Экономикалық жаһандану — екі үрдістің жиынтығын — нарықтардың жаһандануын (капиталдық, еңбек ресурстарының, тауарлардың және қызмет көрсетулердің) және экономикалық нысандардың жаһандануын білдіреді және экономиканың ұйымдық құрылымдарының — компаниялардың, фирмалардың, корпорациялардың іріленуімен түсіндірілед
Қазіргі уақытта экономикалық Жаһанданудың нақты сипаттары бар:
үлкен компаниялардың жетекші рөлі;
жаhандық қаржы, валюта және қор рыноктарының қызмет етуі;
бөлшек саудалық, банктік, сақтандыру және сауда операцияларын жаhандық желіге аударылуы;
Еңбек — өзінің тұтынушылығын қамтамасыз етуге қажетті бүкіл заттар жиынтығын жасайтын адам әрекетінің негізгі формасы. Еңбек адамның өзінің қалыптасуында, оның сана, сөйлеу тәрізді қатынасқа қабілетті ететін қасиеттерін қалыптастыратын шешуші күш. Адам еңбек арқылы табиғатқа әсер етеді. Еңбектің техникалық жарақтану дәрежесі, оның дағдысын, әдетін, еңбек сүйгіштікті қалыптастыру жеке тұлғаның дамуында ерекше маңызды. Еңбектің әлеуметтік сипаты, оның тарихи даму сатылары еңбек процесінде адамдар арасында орнығатын және еңбек өнімдері мен түрлерін таратуға әсер ете отырып, қоғамдағы әлеуметтік қатынастар жүйесінің негізі болып табылатын өндірістік қатынастар ерекшелігіне байланысты. Адам экологиясы үшін еңбек әрекетіне талдау жасау және әрқилы табиғат және әлеуметтік-экономикалық жағдайлардағы оның әр түрлерінің ерекшеліктерін білудің тұрғындардың өмір сүру жағдайын бағалауда маңызы зор, өйткені еңбек демалыс және тұрмыспен қатар адамның өмір сүруіндегі негізгі элемент болып есептеледі Кез келген еңбек процесі болуын көздейді пәннің еңбек, еңбек құралдары және өзінің еңбек қызметін өзгешелік беру еңбек пәні адамға қажетті қасиеттері. Еңбек заттары — бұл барлық яғни, ол бағытталған еңбегі, өзгеріске ұшырап сатып алу үшін пайдалы қасиеттерін және қанағаттандыру, сол арқылы адами қажеттіліктерін. Еңбек құралдары — бұл, не адам әсер етеді еңбек заттары. Оларға жататындар: машиналар, механизмдер, құрал-саймандар, құралдар және басқа да еңбек құралдары, сондай-ақ ғимараттар мен құрылыстар туғызатын қажетті шарттары тиімді пайдалану үшін осы қару. Өндіріс құралдары — бұл жиынтығы еңбек құралдары мен еңбек заттары.Технология — бұл ықпал ету тәсілі еңбек заттары, пайдалану тәртібі еңбек құралдары.Аяқтау нәтижесінде еңбек үдерісінің құрылады еңбек өнімі — зат, табиғат, заттар немесе басқа да объектілері бар қажетті қасиеттері бар және бейімделген — адам қажеттіліктерін. Зерттеу проблемалары, қоғамның дамуы мүмкін емес зерттеу әлеуметтік мәнін, еңбек, қарым-қатынас оған, өйткені барлық, ол қажет өмір сүру үшін және даму, еңбекпен келеді. Еңбек — негізі жұмыс істеуі және дамуы кез-келген адамзат қоғамының, тәуелсіз от всяких қоғамдық нысандарын шарт кітапта, мәңгілік, табиғи қажеттілік, онсыз мүмкін емес өзі өмірі.
