1 Зертханалық жұмыс кернеуі 1000 в дейінгі айнымалы токтың Үш фазалы желілерінің электр қауіпсіздігі
жүктеу/скачать 13,83 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Бақылау сұрақтары мен міндеттері
- 8 Зертханалық жұмыс
- 1. Жұмысты орындау тәртібі
- Әдістемелік нұсқаулар
- Егер өлшенетін токтың немесе кернеудің шегі алдын-ала белгісіз болса, шектеу қосқышын максимумға қойып, қажет болған жағдайда оны төмен қарай ауыстыру керек.
- Жұмыс түрін өзгерту үшін шектеу қосқышының орнын өзгертпес бұрын, зондтарды тексерілетін тізбектен ажырату керек. Қуат көзі қосылған кезде ешқашан тізбектегі қарсылықты тексермеңіз!
| 2. Жұмысты орындау тәртібі
Сурет. 5. «Үшбұрыш» қабылдағышының фазалық қосылыстарының схемасы 2.1 4-суретке сәйкес сызба жасаңыз. 3 резисторды 1 кОмге қосыңыз 2.2 Жүктемелердегі фазалық кернеулерді (Uаb,Uвc, Uсa) вольтметрлермен өлшеңіз 2.3 АВ фазасында 470 кОм резисторды ауыстырыңыз және фазалық кернеулерді де өлшеңіз 2.4 ВС фазасында резисторды 100 мГн катушкаға, ал СА фазасында резисторды 0.01 мкФ конденсаторға ауыстырыңыз және фазалық кернеулерді де өлшеңіз 2.5 Тізбекті кері қайтарыңыз және А фазасының сызықтық сымының үзілуін жасаңыз 2.6 АВ фазалық сымының үзілуін жасаңыз 2.7 Мультиметрді амперметр режиміне қойыңыз 2.8 Желілік сымдардағы IA, IB, IC токтарының күшін өлшеңіз 2.9 Жүктемелерде Iab, Ibc, Ica фазалық токтарының Күшін өлшеңіз 2.10 Барлық нәтижелерді 1 және 2 кестелерге енгізіңіз Кесте 1
Кесте 2
3. Бақылау сұрақтары мен міндеттері 1) үш фазалы генератордың жұмыс принципі қандай? 2) үш фазалы жүйелердің негізгі артықшылықтары қандай? 3) қандай жүйелерде тепе-теңдік қасиеті бар, ол нені білдіреді? 4) Үш фазалы тізбектерде қандай қосылу схемалары бар? 5) жұлдызға және үшбұрышқа қосылған кезде фазалық және сызықтық шамалар арасындағы қандай қатынастар болады? 6) үшбұрышқа қосылған кезде генератордың бір фазасының басы мен соңын ауыстырсаңыз не болады және неге? 7) генератордың фазаларын жұлдызға қосу кезінде фазалық ораманың басы мен соңы ауыстырылған болса, сызықтық кернеу кешендерін анықтаңыз. 8) қандай қосылу схемалары жүктеме фазаларының дербестігін қамтамасыз етеді? №8 Зертханалық жұмыс ЭЛЕКТР ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫ ЖӘНЕ ӨЛШЕУ Жұмыстың мақсаты: зертханалық жұмыстарда қолданылатын электр өлшеу құралдарын зерттеу. Өлшеу шегі мен бөлу бағасы, абсолютті және салыстырмалы қателік, пайдалану шарттары және бағыттамалы электр өлшеу аспаптарының басқа да сипаттамалары туралы түсінік алу, сандық өлшеу аспаптарымен жұмыс істеу дағдыларын алу. 1. Жұмысты орындау тәртібі 1.1. Бағыттамалы электр өлшеу аспаптарының паспорттық сипаттамаларын зерделеу. Мұны істеу үшін бағыттаушы Амперметрлердің беткі панельдерін мұқият қарастырыңыз, өлшеу шкаласының құрылысына, шартты белгілерге назар аударыңыз және 1.1 кестені толтырыңыз. Таблица 1.1
