4. Жаңа заман философиясындағы тума идеялар концепциясы және cogito Жаңа заман философтарының қарастырған мәселелері мына төмендегілер:
танымның жаңа әдістерін жасау;
болмыс мәселесі субъстанцияны қарастыруда көрінді;
әлеуметтік өмір мәселелері.
XVII ғасыр философиясы гуманистік идеалдар мен құндылықтырды саналы түрде қорғады, әсіресе ақыл мен бостандық принциптерін талдауға ерекше мән берді.
Фрэнсис Бэкон (1561-1626) – Англиядағы эмпиризмнің негізін қалаушы. «Жаңа Органон»трактатының авторы, онда ғылымның міндетіне жаңа түсінідірмені жасап, ғылыми индукцияны негіздеді.
Сонымен, Бэконның философияны дамытудағы маңызды жақтары: жаңа ғылыми дәстүрді қалпына келтіріп, өткен кезеңнің философиялық ілімдеріне баға берді; табиғатқа материалистік түсініктерін қалыптастырды, материяға – бөлшектердің жиынтығы, табиғат – денелердің жиынтығы ретінде қарауды ұсынды; қозғалыстың материяның ажырамас бөлігі ретінде қарап, механикалық қозғалыспен шектеліп қалмай, 19 түрін тапқан; жаңа қажетіліктерді, Англиядағы алғашқы капиталистік қор жинау дәуірінде ғылымға қойылған талаптарды көрсетті.
Сogito дегеніміз...... Декарт та Бэкон сияқты білімнің міндеті адамның табиғат күштеріне үстемдік етуінде, техникалық құралдарды ойлап табу және жасауында, себеп пен салдарды танып білу, адам табиғатын жетілдіру деп білді. осы міндетті орындау үшін бәріне күдіктене қарау керек деп білді.
Бұл күмән барлық нәрсені танып білуге болмайды деген сенімсіздіктен туған жоқ, керісінше, ол білімнің дұрыс бастамасын тудыру үшін қажет. «Күмәнданамын, яғни ойланамын, ойланамын яғни өмір сүремін» (Cogito, ergo sum) деген қағиданы осындай бастама деп есептеді. Сөйтіп, ақиқат білімнің тамыры ақылда деп есептеді де, теоретикалық ойлаудағы тәжірибенің мәніне мүлдем көңіл бөлмеді.
5. Неміс классикалық философиясындағы ақылдың транценденталдық негіздері.