Тест 12
1. Қазіргі нарықтық экономиканың қоғамдағы пайдалылық рөлі: A. + Өндірушілердің өндірген өнімінің жетістігі. B. Адамдардың тәуекелге бармауы. C. Өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланыс D. Тұтынушы егемендік құқығын бұзуы. E. Өндіруші егемендік құқығын бұзуы. 2. Мемлекеттік меншікке,орталықтан жоспарлауға негізделген экономикалық жүйе: A. Басқарушылық-әкімшілік. B. Арала C. Барлық ресурстар мен өндіріс факторлар мемлекеттің D. Тауарлы. E. Нарықтық. 3. Нарықтың мәні бұл: A. Айырбас айналыс категорияларға өзара тығыз байланысты және тұрмыстық деңгейде жай теңестіріледі. B. Шаруашылықтың құрылымдық бөлімдерінің мемлекет иелігінен алыну және жекелендіру дәрежесі. C. Сұраныс пен ұсыныс бағаны қалай анықтайтыны туралы түсінік. D. Белгілі бір тауарлар мен қызметтерді сатушылар мен сатып алушыларды бірге қосатын орын. 4.Экономикалық цикл фазаларына: A. Күйзелі B. Тоқырау. C. Инфляция. D. Стагфляция. E. Жандану 5. Экономикалық өсудің қайнар көзі: A. Сапалық белгісі. B. Біркелкілік белгісі. C. Шикізат пен материалдар. D. Экономикалық белгісі. E. Экономикалық ресурстар. 6. Қазіргі нарықтық экономиканың қоғамдағы пайдалылық рөлі: A. Экономикалық өсуді қамтамасыз ету. B. Адамдардың тәуекелге бармауы. C. Тұтынушы егемендік құқығын бұзуы. D. Шағын орта бизнестің ұлғаюы E. Өндірушілердің өндірген өнімінің жетістігі. 7. Экономикалық жүйенің жандануына байланысты ұзақ мерзімді басымдық: A. Мемлекеттік меншіктің үстемділігі. B. Орталықтандырылған жоспарлау. C. Мемлекеттің нарық механизмдеріне араласуы. D. Өндіріс факторларын қадағалау. E. Ұлттық қауіпсіздік, эренгетика ресурстары. 8. Нарықтық экономикадағы меншіктің түрлері: A. Мұрагерлікке қалдыру құқығы. B. Кәсіпорындық, муниципалдық. C. Экономикалық және құқықтық. D. Жеке, мемлекеттік, нарықтық. E. Акционерлік, шетелдік,біріккен. 9. Әлеуметтік жагдай деңгейінің экономикалық корсеткіші: A. Ұлттық табы B. Қоғамның өндірген ұлттық өнімі. C. Макроэкономика D. Жан басына шаққандағы ұлттық табы E. Қоғамдық жиындық өнім. 10. Мемлекеттік меншікке,орталықтан жоспарлауға негізделген экономикалық жүйе: A. Басқарушылық-әкімшілік. B. Арала C. Барлық ресурстар мен өндіріс факторлар мемлекеттің D. Тауарлы. E. Нарықтық. 11. Меншік: A. Тауар өндірушілердің экономикалық оқшаулығы. B. Өнім өндіруге жалдамалы еңбеккерлерді пайдалану. C. Заттың өзі. D. Әлеуметтік құбылы E. Адамдардың затты иелікке алуына байланысты бір-бірімен қатынасы. 12. Тауар категориясына дұрыс анықтама: A. Айырбас құнына ие тауар. B. Ұлттық қаржы,қоғамдық табы C. Ұлттық өнім,табыс,сауд D. Табыс көзі. E. Еңбек құралы. 13. Айырбас құны: A. Өндіруге жұмсалған еңбектің еңбектің өнімі. B. Еңбек құралы. C. Табыс көзі. D. Ұлттық өнім,табыс,сауд E. Тауардың пайдалылығы,адамның белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті. 14. Егерде баға деңгейі жоғарыласа, ал өндіріс төмендесе: A. Жиынтық ұсыныс қисығы солға жылжиды. B. Сұраныс қисығы жылжиды. C. Сұраныс пен ұсынытың қисығы бірге жылжиды. D. Жиынтық ұсыныс қисығы оңға жылжиды. E. Жиынтық сұраныс қисығы оңға жылжиды. 15. Сұраныс: A. Белгілі уақыт аралығында бағасы анықталған тауарларды нарыққа сатуға ұсыну. B. Сатып алушылардың белгілі уақыт аралығында бағасы анықталған тауарларды сатып алу қабілеттілігі. C. Сату мен сатып алу арасындағы тепе-теңдікті қалыптастыратын бағалар. D. Өнімнің нақты бағасының тепе-теңдігі. E. Барлық шарттар өзгеріссіз болған уақыттағы тауар бағасының өсуі.