Өлшеудің салыстырмалы қателігінің өлшенетін шамаға тәуелділігінің графигін салыңызм = f (AISM) мұғалім көрсеткен құрал үшін. Шкаланың бастапқы және соңғы бөлігіндегі салыстырмалы өлшеу қателігінің шамасы, құрылғы шкаласы бойындағы қатенің өзгеру сипаты туралы қорытынды жасаңыз. Қисық сызу үшін 5-6 нүкте алыңыз. Соңғы есептеу нүктесі өлшенетін шаманың номиналды (шекті) мәніне сәйкес келуі керек. 1.3 Мультиметрдің беткі тақтасымен танысып, оны сызыңыз. 1.4. Тұрақты кернеуді өлшеу үшін мультиметрді дайындаңыз. Стендтің қуат көзін (қуат Модулінің QF ажыратқышы) және тұрақты кернеу көзін (SA1 қосқышы) қосыңыз. "┴" Жалпы терминалына қатысты "+5В", "+12В" және "–12В "терминалдарындағы қуат Модулінің Шығыс кернеулерінің мәндерін өлшеңіз. Өлшеу нәтижелері кестеге енгізілсін. 1.2. Тұрақты кернеу көзін өшіріңіз. Кесте 1.2
1.5. Айнымалы кернеуді өлшеу үшін мультиметрді дайындаңыз. Қуат көзін қосыңыз және мультиметрмен айнымалы кернеу көзінің "~12b" терминалдарындағы Шығыс кернеуінің мәндерін өлшеңіз. Ол үшін SA2 қосқышын қосыңыз. Өлшеу нәтижелері кестеге енгізілсін. 1.3. Қуатты өшіріңіз. 1.6. Резистор Модулінің резисторларының кедергісін өлшеу үшін мультиметрді дайындаңыз. Нәтижелер кестеге енгізіледі. 1.3.Кесте 1.3
1.7. Сандық әмбебап қуат өлшегішті зерттеу. Сандық әмбебап қуат өлшегішімен танысыңыз. Өлшеу үшін қуат өлшегішті дайындаңыз. Ол үшін электр тізбегін 1.1. сурет арқылы жинаңыз. 1.1. Сурет Құрылғысының кернеуін өлшеу шегін"30В", "2А" тогын өлшеу шегін, сондай-ақ R резисторының кедергісінің оқытушы берген мәнін орнатыңыз. Мұғалімнің схеманы тексергеннен кейін стендтің электр қуатын (қуат Модулінің QF автоматты ажыратқышы) және қуат өлшегішті ("желі"қосқышы) қосыңыз. Айнымалы кернеу көзін қосыңыз (қуат Модулінің SA1 қосқышы). Кернеуді, токты, белсенді қуатты және қуат кернеуінің жиілігін өлшеңіз. Өлшеу нәтижелері кестеге енгізілсін. 1.4. Айнымалы кернеу көзін, қуат өлшегішті және стендтің қуат көзін өшіріңіз. Кесте 1.4
Әдістемелік нұсқаулар Әдістемелік нұсқаулар к п.1.1 Электр жабдықтарының жұмысын бақылау Әртүрлі электр өлшеу құралдарының көмегімен жүзеге асырылады. Ең көп таралған электр өлшеу құралдары - тікелей санақ құралдары. Анықтамалық құрылғының түріне сәйкес аналогтық (бағыттаушы) және сандық өлшеу құралдары ажыратылады. Бағыттамалық аспаптардың алдыңғы жағында аспаптың жіктеу тобын анықтайтын шартты белгілер бейнеленген. Олар сізге дұрыс құрылғыларды таңдауға мүмкіндік береді және олардың жұмысына бірнеше нұсқаулар береді (кестені қараңыз. 1.5). Тұрақты ток тізбектерінде Токтар мен кернеулерді өлшеу үшін негізінен магнитоэлектрлік жүйенің құрылғылары қолданылады. Мұндай құрылғылардың жұмыс принципі тұрақты магниттің магнит өрісі мен катушка арқылы өтетін өлшенетін токтың өзара әрекеттесуіне негізделген. Иненің бұрылу бұрышы нүкте өлшенетін токқа тура пропорционал I: = КI. Магнитоэлектрлік құрылғылардың шкалалары біркелкі. Айнымалы және тұрақты ток тізбектерінде өлшеу үшін қолданылатын электромагниттік жүйенің өлшеу механизмдерінде айналу моменті құрылғының қозғалмайтын катушкасындағы өлшенетін токтың магнит өрісінің қозғалмалы ферромагниттік арматураға әсеріне байланысты. Мұндағы көрсеткінің бұрылу бұрышы токтың квадратына пропорционал: = КI2. Сондықтан электромагниттік құрылғылардың шкаласы әдетте біркелкі емес, бұл осы құрылғылардың кемшілігі. Шкаланың бастапқы бөлігі өлшеу үшін пайдаланылмайды. Өлшеу құралын іс жүзінде пайдалану үшін оның өлшеу шегін (номиналды мәні) және құрылғының бөліну бағасын (тұрақты) білу қажет. Өлшеу