Дамуытөмен елдердегі урбанизация Соңғы кездері ірі қалалар мен қалалық өмір салтының дамуы байқалады. Артта қалған елдерде мүндай өзгеріс бір түннің ішінде орнайды. Мехико, Сан-Паулу, Богота, Сеул, Киншаса, Карачи, Калькутта жэне дамушы елдердегі өзге қалалар тез өсіп келеді. Алдағы 25 жылда үлкен қалаларда (мегаполистер), сондай-ақ кедейлікте өмір сүретін, таза ауыз суға, электр желісіне, білім алуға және санитарлық ережелерді сақтауға жарымайтын шағын қалаларда халық өсімі басым болады деген болжам бар.
Артта қалған елдердегі -урбанизацияның бірнеше салдары болады. Біріншіден, әлемнің ең ірі қалалары мега аудандарға бірігіп, АҚШ-тағы урбанизация іспетті көптеген мәселелер туындатады. Бұл мәселелер көліктің тым көптігі, энергетикалық шығындар, қоршаған ортаның ластануы және ауыл шаруашылығы жерлерінен айырылу сияқты жайттармен байланысты. Екіншіден, бұл қалаларда кәсіби білім алмаған адамдарды жумыспен қамтитын өндірістік орталықтар жоқ. Соның салдарынан көпшілігі қарқынды көбейіп жатқан заңсыз лагерьлер мен жасырын жерлерде өмір сүріп, астыртын экономикада қолөнерші, саудагер, велосипедті жалға беруші, кір жуу орталығының қызметшісі болып жұмыс істейді және қайыршылықпен күнелтеді. Осындай қалаларда табыс теңсіздігі өскен сайын саяси шиеленіс пен қалаларда наразылық күшейеді.
Қазақстандағы урбанизация және үш миллионер қала 2019 жылы 1 ақпанда Қазақстандағы қала тұрғындарының саны 58,1%-ға жетіп, 2009 жылмен салыстырғанда 4,9%-ға өскен. Сонымен бірге үш миллионер қала пайда болды: Алматы (1 856 480 адам), Астана (1 080 298 адам), Шымкент (1 011 538 адам).
Тәуелсіз Қазақстанда қалалану төмендегідей жүрді
Бірінші – жағымды жағы: тәуелсіздік алғаннан кейін КСРО кезінде Қазақстанға жер аударылған миллиондаған халық өз атажұрттарына қайтты. Сол кезде жұмыс іздеген халық босап қалған зауыт-фабрикаларға жиналды. Осылайша қаланы қазақыландыруға мүмкіндік туды.
Екінші –жағымсыз жағы: Қазақстандағы ауыл-шаруашылық кооперативтері, колхоздар мен совхоздар жекешелендіріліп, ауылдағы халық жұмыс көзінен және ішер астан тарығып, қалалы жерлерге үдере көшті. Алайда нарықтық құн көзқарасына, базар шаруашылығына үйренбей, ауыр дағдарысты бастан кешірді, кейбірі әлі күнге дейін қалада үйсіз-күйсіз жүр.
Үшінші, саяси жағынан алғанда, облыстарды және кейбір аудандарды біріктіру немесе жою, Астананы солтүстікке көшіру де халықтың ағынын тудырды. Сол кезде оңтүстіктегі және жабылған облыс-аудандардағы жүз мыңдаған адам облыс не аудан орталықтарына, құрылыс жүріп жатқан Астана қаласына ағылды. Осы арқылы солтүстік өңірлердегі халықтың үлесін арттыру, елдің тұтастығына қауіп төндіретін мәселелердің алдын алу жағынан өте маңызды қадамдар жасалды.
