14. Педагогикалық зерттеу логикасы
Эмпирикалық зерттеу әдістері
жүктеу/скачать 33,36 Kb.
|
ғылыми 14-25
- Бұл бет үшін навигация:
- 20. Бақылау әдісі ғылыми талаптарының сақталуы.
| 19. Эмпирикалық зерттеу әдістері.
Эмпирикалық әдіс: бақылау, әңгімелесу, сауалнама, тест, интервью, іс-құжаттарды талдау, мұғалімдердің тәжірибесін жинақтау. Эмпирикалық әдістер объектіні философиялық категория ретінде “құбылыс” деңгейінде зерттесе, теориялық әдістер “мәні” деңгейінде зерттейді. Бұл ретте екі әдіс те объектіні танудың ғылыми сатысы болып табылады, онда құбылыс мәнінің көрініс формасы, ал мән тек құбылыста ғана көрініс табады. Олар бір-бірі мен тығыз байланысты, бірақ бір-біріне ұқсас - емес. Құбылыс мәнге қарағанда қозғалмалы болып келеді. 20. Бақылау әдісі ғылыми талаптарының сақталуы. Педагогикалық бақылау - педагогикалық процесті, құбылысты табиғи жағдайда мақсатқа бағыттап қабылдау. Бақылаудың басында зерттеуші қандай мақсатта, қандай ұзақ бақылау, қандай нәтиже күтетінін білуі керек. Бақылау алдын ала құрастырылған нақты жоспар болғанда ғана тиімді болады. Зерттеушіге оны дұрыс жүргізуге, фактілерді объективті таңдауда, нәтижені тіркеу, себеп-тіркеу байланысты анықтау, қорытынды мен тұжырымды дұрыс жасауға көмектеседі. Бақылаушы зерттеу объектісі, шарттары, құралдары болуы қажет. Бақылау барысында жинақталған материалдарды тіркеу, күнделік жүргізу, хаттамаға түсіру, стенография жасау, бейнетаспаға түсіру жүргізіледі. Зерттеу объектісін бақылау – тікелей және жанама, ашық және жабық, ал уақыт белгісіне қарай үздіксіз және үздік-үздік, монографиялық түрлері бар. Тікелей бақылап-зерттеу, мұғалім-зерттеуші оқу-тәрбие жұмысыныің тікелей басшысы. Сонымен қатар тікелей куәгер бола тұра бейтарап адам. Оның роліне байланысты эмпирикалық фактілерді жинақтаудың техникасы мен әдісі таңдалып алынады. Жанама бақылап-зерттеу – тікелей бақылап-зерттеуді толықтырады және зерттеушімен бірге және оның бағдарламасы бойынша жұмыс жасайтын өкілдер арқылы жүзеге асады. Бақылап-зерттеу және іздеу көп деректер арасынан зерттеуші қзіне керек деректер мен құбылыстарды іздеген кезде қолданылады. Практикакда бақылаудың араласа бақылау түрі тиімділігін көрсетіп келеді. Аралас бақылау зерттеушң зерттеулушілердің әрекетіне және өміріне өзі белсене араласады.зерттеушінің бұлай араласуы бақылаудың табиғи түрде жүруіне әсерін тигізеді. Бүгінгі таңда жабық түрде бақылау көбірек қолданылып келеді. Жабық түрде бақылау арнаулы белгіленген сыныпта жасырын камера арқылы бақыланады. Бұл түрі де зерттелетін мәселені табиғи түрде бақылауға мүмкіндңк беріліп, зерттеушіден такт сақтауды талап етіледі. Кей жағдайда өзін-өзі бақылау қолданылады. Бақылау жүргізуге қолданылатын талаптар: мақсатқа бағытталған, жүйелілік, ұзақтық, әртұлілік, объективтік, жаппай, такті сақтау. Бақылау әдісінің құндылығы табиғи жағдайда зерттелетін құбылыс пен процесті зерттеуге мүмкіндік жасайды. Бірақ бақылау ұзақ уақытты талар еттіндіктен, зерттелетін құбылыс барлық уақытта лайықты бола бермейді, бір зерттеушілер көп объекті санын қамти алмайды, фактілерді тіркеу, түсіндіруде субъективтік келу жолдары болып, тек сыртқы жағынан көрінеді. Сонымен, бақылау әдісі педагогикалық құбылыстарды мақсатты зерттеу, мағлұматтарды іріктеп жинау, көзбен көргенді сезім мүшелерімен қабылдау және санада бұл ақпаратқа талдау жасау, зерттеу объектісінің сыртқы жақтары, қасиеттері мен белгілері туралы мәлімет алу. Бақылау ғылыми болу үшін төмендегі талаптар сақталуы қажет: 1. Мақсатқа бағытталу – бақылау балаға емес, нақты жеке тұлғалық ерекшеліктердің пайда болуына жүргізіледі. 2. Жоспарлау – бақылауды бастамас бұрын белгілі бір міндеттерді (нені бақылау керек) белгілеп, жоспарын (мерзімі мен құралдары) көрсеткіштерін (нені жазу керек), мүмкін болатын есептерді (қателер) және оларды алдын ала ескерту жолдары мен алдын ала болжамды нәтижелерін әбден ойлау керек. 3. Өзін-өзі бөлу – бақылау жанама міндетті емес, өз алдына бөлек болу қажет. Мысалы, балалармен орманға экскурсияға бару олардың сапасын көрсетуде озық әдіске саналмайды, өйткені мұндай жолмен алынған мәліметтер кездейсоқ болады, сондықтан басты назар ұйымдастырушылық міндеттерді шешуге бағытталады. 4. Табиғилық – бақылау балаларға табиғи жағдайларда жүргізілуі керек. 5. Жүйелілік – бақылау оқиғадан-оқиғаға емес, жоспарға сәйкес жүйелі түрде жүргізілуі керек. 6. Объективтілік - тәрбиеші өз пайымдауын растауда «өзі көретіндей емес», объективті фактілерді жазу керек. 7. Фиксация /жазу/ - мәліметтер бақылау барысында немесе одан кейін сол мезгілде жазылу керек. Бақылау әдісінің тиімді емес жағы кездеседі: - Кездейсоқ факторлардың әсерін жою мүлде мүмкін емес. - Бәрін жазу мүмкін емес.Сондықтан маңыздыларын жіберіп, маңызды еместерін белгілеуге болады. - Бақылау барысында зертелуші өзінің табиғи жағын өзгертіп жіберуі мүмкін. жүктеу/скачать 33,36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|