11- тарау Жартылай өткізгіш диодтары 11–тарау Тараудың соңында меңгерілетін сұрақтардың тізімі



Pdf көрінісі
бет5/7
Дата02.03.2023
өлшемі0,81 Mb.
#71142
1   2   3   4   5   6   7
Байланысты:
file-10110

11-
Тарау
Сырттан түсірілген кернеу мұндай жартылай өткізгіштерде 
электрондарды оң таңбалы түйіспеге, ал кемтіктерді теріс 
таңбалы түйіспе жағына қарай ығыстырады. Кемтіктердің 
қозғалысын тоқ ағыны ретінде қарастыруға болады. Жоғарыда 
қарастырылған негізгі заряд тасмалдаушылармен қатар (бұлар 
жартылай өткізгіш ішіне қоспаларды қосқанда пайда бола-
ды) кәдімгі қыздыру әрекетінен пайда болатын еркін электрон-
дар (оларды негізгі емес заряд тасымалдаушылар деп атайды) да 
тоқ ағынына өз үлесін қосады. Енді қарастыратын диэлектрикті 
жартылай өткізгіш деп атауға болады, себебі өткізгіштер мен 
диэлектриктердің ортасында орналасқанына қарамастан оны 
металдарға тән қасиеттермен сипаттауға болады. Алайда, 
ол электрлік қасиеттері екі түрлі материалдардың арасында 
орналас қан.
Мысалы, жартылай өткізгіш материалдарына 
, ,
Si Ge галий 
арсениді 
,
GaAs  n индий арсениді nAs
²
жатады. Мұндай 
қоспасы бар 
, ,
Si As P сияқты жартылай өткізгіштер еркін элек-
трондарымен сипатталады да, типті (negative) жартылай 
өткізгіштер деп аталады. Осы аталған қоспалар диэлектрик кри-
сталдар торына өте аз мөлшерде енгізіледі. Жартылай өткізгішке 
еңгізілетін қоспаның мөлшері кедергіге байланысты, қоспа мен 
11.4-сурет


373
Жартылай өткізгіш диодтары
жартылай өткізгіштің қатынасы 1 : 105 немесе 1 : 108 бөліктеріне 
сәйкестендіріліп алынады. In  (индий), Al  (алюминий), B (бор) 
бәрі де -типті қоспалар және оларды жартылай өткізгішке 
қосқаннан кейін олар -типті материалдар түзеді. Таза 
материалдың кристалдық торына басқа элементтердің атомдарын 
еңгізу үдерісін қоспалау (легирлеу) деп атайды. Таза материалды 
5 валентті электроны бар атомдық элемент арқылы (қоспаланса) 
легирленсе, оны бес валентті қоспа деп атайды және осыдан 
шыққан материал -типті (теріс) жартылай өткізгіш деп атала-
ды. Ал егер, таза жартылай өткізгіш материалы үш валентті элек-
троны бар атомдық элементтер арқылы қоспаланса, онда олар  - 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет