1.«Қазақстан тарихы» курсының пәні, мақсаты мен міндеттері
Қазақстан Республикасының егемендігі жолындағы қиындықтар: экономикалық дағдарыс, әлеуметтік қиындықтар. Ұлттық валютаны енгізу
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
| 82.Қазақстан Республикасының егемендігі жолындағы қиындықтар: экономикалық дағдарыс, әлеуметтік қиындықтар. Ұлттық валютаны енгізу.
Қазақстан егемендік еншісіне тигеннен кейін әрбір салада реформа жүргізуге мәжбүр болды. Экономика, білім, әскер, ауыл шаруашылығы... тағысын тағылар. Қазір айтуға оңай, ал сол кезде мемлекет басшылығы шұғыл шешімдер қабылдауға мәжбүр болды. Соңғы 18 жылда елімізде жүргізілген реформалардың барлығын тізіп шығу мүмкін емес. Сондықтан, ел тарихындағы ең айтулы реформаларға тоқталғанды жөн санадық. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында ең маңызды міндеттердің бірі – жүйелік экономикалық реформалар жасау еді. Жетпіс жыл бойы жоспарлы экономикамен өмір сүріп келген елді бірден нарықтық жүйеге көшіру, әрине, мүмкін емес. Сондықтан күрделі реформаларды жүргізу бірнеше кезеңге созылды. Өзгеріс Алғашқы кезең 1991-1993 жылдардың аралығын қамтиды. Бұл кезде ұлттық валюта жоқ бола тұра мемлекеттегі экономикалық қарым-қатынастарды өзгертуге тура келді. Экономиканың жағдайы толықтай дерлік Үкіметтің қабылдаған шешімдеріне тәуелді болды. Өз кезегінде министрлер кабинеті макроэкономикалық құбылыстарға әсер етуге қауқарсыз еді. Елде бұрын-соңды болмаған инфляция тіркелді. Азық-түлік бағаларының қымбаттау индексі 1992 жылдың қорытындысы бойынша 3060 пайызды, 1993 жылы 2265 пайызды құрады. Қалыптасу Экономикалық реформалардың екінші кезеңі 1993 жылдың қараша айында, ұлттық валютаның енгізілуімен бірге басталды. Дәл осы кезде мемлекеттің өзіндік макроэкономикалық саясатының бет-бедері қалыптаса бастады. Яғни, бірінші кезекте салық, бюджет және банк жүйесі, сонымен қатар сыртқы экономикалық байланыстар секілді маңызды салаларды реттейтін нормативтік-құқықтық база қалыптасты. Үкіметтің жүргізген антиинфляциялық шараларының арқасында мемлекет тұңғыш рет қаржылық жағдайды тұрақтандыру бағытында оң нәтижелерге қол жеткізді. Тұтынушылық бағалардың индексі 1994 жылы 1258 пайызды құраса, 1995 жылы 160,3 пайыз, 1996 жылы 128.7 пайызға дейін түсті. Төл валютамыз – теңге де тұрақталуға бет бұрды. Алғаш рет бюджеттің дефициті азайды. Тағы бір жетістік – елдегі кейбір кәсіпорындар экспортқа тауар шығаруды қолға алды. Тұрақтылық Экономикалық өзгерістердің үшінші кезеңі 1997-2000 жылдарды қамтиды. Бұл кезеңде негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер тұрақталды, ішкі жалпы өнімнің көлемі өсе бастады. Жыл сайын шетелдік инвестициялардың көлемі артып отырды. Осы кезеңде дүние жүзі елдері Қазақстанды нарықтық экономикасы бар мемлекет ретінде таныды. Шетелдік инвестицияны тарту – кез-келген ел үшін экономиканы дамытудың ең тиімді де маңызды қадамдарының бірі. Сырттан инвесторларды шақыру әсіресе біздің ел үшін өте маңызды мәселе болды. Тәуелсіздікті енді алған мемлекетке шетелдік компаниялардың күдіктене қарағаны анық. Сондықтан осы бағытта Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен заңнамалық тұрғыда айтарлықтай өзгерістер енгізілді. Шетелдік компаниялардың біздің елге келіп жұмыс істеуіне қолайлы жағдайлар жасау Үкіметтің алдына қойылған негізгі міндеттердің біріне айналды. 1994 жылы «Сыртқы инвестициялар туралы» Заң қабылданып, онда сыртқы инвесторлардың құқықтары анықталды. Арада үш жыл өткенде «Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы» және бір Заң қабылданып, онда Қазақстанға капитал құйған шетелдік компанияларға берілетін жеңілдіктер мен артықшылықтар бекітілді. Осы саладағы жұмыстарды реттеу үшін арнайы мекеме де құрылды. Шетелдік инвесторлармен тығыз қарым-қатынас орнату мақсатында сыртқы істер министрлігінің құрамында инвестициялар жөніндегі комитет ашылды. Осы бағытта атқарылған жұмыстар алғашқы жемістерін бере бастады. 1997 жылы Алматыда тұңғыш рет инвесторлардың саммиті өтті. Оған әлемнің көптеген елдерінен 160-қа жуық компания өкілдері қатысты. Содан бергі кезеңде Қазақстанға келетін сыртқы инвестицияның көлемі тек артып отырды. Еліміз әлемде инвесторлар үшін ең тиімді әрі қолайлы мемлекеттердің біріне айналғаны күмәнсіз. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|