Химиялық әдістер – суды химиялық қосындыларымен өңдеуге негізделген. Өндірісте негізінен әк-сода және фосфатәдістері қолданылады.
Әк-сода әдісі
Уақытша кермектілік
Са(HCO3)2 +Ca(OH)2 = 2H2O +2CaCO3 ¯
Mg(HCO3)2 +2Ca(OH)2 = Mg(OH)2 +2H2O +2CaCO3¯
Тұрақты кермектілік
CaCl2 +Na2CO3 = 2NаCl + CaCO3¯
MgSO4 + Na2CO3 = Na2SO4 + MgCO3¯
Әк– сода әдісі көп қолданылады және ең арзан әдіс, бірақ суды жұмсарту дәрежесі төмен (0.3 мг-экв.л-1).
Фосфат әдісі – суды натрий фосфатымен өңдеуге негізделген
3Ca(HCO3)2 + 2Na3PO4 = 6NaHCO3 + Ca3(PO4)2¯
3CaCl2 + 2Na3PO4 = 6NaCl + Ca3(PO4)2¯
14. Судың кермектілігі. Тұрақты және уақытша кермектілік, оны жою жолдары. Судың кермектілігі – судың кальций, магний және темір (II) катиондарының болуына байланысты қасиеттерінің жиынтығы. Су кермектілігі уақытша, тұрақты және жалпы болып үшке бөлінеді.
Ca(HCO3)2 = CaCO3 +H2O + CO2 2Mg(HCO3)2= MgCO3*Mg(OH)2 + 3CO2 + H2O
Тұрақты (карбонаттық емес) су құрамында кальций, магнийден басқа тұздар (хлоридтер, сульфаттар, нитраттар) болуынан туады.Тұрақты кермектілік кезінде су қайнағанда тұздар сол еріген қалпында су құрамында қалады.
Уақытша (карбонаттық) су құрамында кальций, магнийдың болуына байланысты. Суды қайнатқанда сол тұздар суда ерімейтін тұздарға ауысып, тығыз тұнба (қақ) түзіледі.
Уақытша және тұрақты кермектіліктің қосындысы – жалпы кермектілік (Жк )деп аталады. Жалпы кермектілік бойынша табиғи сулар жұмсақ (Жк<2) орташа (Жк═2-10), қатты (Жк>10) деп бөлінеді.
Тұндыру – су құрамындағы механикалық қоспалардан суды тазарту үшін үлкен бетондаған ыдысқа тұндырады, қалған заттардан ажырату мақсатымен құм сүзгіштен өткізеді. Осыдан кейін коллиодты қоспалардан тазарту үшін ыдысқа коагулянттар қосады.
Al2(SO4)3 + 6H2O 3H2SO4 + 2Al(OH)3 Алюминийдің сульфаты судың құрамындағы кальций мен магнийдің бикарбонатымен әрекеттесіп алюминийдің гидроксидін түзеді:
Al2(SO4)3 +3Mg Ca(HCO)2 = 3Mg,CaSO4 +6CO2 Al(OH)3 Суды залалсыздандыру– суды микроорганизмдерден және бактериялардан тазарту әдісі: хлорлау, озондау немесе қайнату.
Ca(ClO)2 + CO2 +H2O= CaCO3¯ + 2HClO HCIO=HCl +O Суды жұмсарту – су құрамындағы ерітінді түріндегі Са және Mg тұздарынан жарым-жартылай немесе толық тазарту.
Суларды жұмсарту әдістері:
Физикалық
Химиялық
Физикалық-химиялық
Суды газсыздандыру – суды еріген газдан тазарту. Суды газсыздандыруға химиялық және физикалық әдістер қолданылады.
Химиялық әдіс - еріген газдардың химиялық реагенттермен реакцияласуына негізделген.
Физикалық әдіс - суды аэрациялауға (ауамен жанастыру) немесе вакуумда қыздыруға негізделген.
Суды тұзсыздандыру– суды қыздырып әуелі буға айналдырып суытып қайта сұйылтады.
Су қағы кермекті суды қайнатқанда ыдыс қабырғаларына тұрып қалатын тұздар