Айнымалы ток генераторы. Ток генераторы деп энергияның қандай да бір түрін электр энергиясына айналдыратын қондырғыны айтады. Электростатикалық машиналар, термобатареялар, күн батареялары, т.б. генераторға жатады.
Қазіргі кезде айнымалы токтың электромеханикалық индукциялық генераторлары өте кең таралған. Бұл генераторлардың артықшылығы — олардың құрылысының қарапайымдылығында және жеткілікті түрде жоғары кернеу мен үлкен токтарды алу мүмкіншілігінде. Электромеханикалық индукциялық генераторларда механикалық энергия электр энергиясына айналады. Магнит өрісінде айналып тұрған сым орамада айнымалы индукциялық ЭҚК-інің пайда болады. Токты сыртқы тізбекке шығару үшін сақиналарға жабыстырып қойған щеткалар қолданылады.
Сырғанау, ЭҚК-тің жиілігі, ротор орамасының кедергілері Ротор қозғалмай тұрған кезде асинхронды қозғалтқыш трансформатор сияқты болады. Статор орамасы – трансформатордың біріншілік орамасы, ротор орамасы – трансформатордың екіншілік орамасы. Ротор қозғалмай тұрғанда оның орамасы - жылдамдықпен, яғни синхронды айналу жиілікпен айналмалы магнит өріспен кесіледі де орамада мынадай ЭҚК-ті индукциялайды
,
мұнда - ротордың бір фазаның орамасының орам саны;
- ротордың орама коэффициенті;
- көріктендіру тораптың ток жиілігі; - айналмалы магнит өрісі.
Асинхронды қозғалтқыштың жұмыс істеу принципінен ротордың айналу жиілігі статордың магнит өрісінің айналу жиілігінен кем болу керек. Егер де -ге болса, онда ораманың орамдары статордың айналып тұрған магнит өрісімен кесілмейді де, ротордың орамасында ЭҚК индукцияланбайды, ток және айналдырушы иінкүш жоқ болады.
Ротордың статор магнит өрісінен артта қалу дәрежесі сырғанау S арқылы сипатталады. Сырғанаудың шамасы салыстырмалы мәнмен былай белгіленеді
,
ал бұдан
Ротор орамасында индукцияланған ЭҚК-тің жиілігі тең
- сырғанау жиілігі деп аталады.
Айналып тұрған кезде ротор орамасының ЭҚК-і
мұнда - қозғалмай тұраған ротордың ЭҚК-і.
Егер де ротордың орамасы статор орамасына келтірілген болса
.
Айналып тұрған ротордың орамасының индуктивтік кедергісі иең
немесе келтірілген индуктивтік кедергі
Ротор орамасының активтік кедергісі тұрақты деп есептеуге болады, яғни .
