15- дәріс. Ионалмасу хроматографиясы

Ионалмасу хроматография әдісі анализдейтін ерітіндідегі бірдей мөлшерде жүрген металл 
иондарын бөлуде нәтижелі қолданылады. Мысалы, таралу коэффициенттерінде үлкен 
айырмашылық бар K
+
және Mg
2+
жүрген ерітіндіні күшті қышқылды катионитпен толтырылған 
колонкаға құйып, колонканы тұз қышқылымен жуса, алдымен элюатқа калий иондары ауысады. 
Калий-ионы толық жуылып болғаннан кейін элюатқа магний-иондары ауыса бастайды. 
Металл иондарын бір-бірінен бөлуге кең пайдаланылатын әдіс – оларды тұрақтылығында 
айырмашылық бар, осыған байланысты анионитпен әртүрлі дәрежеде жұтылатын, анионды хлор-
комплекстерге айналдыру. Мысалы, Ni
2+
, Cd
2+
, Zn
2+
иондарын алсақ, 4M тұз қышқылының 
ерітіндісінде кадмий мен мырыш хлоркомплекс (CdCl
4
2-
, ZnCl
4
2-
) түрінде жүреді, ал никель 
комплекс түзбейді. Осы ерітіндіні хлор-формалы анионитпен толтырылған колонканың бойынан 
өткізсе, хлоркомплекстер жұтылып, Ni
2+
ерітіндіге өтеді. Колонканы 4M HCl ерітіндісімен жуып 
Ni
2+
ионын толық бөліп алуға болады. Содан кейін колонкадан 0,25M HCl ерітіндісін өткізсе осы 
жағдайда CdCl
4
2-
комплексі бұзылып, элюатқа Cd
2+
иондары ауысады. Тұрақтылықты басым ZnCl
4
2-
комплексіндегі мырышты элюирлеу үшін өте сұйытылған 0,02 M HCl ерітіндісі қолданылады. 
Ионалмасу хроматография әдісі сұйытылған ерітінділерді концентрлеуге де тиімді 
қолданылады. Мысалы, көп көлемді табиғи сулардағы металл иондарын концентрлеу үшін суды 
катиониттің бойынан өткізеді. Содан кейін жұтылған иондарды қышқылдың аз көлемдегі 
мөлшерінен элюирлейді, нәтижесінде әлдеқайда концентрленген ерітінді алынады. Бұл әдіс өте таза 
су алуға, құрамында карбонат-иондары жоқ сілтінің ерітіндісін алуға және т.б. жағдайларда 
қолданылады. 

жүктеу/скачать 438,34 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: