2 І. Мектепке дейінгі балаларға музыкалық ТӘрбие беру
Музыкалық тәрбиенің әдіс тәсілдері
жүктеу/скачать 77,27 Kb.
|
балабақшадығы музыкалық тәрибиенің
| 1.3. .Музыкалық тәрбиенің әдіс тәсілдері.
Музыканы оқытудың әдістерін оқу процесінің мақсаты мен негізгі міндеттеріне жауап беретін, пәннің мазмұнын меңгеруді ұйымдастыратын тәсілдер ретінде қарастыруға болады. Бұл әдіс мұғалімнің жетекшілігімен оқушылардың іс-әрекетінің процесінде іске асырылады. Бал- бөбек бағдарламасы «Музыка» - сабағына арналған бағдарламаның мазмұнының және міндеттерінің талдауы музыканы оқытудың үш әдісін алға қояды. 1.Бірігіп бағдарламаның мазмұнын меңгереді және алға қойған мақсаттарды шешуге бағытталған. 2.Еверистикалық танымдылық және коммуникативтілік функцияларын орындайды. Бұл әдістер музыканы оқытудың басқа да әдіс-тәсілдерінде қолданады. Бұл әдістердің ішіндегі біріншісі ең әуелі балалардың сабақтың тақырыбын меңгеруді ұйымдастыруға бағытталған. Бағдарлама жүйені музыкалық – эстетикалық тақырыптардан құралған. Әрбір тақырыптың жалпылама сипаты бар, және сол сабақтағы іс-әрекеттердің түрлерін біріктіреді. Тақырып жалпылама сипатында болған соң, оны музыкалық жалпылау әдісі арқылы меңгеруге болады. Музыка сабағындағы көркемдік жалпылау әдісінің әрекеті әдебиет пен бейнелеу өнері сабақтарындағы осы әдісті қолданудың әрекетінен айырмашылығы бар, бұл әдіс өзіндік ерекшелігімен оқушылардың жалпылама білімдерінің меңгеруін музыканы қабылдаулырна сүйеніп жасалынады. Сол себептен де оқытудың мазмұнын меңгеруді ұйымдастыруға бағытталған әдісті келісім бойынша музыкалық жалпылау әдісі дейік. Бағдарламаның мазмұны жүйелі түрде бір-бірімен байланысты тақырыптардан құралған. Олардың бірде-біреуі жеке қарастырылмайды. Мұғалім балалардан жаңа тақырып одан кейінгі тақырыптарды меңгеруге қаншалықты дайын екендігін білуі тиіс. Ал бір жағынан, өткен тақырыптарға қайта оралуда жаңа деңгейде оны түсінуге байланысты қайталайды. Бұл әдісті «алға шолу немесе өткенге қайта оралу» деп атаймыз. Бағдарламада көрсетілгендей, музыка сабағының өнер сабағы ретінде бүтін ұйымдастырылуының – оны өтудің қажетті жағдайы екендігінде. Әрбір сынып өзінің құрамы мен психологиялық мінездемесімен млық және өмірлік тәжірибесінің деңгейімен ерекшеленеді. Осының барлығы мұғалімнің сабақты ұйымдастыру процесіндегі сабақтың түріне қарай, оның құрамындағы іс-әрекеттеррді бірінен сон бірін қалыптасытыр қодану жолдарын іздестіру талап етіледі., сабақтың құрамының біртұтастығын сақтап. Оның шарықтау кезеңіндегі эмоциялық драмматургиясын белгілеу қажет болады. Бұл әдіс эмоциялық драматургия әдісі деп аталады. Аталған үш әдістерді Бұл жүйе мектептен тыс мекемелердегі дене тәрбиесін ұйымдастырудың түрлерімен толықтырылады: –балалар мен жасөспірімдер спорт мектептерінде, тұрғылықты жерлерде, жазғы демалыс лагерлеріндегі әр түрлі типтегі спорт секцияларында өткізілетін спорттық жарыстар мен жүйелі жүргізілетін оқу-жаттығу сабақтары; –балалардың жазғы және қысқы лагерлерінде ұйымдастырылатын көпшілік дене шынықтыру-сауықтыру шаралары; –спорттық, туристік базаларды мәдени және демалыс бақтарында балалар секторлары ұйымдастыратын экскурсиялар мен жорықтар, конкурстар, көпшілік ойындар. Отбасында балалардың дене тәрбиесін ұйымдастырудың түрлері: –күн режиміндегі дене шынықтыру-сауықтыру шаралары (таңертеңгілік гимнастика, дене шынықтыру минуттары, шынығу процедуралары); –спорттық жаттығуға жататын дене жаттығуларымен жеке айналысу, дене тәрбиесі бойынша үй тапсырмаларын орындау; –каникул күндеріндегі ересектердің қатысуымен ұйымдастырылатын ойындар, серуендер, жорықтар, спорттық көңіл көтерулер; –отбасының өздері тұратын жердегі жарыстарға қатынасуы. Дене тәрбиесінің осы түрлері міндетті және ерікті болып екі түрге бөлінеді. Біріншісіне, яғни міндеттісіне тек дене шынықтыру сабақтары ғана жатады (жаттығудың сыныптық-сабақтық түрі). Үйрету мен тәрбиелеудің айтылған түрлері ұйымдастыру белгілеріне қарай сабақтық не сабақтық емес болуы мүмкін. Жаттығуларды ұйымдастырудың сабақтық түлеріне мектептегі дене шынықтыру сабақтары және секциялардығы оқу-жаттығу сабақтары жатады. Оларға тән сипаттар: Мамандандырылған пеогогикалық басшылықтың болуы; сабақтас педогогикалық міндеттер жүйесін шешуге бағытталған, оқу бағдарламасы анықтайтын сабақ мазмұны; негізделген құрылым және дәл шектелген уақыт мөлшері; жұмыс нәтижесін міндетті түрде бағалау; тұрақты кесте бойынша жаттығуды жүйелі өткізу; салыстырмалы тұрақты түрдегі және жасқа байланысты бірыңғайлылық пен жаттығушылардың дайындық құрамы. Айтыл-ған белгілердің болуы сабақты ең үнемді және жаттығуды жүйелі ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Екіншісінде, жаттығуды ұйымдастырудың сабақтық емес, яғни ерікті түрлері сабақ белгілерінің бәріне ие бола алмайды. Мысалы, педагогикалық басшылық пен туристік жорықтар өткізуде уақыт қатаң шектелмейді, жаттығушылар құрамы да тұрақты болмайды. Қарастырылған барлық формалардың ішінен негізгісі есебінде «Дене шынықтыру» пәні бойынша жаттығудың сыныптық-сабақтық түрін айырып қарау қажет. Балалар дене тәрбиесін ұйымдастыру жүйесіндегі оның жетекші жағдайы мыналарға негізделген: әрбір оқушы үшін сабақтың міндеттілігіне; дене тірбиесінің барлық кешенді міндеттерін етене бірлікте шешу мүмкіндігіне оқушы организмі мен жеке басына педагогикалық әсер етудің мақсатты бағыттылығына және жан-жақтылығы мен жоспарлы жүргізілуіне; дене тәрбиесі мұғалімінің оның заңдылықтарын жүзеге асыруда оқу материалының мазмұнын толық және ғылыми негізге сәйкестендіруіне. Дене тәрбиесін ұйымдастырудың өзге түрлері тәрбиеленудің алғы шарттарын жасай және қозғалыс белсенділігінің көлемін ұлғайта отырып, құралдар мен әдістердің түр-түрімен толықтырылады.мен оқытудың негізгі әдістері деп атап, олар бағдарламаның мазмұнын игеруге және де оқушылардың мухзыкаға деген қызығушылықтарын арттыруға бағытталған. Музыкалық жалпылау әдісі – музыка сабақтарын ұйымдастырудың негізгі әдісі. Бұл әдіс ең әуелі оқушылардың музыкалық өнерді сапалы түсінуге және көркемдік ойлау қабілеттерін қалыптастыруға бағытталған. Музыкалық жалпылау әдісі бірінен соң бірі келетін әрекеттерді енгізеді. Әдістің бірінші әрекеті сабақтың тақырыбына кіріспе жасауға және оның тақырыбын тереңдетуге қажетті оқушылардың музыкалық, өмірлік тәжірибелерін белсендіре түсу міндетін қояды. Мысалы, оқушылар 2 сыныыптан екінші сабағындағы марштың әр түрлері өмірдің жағдайларына байланысты туындайтындығына жалпы қорытынды жасайды. Бұл міндеттің шешімі оқытудың нақты әдістерінің көмегімен орындалады (көбінесе репродуктивтік сипатта музыканы иллюстрациялаудың әнді орындау барысында); белгілі сыныптың оқушыларының даму деңгейлеріне байланысты мұғалім жұмыс жасаудың әртүрлі әдістерін таңдайды. Оқушылардың музыкалық тәжірибесінің деңгейіне байланысты мұғалім кейбір жағдайларда тақырыпқа кіріспе жасауды бірнеше сағаттар бойы дайындайды. Әдістің екінші әрекеті оқушыларды жаңа біліммен таныстыруды мақсаттайды. Музыка сабағындағы жаңа сұрақтарды шешу процесін қарастыруда. Д.Б.Кобалевский мұндағы үш кезеңді белгілейді. Бірінші кезеңі осы бағдарламаға дейінгі сабақтың тақырыбын түсіндірумен салыстырғанда басқаша түсіндіруді белгілейді. Мысалы, әдістемелік құралдардың бірінде ойыншықтар маршын түсіндіруде былай делінген: «Мұғалім балаларға бұл музыкалық шығарма Ағаш солдаттарының маршы екендігін» оның П.И.Чайковскийдің жазғанын айтып беруі тиіс. Мұнда жалпылай жоқ, тек қана оқушылардың алдарына апринципиалды басқа да міндет қойылған балалардың өздері музыканың сипатына байланысты ойыншықтар маршы екендігін естіп, оның сәйкес түрін анықтап, ажырата білу (тек шығарманың аталуын ғана жаттап алу емес). Екінші кезең (бұл міндетті біртіндеп оқушылармен бірлесе отырып шешу) мұғалімнен шығармашылық тұрғыда оны шешудегі сыныпқа сәйкес қолайлы тәсілдерді таңдау іскерлігін талап етеді. Алға шолу және өткенге қайта оралу әдісі бағдарламадағы тақырыптарды ң бір-бірімен жүйелі байланысып құрылуы. «Алға шолу және өткенге қайта оралу» әдісінің талдамасының болуын қажет етеді. Бұл әдіс оқушылардың саласына музыка жайындағы бүтін түсініңтердің тұрақталуын көздейді. Педагогикада бұл әдісті перспективті және ретроспективті әдіс деп атайды. Перспективтілігі алдағы міндеттерді көре білу, ал ретроспективтілігі - өткенді көре біліп жаңа жағдайларда оны қолданып, бағалау. Мұнда оқытудың кезеңдерінің тоқсандарының тақырыптарының және музыкалық шығармалардың арасындағы байланыс байқалады. Бұл әдісті қолдануда жаңа тақырып таныс материалга сүйене отыру арқылы жеілірек меңгеріледі, өткенге қайта оралуда жаңа тақырып күрделі, мазмұнды деңгейге көтеріледі. Жаңа тақырыптың таныс материалмен қиылысуында музыкалық мәдениеттің меңгерілу процесі бірлесіп, үзіліссіз екендігі белгіленеді. Эмоциялық драматургиялық әдіс эмоциялық драматургиялық әдіс – ең әуелі оқушылардың музыкаға деген эмоционалды қарым-қатынасын белсендіруге бағытталған. Бұл әдіс музыкалық сабақтарға деген оқушылардың қызығушылықтарын арттыруға себебін тигізеді. Эмоциялық драматургиялық әдісі сабағында бағдарлама бойынша жоспарланған шығармалардың бірінен соң бірін (сабақтың басын, кульминациясын, соңын) нақты жағдайларға байланысты сынып оқушыларының музыкалық дайындықтарының деңгейін ескеріп шығармалардың бірінен соң бірін қолдануды нақтылайды. Эмоциялық драматургиялық әдісі сабақты қызықты және нәтижелі өтуін қамтамасыз етеді. Музыкалық білім беруде ғылымилық принципі. Ғылымилық принципке сүйеніп оқыту – берілетін пәннің ұғымдарын нақты дәлелдер мен заңдылықтар негізінде оқыту болып табылады. жүктеу/скачать 77,27 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|