15 дәріс Тотығу – тотықсыздану реакциялары. Электродтық үрдістер
Тотығу-тотықсыздануға ортаның әсері
жүктеу/скачать 2,37 Mb.
|
15 лекция. Тотығу – тотықсыздану реакциялары. Электродтық үрдістер
| Тотығу-тотықсыздануға ортаның әсері. Тотығу - тотықсыздану реакциялары әр түрлі ортада ‒ қышқыл, негіз, бейтарап жүреді. Ортаға байланысты бір реакцияның тотығу - тотықсыздану процесі әр түрлі дәрежеде жүруі мүмкін. Реакция ортасы заттың тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш қабілетіне әсер етеді. Мысалы, калий перманганаты KMnO4 құрамындағы ионы реакция ортасына байланысты түрліше тотықсызданады:
қышқыл ортада бейтарап не әлсіз негіз ортада күшті сілтілік ортада Осыны калий перманганаты мен натрий сульфиті арасындағы реакция үшін қарастырайық. Әдетте қышқыл орта түзу үшін пайдаланылады. Қышқыл ортада бұл тотығу - тотықсыздану реакциясы былайша жүреді: Электрондық теңдеуі: 2 тотықтырғыш 5 тотықсыздандырғыш Бейтарап не әлсіз сілті ортасында реакция былай жүреді: Электрондық теңдеуі: 2 тотықтырғыш 3 тотықсыздандырғыш Сілті ортада: Электрондық теңдеуі: 2 тотықтырғыш 1 тотықсыздандырғыш Ерітінді ортасы - тен басқа көптеген тотықтырғыш тотықсыздандырғыш ‒ .б. қасиеттеріне де әсер етеді. Тотығу-тотықсыздану процесіне ортамен қатар, температура да әсер етеді. Мысалы, хлор мен натрий гидроксиді температураға байланысты әр түрлі әрекеттеседі. Егер реакция суықта жүрсе: 1+ 1- Мұнда электрон беріп тотықсыздандырғыш ( ), және қосып алып ( ) тотықтырғыш болады. Егер бұл реакцияны ыстық (1000) сілті ерітіндісінде жүргізсе, хлор беріп -ке айналады да басқа тотығу өнімі пайда болады: Қорыта келе, тотығу-тотықсыздану реакцияларының жүру бағытына, реакция өніміне əрекеттесуші заттардың табиғаты, ерітінді ортасы, температура жəне т.б. факторлар əсерін тигізетіні көрінеді. Тотығу-тотықсыздану реакциясы кезінде тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш бір-бірімен алмасқан электрондарына сай эквивалент мөлшерде əрекеттеседі. Тотықтырғыштың эквиваленті деп берілген тотығу - тотықсыздану реакциясы кезінде 1моль электрон қосып алатын тотықтырғыш мөлшерін айтады. Демек, тотықтырғыш эквивалентін анықтау үшін, оның мольдік массасын қосып алған электрон санына бөледі. Тотықсыздандырғыштың эквиваленті – берілген тотығу-тотықсыздану реакциясы кезінде 1 моль электрон берген тотықсыздандырғыштың мөлшері. Демек, тотықсыздандырғыштың эквивалентін табу үшін, оның мольдік массасын берген электрон санына бөледі: Жалпы түрде былай жазуға болады: мұнда, – тотықтырғыш не тотықсыздандырғыш эквиваленті, М – мольдік масса; n – берген не қосып алған электрон саны. Мысалы, жоғарыда келтірілген мысалдағы -тің ортаға байланысты эквиваленті əртүрлі болады. Өйткені қосып алған электрон саны əр түрлі. Қышқыл ортада Бейтарап ортада Сілті ортада Басқа тотығу - тотықсыздану реакциялары үшін эквиваленттер осылай тек берілген реакция үшін табылады. жүктеу/скачать 2,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|