шегі-бұл электр шамасының ең үлкен мәні, оны осы құрылғымен өлшеуге болады. Бұл мән әдетте шкаланың соңында құрылғының алдыңғы жағында көрсетіледі. Бір өлшеу шегі бар аспаптардың алдыңғы жағында аспаптың мақсатын білдіретін белгі бар (A, V, mA, μa, mV, μv). Бір құрылғыда бірнеше өлшеу шегі болуы мүмкін. Аспаптың (аспап тұрақтысының) бөліну бағасы өлшенетін шаманың аспап шкаласының бір бөлінуіне сәйкес келетін мәні деп аталады. Аспаптың с бөлу бағасы АНОМ өлшеу шегінің N шкаласының бөліну санына қатынасы ретінде оңай анықталады: С = AНОМ / N. 1.5 Кесте
Бағыттамалық аспаптың алдыңғы жағында аспаптың келтірілген салыстырмалы қателігін анықтайтын γПР. дәлдік класы көрсетіледі, аспаптың келтірілген салыстырмалы қателігі-бұл берілген аспап үшін максималды абсолютті қателік коэффициентінің пайызбен көрсетілген қатынасы. ΔА -ның AНОМ номиналды мәніне (өлшеу шегі) қатынасы: γПР = 100 ΔА /AНОМ %. Өнеркәсіпте ГОСТ сәйкес әртүрлі дәлдік кластары бар құрылғыларды шығарады (0,05; 0,1; 0,2; 0,5; 1,5; 2,5; 4,0). Құрылғының дәлдік класын біле отырып, рұқсат етілген (максималды) абсолютті анықтауға болады ΔА және өлшеудің салыстырмалы қателіктері γИЗМ, сондай-ақ өлшенетін шаманың нақты мәні AД: ΔА = γПР AНОМ/100; γИЗМ = 100 ΔА/А; AД = А ± ΔА. Өлшеудің салыстырмалы қателігі құрылғының номиналды мәнімен салыстырғанда өлшенетін шама неғұрлым үлкен болса, қорытынды жасау қиын емес. Сондықтан бағыттаушы құрал шкаласының бастапқы бөлігін өлшеу кезінде қолданбаған жөн. Өлшеудің кішігірім әдістемелік қателігін қамтамасыз ету үшін амперметрдің кедергісі жүктеме кедергісінен едәуір аз болуы керек, ал вольтметрдің кедергісі зерттелетін аймақтың кедергісінен едәуір үлкен болуы керек. 2.2. Әдістемелік нұсқаулар к п.1.2 Құрылғы шкаласының кез-келген нүктесінде өлшеудің болжамды салыстырмалы қателігін оның рұқсат етілген абсолютті қателігі иә белгілі және тұрақты деп есептей отырып анықтауға болады: γИЗМ = 100 ΔА /АИЗМ , Мұндағы АИЗМ -бұл аспап шкаласы шегінде берілген аспаптың минималды мәнінен номиналды мәніне дейін берілген шаманың шартты өлшенген мәні. Өлшенетін шаманың шекті мәніне сәйкес келетін салыстырмалы өлшеу қателігінің мәніне назар аударыңыз және оны құрылғының дәлдік класымен салыстырыңыз. Әдістемелік нұсқаулар к п.1.3–1.6 Электр тізбектерінде өлшеу кезінде цифрлық мультиметрлер кеңінен қолданылды-тұрақты және айнымалы кернеуді, тұрақты және айнымалы токты, кедергіні өлшеуге, диодтар мен транзисторларды тексеруге мүмкіндік беретін аралас сандық өлшеу құралдары. Нақты өлшеуді жүргізу үшін токтың түрін (тұрақты немесе айнымалы) ескере отырып, өлшенетін шаманың (ток, кернеу, кедергі) болжамды өлшеу шегін қосқышпен орнату қажет. Өлшеу нәтижесінің көрінісі сандық санау құрылғысында қарапайым оқылатын Ондық сандар түрінде болады. Мультиметрлердің сандық анықтамалық құрылғыларында ең көп таралған сұйық кристалды индикаторлар болды. Мұндай құрылғының алдыңғы жағында функциялар мен диапазондардың қосқышы орналасқан. Бұл қосқыш функцияларды және қажетті өлшеу шегін таңдау үшін қолданылады. Қуат көзінің қызмет ету мерзімін ұзарту үшін қосқыш құрылғы пайдаланылмаған жағдайларда "OFF" күйінде болуы керек. Таңдау кезінде ескеру қажет