануы (екі жіпшесінің ажырасуы) қиындай түседі. Бұл РНҚ—полимераза ферментінің жылжуын баяулатады және транскрипцияның тоқталуына (аяқталуына) алып келеді. Синтезделген пре-РНҚ-ның ДНҚ молекуласынан босанып шығуын бактерияларда ерекше ақуыз- Rһо-фактор қамтамаеыз етее, эукриоттарда жаңадан еинтезделген пре-РНҚ-ның аяқ жағындағы ГЦ-бай учаскесіндегі нуклеотидтер арасындағы әрекеттесулер салдарынан пайда болатын «ілмекшелер» («шпильки») атқарады. жүктеу/скачать 4,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|