&10. Ерте көшпелілер дәуіріндегі Ұлы Дала өркениеті Тапсырма #1

Тапсырма #1
Исседондықтарда қазақтың қыстауына ұқсайтын қоныстар болды. Бұл нені білдіреді?
--
A) солтүстік сақтардың тиграхауда сақтарымен қатарлас тұрғанын
B) солтүстік сақтардың оңтүстікке бейімделгенін
C) солтүстік сақтардың суық климатқа бейімделгенін көрсетеді.
D) Дұрыс жауап жоқ
E) солтүстік сақтардың Каспий маңында тұрғанын
Тапсырма #2
Скифтерді «ертедегі көшпелілер» деп кімдер атаған?
--
A) Парсылар
B) Славяндар
C) Гректер
D) Қытайлар
E) Римдіктер
Тапсырма #3
Сарматтар Қазақстанның қай жерін мекендеген?
--
A) Сарыарқада
B) Алтай таулары
C) Арал маңы
D) Еділ мен Жайық ортасы
E) Жетісу
Тапсырма #4
Б.з.б. I мыңжылдықтың алғашқы жартысында кұрғақшылыққа ұшыраған Далада шаруашылық жүргізудің жалғыз түрі
--
A) Егіншілік
B) Кен өндіру
C) Көшпелілік
D) Ағаш өсіру
E) Әшекейлер жасау
Тапсырма #5
Сақтар заманы туралы үшінші жазба дерек қайда кездеседі?
--
A) ежелгі грек жазбалары
B) Көнеқытайлық жылнамаларда
C) Геродоттың еңбектері мен грек-римдік тарихнамада
D) ежелгі парсы жазбалары
E) ежелгі славян жазбалары
Тапсырма #6
Темір дәуіріндегі көшпеліліктің ерекшелігі
--
A) Отырықшылық басым болды
B) Малды үйдің маңында ұстау
C) Тек қой малын ғана өсірді
D) Малды жыл бойы далада бақты
E) Бір ғана жайылымды пайдаланды
Тапсырма #7
Алғашқы «нағыз» көшпелі малшылар болған
--
A) Римдіктер
B) Түркістандықтар
C) Парсылар
D) Сібірліктер
E) Сақтар
Тапсырма #8
Хаома Құдайын дәріптеушілер және хаома сусының дайындайтындар
--
A) Тиграхауда
B) Хаомаварга
C) Массагеттер
D) Аримаспылар
E) Исседондар
Тапсырма #9
Қай мәдениетке тиесілі жерлеу орындарынан жылқы мен қойдың бас сүйектері, сондай-ақ жебенің қоладан жасалған ұштары, ақинақ (қысқа темір семсер), саздан жасалған ыдыстар, құрбандық шалатын тас пен ат әбзелдері кездеседі?
--
A) Андронов мәдениеті
B) Сынтасты мәдениеті
C) Беғазі-Дәндібай мәдениеті
D) Алакөл мәдениеті
E) Тасмола мәдениеті
Тапсырма #10
Сақтар неге қоныстар салмады?
--
A) Рулық-тайпалық ережелер негізінде
B) Сенім-нанымдар бойынша тыйым салынды
C) Діни ұстамдары бойынша
D) Көшпелі өмір сүргендіктен
E) Салт-дәстүрге байланысты
Тапсырма #11
Орталық Азиядағы сақтар мен Қара теңіз маңындағы скифтерді өзара байланыстырды
--
A) Сарматтар
B) Гректер
C) Қаңлылар
D) Үйсіндер
E) Парсылар
Тапсырма #12
Сырдарияның төменгі ағысы мен Арал маңын мекендеп, тайпалық одақ қүрған.
--
A) Аримаспылар мен исседондар
B) Аргиппейлер мен исседондар
C) Парадараялар мен тиграхаудалар
D) Сарматтар мен ғұндар
E) Дахтар мен массагеттер
Тапсырма #13
Бесшатыр қорғандарының ең ірілері қандай болған?
--
A) диаметрі 100 м-ге, ал биіктігі 17 м-ге дейін жетті
B) диаметрі 200 м-ге, ал биіктігі 27 м-ге дейін жетті
C) диаметрі 10 м-ге, ал биіктігі 7 м-ге дейін жетті
D) диаметрі 500 м-ге, ал биіктігі 57 м-ге дейін жетті
E) диаметрі 300 м-ге, ал биіктігі 37 м-ге дейін жетті
Тапсырма #14
Сақтардың Тасмола мәдениеті
--
A) б.з.б. V-III ғғ
B) б.з.б. VIII-V ғғ
C) б.з.б. V-I ғғ
D) б.з.б. VI-II ғғ
E) б.з.б. VII-III ғғ
Тапсырма #15
Билеуші тектен шыққандар көсемдер мен ақсақалдар қандай одақ құрды?
--
A) Малшылар одағын құрды
B) Әскери-тайпалық ақсүйектер одағы
C) Жастар одағы
D) Патша ұлдарының одағы
E) Патша уәзірлерінің одағы
Тапсырма #16
Ежелгі гректер кімдерді көшпелілер деп атаған?
--
A) Қаңлыларды
B) Ғұндарды
C) Үйсіндерді
D) Скифтерді
E) Сарматтарды
Тапсырма #17
Арба үстіне орналасқан баспаналарымен бірге көшіп жүрген тайпа
--
A) Парсылар
B) Түркістандықтар
C) Сібірліктер
D) Сақтар
E) Римдіктер
Тапсырма #18
Сарматтар Қазақстанның қай жерін мекендеген?
--
A) Шығыс
B) Оңтүстік
C) Орталық
D) Батыс
E) Солтүстік
Тапсырма #19
Парсы патшасы I Дарий Орталық Азияда кімдерге қарсы жорық жасады?
--
A) қарлұқтарға
B) сақ-тиграхаудаларға
C) ғұндарға
D) үйсіндерге
E) қаңлыларға
Тапсырма #20
«Соғдылықтардың сыртындағы мемлекет» деген атау кімдерге қатысты айтылды?
--
A) қарлұқтарға
B) үйсіндерге
C) сақтарға
D) қаңлыларға
E) ғұндарға
Тапсырма #21
Андрондықтар жылдың қай мезгілінде малды өз баспаналарында ұстады немесе арнайы қорада бақты?
--
A) Көктемде
B) Күзде
C) Жыл бойы
D) Жазда
E) Қыста
Тапсырма #22
Сақтарға мәдениеті жағынан жақын көшпелі тайпалар одағы
--
A) Қаңлылар
B) Үйсіндер
C) Сарматтар
D) Гректер
E) Парсылар
Тапсырма #23
Сақ қорғандарынан нелер табылды?
--
A) барлық жауаптар дұрыс
B) тері мен ағаштан жасалған бұйымдар
C) темір қарулар (ақинақ-қанжар, қылыштар, қысқа найзалар, сүңгілер)
D) қола және қыштан жасалған керек-жарақтар
E) алтын бұйымдар
Тапсырма #24
Өнердегі «аң» стилі қандай тайпаға тән ерекшелік болды?
--
A) Парсылар
B) Гректер
C) Үйсіндер
D) Сарматтар
E) Қаңлылар
Тапсырма #25
Сақтарда қаһарлы, жеңілмейтін жауынгерлер болды деп кімдерді санады?
--
A) Малшылар
B) Уәзірлер
C) Аксүйектер
D) Салт атты садақшылар
E) Абыздар
Тапсырма #26
Сақтарды жерлеуде мәйітті үлкен қорғанға және оның мінген атын жапсарлас шағын қорғанға көму қай мәдениетке тиесілі?
--
A) Беғазі-Дәндібай мәдениеті
B) Сынтасты мәдениеті
C) Алакөл мәдениеті
D) Андронов мәдениеті
E) Тасмола мәдениеті
Тапсырма #27
Қазақстанның Оңтүстік және Оңтүстік-Шығыс даласында мекендеген сақтар?
--
A) Массагеттер
B) Исседондар
C) Тиграхауда
D) Хаомаварга
E) Аримаспылар


Тапсырма #28
Дарий жүзіп өткен өзен қандай болуы мүмкін?
--
A) Сырдария
B) Жайық
C) Тобыл
D) Ертіс
E) Талас
Тапсырма #29
Жайылымды тиімді пайдалану үшін көшпелілер қандай зерттеулер жүргізді?
--
A) барлық жауап дұрыс
B) маусымдық көшуді меңгерді
C) малдарды суаратын су көздерін іздестірді
D) шөптің қашан, қайда өсетінін зерттеді
E) бір маусымдық жайылымнан басқасына көшу жолдарын есте сақтады
Тапсырма #30
Номадизмның басты сипаты:
--
A) жыл бойы малды жайылымда бағу
B) малшылықтың - шаруашылықтың ең негізгі түрі саналуы
C) көшіп-қонуға тұтас жұрттың қатысуы
D) белгілі бір жайылымдық аумақта мал жаю үшін көшіп-қону
E) барлық жауаптар дұрыс
Тапсырма #31
Андрондық мәдениет түрінің орнына қандай мәдени-тарихи кауым келді?
--
A) Қаңлылар
B) Үйсіндер
C) Сақ-скиф
D) Ғұндар
E) Сарматтар
Тапсырма #32
Маусымдық жайылымдар мен көшіп-қонатын жолдар, ондағы су көздері туралы мәліметтер ел арасында қалай тарап отырды?
--
A) Ауыздан- ауызға таралып, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отырды.
B) Мәліметті сақтайтын арнайы адам болды
C) Үлкен құпия болып сақталды
D) Жыл сайын өзгеріп отырды
E) мәліметтер ел арасында тарамады
Тапсырма #33
Көшпелі скиф-сақ-сармат мәдени қауымдастығының кейінгі көшпелі мәдени қауымдастыққа қалай әсер етті?
--
A) Өркениеттің таралуы Еуразия даласында үлкен белдеу қалыптастырмады.
B) Көшпелі малшаруашылығының күйреуіне әкеліп соқтырды.
C) Ешқандай әсері тимеді.
D) Көшпелі малшаруашылығы аумағының ұлғаюына кері әсер етті.
E) Ерте көшпелілердің әлеуметтік ұйымының өзіндік ерекшеліктері кейінгі көшпелі өркениеттің үлгілеріне айналды.
Тапсырма #34
Жазба дереккөздердің мәліметінше, патша-көсемдер әскери қолбасшылар болған және де тағы қандай қызмет атқарған?
--
A) Бағбандар болған
B) Мал бағумен айналысқан
C) Абыздар болған
D) Дипломатиялық келіссөздер жүргізген
E) Ұстаздар болған
Тапсырма #35
Сақтар азыққа не пайдаланды?
--
A) Қымыз
B) Жылқы еті
C) Қой еті
D) Қой сүтін
E) Барлық жауап дұрыс
Тапсырма #36
Сақ өмірінің айқын суретін көрсететін деректерді археологтар қайдан тапты?
--
A) «Худуд әл-алам» қолжазбаларында
B) Сақ мұражайларынан
C) Өзен-көл жағаларында
D) Қорғандардан
E) Арнайы сақ кітапханаларынан
Тапсырма #37
Темір дәуірінің кезеңдері
--
A) б.з.б. IV мыңжылдық
B) б.з.б. IІІ мыңжылдық
C) б.з.б. VI мыңжылдық
D) б.з.б. IІ мыңжылдық
E) б.з.б. I мыңжылдық
Тапсырма #38
Орталық Қазақстанда оқшауланып тіршілік кешкен тайпалар
--
A) хаомаварга
B) исседондар
C) парн тайпасы
D) сарматтар
E) аримаспылар
Тапсырма #39
Сарматтардың қоғамындағы әйелдің орны
--
A) Маңызы болмады
B) Жоғары
C) Барлығы тең болды
D) Төмен
E) Орташа
Тапсырма #40
Сақтарда патша әулеттерінің болғанын қандай анықтауға болады?
--
A) барлығының қорғандары бірдей болды
B) қорғандардан басқа түсті киімдер табылды
C) дұрыс жауап жоқ
D) сақтарда патшалар болмады
E) патшалар әулетінің қорғандары өзгеше үлкен болды
Тапсырма #41
Ерте темір дәуірінде мыс пен қоладан жасалған еңбек кұралдары немен алмастырылды?
--
A) Тас құралдарға
B) Микролиттерге
C) Темір құралдарға
D) Сүйек құралдарға
E) Ағаш құралдарға
Тапсырма #42
Сақтар заманы туралы жазылған ең алғашқы дереккөз
--
A) ежелгі славян жазбалары
B) Көнеқытайлық жылнамаларда
C) ежелгі рим жазбалары
D) ежелгі парсы жазбалары
E) ежелгі грек жазбалары
Тапсырма #43
Тасмолалық мәдениеттің өзіндік ерекшелігі болып табылады
--
A) Кесенелер
B) Үлкен қалалар
C) Сәулетті құрылыстар
D) Мұртты обалар
E) Сақалды обалар
Тапсырма #44
Сақтар мен оларға туыстас тайпалар қайда мекендеді?
--
A) Барлық жауаптар дұрыс
B) Жоңғария
C) Алтай
D) Шығыс Қазақстан
E) Оңтүстік Сібір
Тапсырма #45
Парсы патшасы I Дарийдің қандай жазбаларында оның Орталық Азияға сақ-тиграхаудаларға («шошақ бөрік киетін») жасаған жорығы сипатталады?
--
A) «Элладада»
B) Бехистун жазбаларында
C) «Тарих» атты 9 томдық еңбекте
D) «Жеті данышпанның сауығы» әңгімесінде
E) Шицзидің деген жазбаның «Сюнну туралы хикая» деген тарауында
Тапсырма #46
Темір дәуірінде көшпелілер мал құрамын өзгертіп тебінге ыңғайты қандай мал түрін көбірек өсіре бастады?
--
A) Сиыр және жылқы
B) Түйе және сиыр
C) Қой және ешкі
D) Сиыр және ешкі
E) Жылқы және қой
Тапсырма #47
Андрондық мәдениеттің мұрагерлері тұрақты қоныстарынан бас тартып қандай өмір салтына көшті?
--
A) Қоныстары маусымдық қонысқа айналды
B) Қоныстары мүлдем бос қалды
C) Жыл бойы көшіп жүретін көшпелілікке ауысты
D) Малшаруашылығы басты шаруашылық түріне айналды
E) Барлық жауаптар дұрыс
Тапсырма #48
Сақ қорғандарының жерлеу орындары неден жасалған?
--
A) Алтыннан
B) Темірден
C) Сазбалшықтан
D) Тянь-Шань қарағайының бөренелерінен
E) Қоладан
Тапсырма #49
«Мұртты» қорғандар қандай мәдениетке тиесілі
--
A) Тасмола мәдениеті
B) Алакөл мәдениеті
C) Беғазі-Дәндібай мәдениеті
D) Андронов мәдениеті
E) Сынтасты мәдениеті
Тапсырма #50
Дахтардан бөлініп шығып Иранда Аршакидтер империясын құрған тайпа
--
A) парн тайпасы
B) хаомаварга
C) исседондар
D) аримаспылар
E) сарматтар
Тапсырма #51
Номадизм деген не?
--
A) Көшпенділік
B) Отырықшылық
C) Егіншілік
D) Қолөнер
E) Шаруашылық
Тапсырма #52
Сақтардың әлеуметтік иерархиясының ең төменгі сатысында кімдер тұрды деген болжам бар?
--
A) Жауынгерлер
B) Абыздар
C) Егіншілер
D) Малшылар
E) Қолөнершілер
Тапсырма #53
Ұлы Даладағы шаруашылықтың негізгі түрі ретінде көшпелілік қалыптасқан темір дәуірінің кезеңдері
--
A) б.з.б. IV мыңжылдық
B) б.з.б. I мыңжылдық
C) б.з.б. IІІ мыңжылдық
D) б.з.б. VI мыңжылдық
E) б.з.б. IІ мыңжылдық


Тапсырма #54
Парсы патшасы I Дарийдің жазбаларына сәйкес жорық кезінде өзі кесіп өткен үлкен өзен жағалауында өмір сүретін қандай сақтар жайында айтылған?
--
A) Тиграхауда
B) Роксоландар
C) Аландар
D) Парадарайя
E) Хаомаварга
Тапсырма #55
Сақтар заманы туралы екінші жазба дерек қайда кездеседі?
--
A) Көнеқытайлық жылнамаларда
B) Геродоттың еңбектері мен грек-римдік тарихнамада
C) ежелгі роксоландар жазбаларында
D) ежелгі славян жазбалары
E) ежелгі парсы жазбалары