16 сұрақ ДНҚ репарациясының механизмдері. Репарация – тірі ағзалардың мутагендік факторлар әрекетіне байланысты ДНК молекуласында пайда болған бұзылуларды қайта қалпына келтіру қасиеті. Репарация құбылысы тек ДНК құрылысындағы мутациялық бұзылуларды жөндеуде емес, сонымен қатар тұқым қуалайтын аурулардың қалыптасуында, ерте қартаю процесінде, жасушалардың ісіктік трансформациясында (канцерогенез) т.б. маңызды рөл атқарады бұзылуларды қайта қалпына келтіру үшін ДНК репарациясы жұмыс істейді.ДНК механизмдерінің кемістіктері рак және тұқым қуалайтын ауруларға себеп болады. Мисмэтч репарацияның бәсеңдеуі рак ауруларының жиілігін арттырады. Адамда ДНК репарациясына қатынасатын гендердің мутацияларына байланысты қалыптасатын бірқатар тұқым қуалайтын аурулар анықталып, сипатталған.Мысалы, қартаю процесінде, иммунитеттің төмендеуінде, мутагендік факторлардың әрекетінің басым болуы т.б. жағдайларда жоғарыда аталған қорғаныштық механизмдер репарациялық қызметтерін толық дәрежеде атқара алмайды, яғни генетикалық материалдағы бұзылулар қалпына келтірілмейді
17 сұрақ Нәруыздардың рибосомадағы синтезі. Нәруыз биосинтезі. Бұл - өте маңызды үдеріс. Мұнда ДНҚ, РНҚ, АТФ және нәруыздардың қызметі бірігеді.ДНҚ-да жазылған тұқым қуалау акпараты РНҚ-ның ақпараттык (аРНҚ) молекулаларымен цитоплазмаға беріліп, арнайы органоидтар — рибосомалардың жәрдемімен нәруыз синтезделеді.Бүған тРНҚ қажетті аминқышқылдарды жеткізіп, аРНҚ-да жазылған тапсырыс жүйесінде сапқа тұрғызады. рРНҚ-дан тұратын рибосома пептидтік байланыс түзе отырып, осы аминқышқылдарды жалғастырып қосады. Қажетті тәртіпте және мөлшерде қосылған осы аминқышқылдар |нәруыз деп есептеледі.Осы үдерістердің барлығына АТФ энергиясы жұмсалады. Реакциялардың барлығына қажетті нәруыз - ферменттер қатысады, онсыз биосинтездің жүруі мүмкін емес.Нәруыз биосинтезінің үдерісі тұқым қуалау ақпаратын жүзеге асыру үдерісі деп те аталады. Оны мына сызбанұскамен белгілеуге болады: ДНҚ РНҚ нәруыз. Көбінесе былай деп те айтады: «РНҚ ДНҚ-ға жазылған ақпаратты нәруызда нақтылы көрсетіп, іске асырады».