сандық құрылғылардың техникалық сипаттамаларына мыналар жатады: – өлшеу диапазоны (әдетте құрылғыда бірнеше ішкі диапазондар болады); - дискреттілік бірлігіне келетін өлшенетін шаманың мәні, яғни бір квант жиі түсінілетін рұқсат; - өлшеу ақпаратының көзінен құрылғының энергия тұтынуын сипаттайтын кіріс кедергісі; - өлшеу қателігі, көбінесе шек ретінде анықталады ±(% оқылатын мәліметтердің + төменгі разряд бірліктерінің саны). Мультиметрде көбінесе батарея қуаты болады, сондықтан Құрылғыны қолданар алдында құрылғыны қосу арқылы қуат батареясын тексеру қажет. Егер батарея заряды аз болса, дисплейде батареяның шартты бейнесі пайда болады. Бұл стендтегі мультиметрлер модульге орнатылған түзеткіш құрылғыдан қуат алады. Өлшеу алдында функцияларды қосу және таңдау қосқышын тиісті орынға орнату керек. Стендте қолданылатын мультиметрлерде кедергіні, тұрақты және айнымалы кернеуді өлшеу кезінде өлшеу шегін автоматты түрде таңдау режимі бар. Аспап схемасының зақымдануын болдырмау үшін кіріс токтары мен кернеулер көрсетілген шамалардан аспауы тиіс. Егер өлшенетін токтың немесе кернеудің шегі алдын-ала белгісіз болса, шектеу қосқышын максимумға қойып, қажет болған жағдайда оны төмен қарай ауыстыру керек. "Range" батырмасының қосқышын пайдаланып, кернеуді, токты, кедергіні қолмен өлшеудің қажетті ішкі диапазонын орнатуға болады. "Range" батырмасын басқан кезде келесі өлшеу шектерін орнатуға болады: - тұрақты кернеуді өлшеу кезінде 400,0мВ; 4,000В; 40,00В; 400,0В; 1000В; - айнымалы кернеуді өлшеу кезінде 400,0мВ; 4,000В; 40,00В; 400,0В; 750В; - қарсылықты өлшеу кезінде 400,0Ом; 4,000кОм; 40,00кОм; 400,0кОм; 4,000МОм; 40,00МОм. "Range" түймесін 2 секунд басып тұру құрылғыны өлшеудің ішкі ауқымын автоматты түрде таңдау режиміне қайтарады. "DATA-HOLD" батырмасын басқан кезде дисплейде соңғы мән сақталады және "H" таңбасы осы батырманы жаңа басқанға дейін жанады. "=/~" Түймесі тұрақты немесе айнымалы токты өлшеу режимін ауыстырады. Жұмыс түрін өзгерту үшін шектеу қосқышының орнын өзгертпес бұрын, зондтарды тексерілетін тізбектен ажырату керек. Қуат көзі қосылған кезде ешқашан тізбектегі қарсылықты тексермеңіз! Кернеуді өлшеу үшін бір зондты COM коннекторына, ал екіншісін «V/» коннекторына қосыңыз, функция қосқышын тұрақты «V=» (DC) немесе айнымалы «V~» (AC) кернеуін өлшеу күйіне қойыңыз. Зондтардың ұштарын өлшенетін кернеу көзіне қосыңыз. Тұрақты кернеуді өлшеу кезінде дисплейдегі кернеудің полярлығы "Com" ұясына қосылған екінші зондқа қатысты "V/Ω"ұясына қосылған зондтағы кернеудің полярлығына сәйкес келеді. Тұрақты кернеудің теріс мәні болған кезде индикаторда "–"белгісі көрсетіледі. Құрылғының кіріс кедергісі 10м. 4В ішкі диапазоны үшін 40–200Гц және барлық басқа ішкі диапазондар үшін 40Гц–1кГц жиілік диапазоны. Аспапты синусоидалы сигналдың қолданыстағы (тиімді, орташа квадраттық) мәндерінде калибрлеу. Кедергені өлшеу үшін бір зондты "COM" қосқышына, ал екіншісін "V/ терминал" қосқышына қосыңыз, функция қосқышын "терминалға" орнатыңыз және зондтардың ұштарын өлшенетін кедергіге қосыңыз. Зондтар қосылмаған кезде индикаторда "ol"индикаторы болады. жүктеу/скачать 13,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||