№ 1 зертханалық жұмыс
ЦИЛИНДР ПІШІНДІ ҚАТТЫ ДЕНЕНІҢ ТЫҒЫЗДЫҒЫН АНЫҚТАУ
Ж ұ м ы с т ы ң м а қ с а т ы : штангенциркуль және зертханалық таразымен өлшеу әдістерін игеру, нақты дененің тығыздығын анықтау.
Қ ұ р а л -ж а б д ы қ т а р : штангенциркуль, таразы, әртүрлі заттан жасалған цилиндр пішінді денелер.
Ә д і с т е о р и я с ы
Дененің тығыздығы оның бірлік көлемінің массасымен анықталады: .
Цилиндр пішінді дененің көлемі: , тығыздығы:
. (1)
Мұндағы – дененің массасы, – цилиндрдің диаметрі, – цилиндрдің биіктігі тікелей өлшенген шамалар болып табылады. Дене тығыздығын есептеу қателігін бағалау үшін 8 пунктке сәйкес амалдар орындалады:
а)
ә)
Осы өрнектің оң жағындағы бөлшектердің бөліміне тікелей өлшенген шамалардың 2-пункт бойынша анықталған орташа мәндері, алымына олардың 4-пункт бойынша есептелген сәйкес орташа абсолют қателіктерінің мәндері қойылады:
(2)
Теңдеудің оң жағындағы қосындының мәні тығыздықты есептеудің салыстырмалы қателігіне тең:
немесе (3)
Тығыздықты есептеудің абсолют қателігі:
(4)
Дене тығыздығын анықтаудың ең соңғы нәтижесінің жазылуы:
Жұмыстың орындалу реті
1. Аналитикалық таразының көмегімен цилиндр пішінді дененің массасын
0,01г дәлдікпен өлшеу керек.
2. Штангенциркульдің көмегімен цилиндрдің диаметрі және биіктігі
5 рет өлшенеді. Нәтижелері кестеге жазылады.
3. Өлшенген шамалардың орташа арифметикалық мәндері І-2 пунктке
сәйкес есептеледі: .
4. Жеке өлшеулердің абсолют қателіктері І-3 пунктке сәйкес есептеледі:
.
5. Өлшеулердің орташа абсолют қателігі І-4 пунктке сәйкес есептеледі:
.
6.Тікелей өлшенген шамалардың орташа мәндері бойынша дененің тығыздығы есептеледі:
Дененің есептелген тығыздығын кестеге кг/м3-пен жазу керек.
7. Дененің тығыздығын анықтаудың салыстырмалы қателігі 3-формулаға сәйкес анықталады.
8. Дененің тығыздығын анықтаудың абсолют қателігі 4-формулаға сәйкес есептеледі.
9. Есептеу нәтижесі бойынша дененің заты (материалы) анықталады.
№
|
г
|
г
|
, мм
|
мм
|
,
мм
|
,
мм
|
,
кг/м3
|
кг/м3
|
%
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
|
|
5
|
|
|
|
|
|
|
орташа
|
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |