10. Тегіс калибрлер және оның дәлдік шектері

Калибрлердің жіктелуі
Тегіс калибрлер және оның дәлдік шектері

Калибрлердың дәлдік шектерінің өрістері слайдтағы суретте (I - өтпейтін жақ, II- өтетін
жақ, III- тозу шегі) көрсетілгендей, олардың нақты өлшемдеріне қатысты орналасады. Мұнда
калибрлердың нақты өлшемдері тексерілетін беттердің шекті өлшемдері болып табылады.
500мм дейін өлшемдегі тесіктер мен біліктерді бақылау үшін тегіс калибрлерге дәлдіктерінің
жүйесі СТСЭВ 157-75 болып белгіленген. Калибрлерды жасау үшін мына дәлдік шектері
ескеріледі: Н - жұмысшы тығын-калибрлерыне, Нs – сфералық өлшеуіш бетті калибрлерге, Н1 –
қапсырма-калибрлерге, Нp – қапсырмаларды бақылауға арналған бақылау калибрлеріне (5.5.
суретті қараныз). 6-10 (қосқанда) квалиттерінде қапсырмалар үшін Н1 дәлдік шектері
тығындарға арналған Н дәлдік шектерінен 50%-ға көп, бұл қапсырмаларды жасаудың үлкен
қиындығымен түсіндіріледі. Н және одан жоғары квалитте Н және Н1 дәлдік шектері тең. Нр
дәлдік шектері бақылау калибрлерының барлық түрлері үшін бірдей.
Калибрлердың дәлдік шектері
Тегіс калибрлер және оның дәлдік шектері

Калибрлердың дәлдік шектері
Тегіс калибрлер және оның дәлдік шектері
Пішіннің
ауытқуы
мен
калибрлердың
өлшемдері
мен
пішідерінің
дәлдігіне
қойылатын
дәлдік
шектері
бақыланатын
бұйымның
квалитетінің
нөмірі
ұлғаюмен бірге өседі. Калибрлер
пішінінің дәлдік итегі деп кез-келген
қима мен кез-келген ұзындықтағы
калибрлердың әр түрлі өлшеміне
қойылатын дәлдік шегін түсіндіреді.
Бақылау процесінде тозатын өтетін
калибрлер үшін тозуға дәлдік шегі
ескерілген.

Калибрлердың атқарушы өлшемдерін есептеуге арналған формулалар
Тегіс калибрлер және оның дәлдік шектері
15-17 квалитеттегі бұйымдар үшін жұмысшы калибрлердың атқарушы өлшемдерін дөңгелету
микрометрлердің бүтын санына дейін жүргізіледі: 6-14 квалитеттегі бұйымдар және барлық
бақылаушы калибрлеры үшін 0,5 мкм еселі санға дейін, мұнда калибрлерге дәлдік шегі сақталады. 0,25
және 0,75 мкм аяқталатын өлшемдер бұйымның өндірістік дәлдік шегінің қысқару жағына қарай, 0,5 мкм
еселі шамаларға дейін дөңгеленеді.

Тегіс калибрлер және оның дәлдік шектері
Тозуға дәлдік шегінің өрісі калибрлердың орташа мүмкін болатын тозуын бейнелейді.
Барлық өтетін калибрлер үшін Н (Hs) және Н1 дәлдік шегінің өрістері тығын-калибрлер
үшін Z шамасына және қапсырма-калибрлер үшін Z1 шамасына бұйымның дәлдік шегі өрісінің
ішіне орналастырылған, бұны қаупіпсіздік аймағы деп атайды, ол 180 мм жоғары өлшемдер
кезінде тесіктер мен біліктердің калибрлерын бақылау қателігінің орнын толтыру үшін
арналған. 180 мм дейінгі өлшемдер үшін НЕ калибрлердың дәлдік шегінің өрісі. Тығындар үшін
бұйымның жоғарғы ауытқуына, қапсырмалар үшін төменгіге симметриялы, яғни a=0 және
a1=0.
Бөлшектің дәлдік шегі өрісінің ішіне калибрлердың дәлдік шектерінің өрістерін және
олардың өтетін жақтарының тозу шекарасын орналастыру (жылжыту) түсу сипатының
бұрмалану мүмкіндігін жояды және белгіленген дәлдік шектерінің өрістері шегінде жарамды
бөлшектердің өлшемдерін алуға кепіл болады.

1. Калибрлер дегеніміз не?;
2. Калибрлерді отырғызу;
3. Калибр-қапсырмаларлың конструктивтік ерекшеліктері;
4. Калибр қапсырма мен калибр тығынның параметрлері.
Бақылау сұрақтары
Тегіс калибрлер және оның дәлдік шектері

Назарларыңызға рақмет! 
Тегіс калибрлер және оның дәлдік шектері