34. Айнымалы ток. Реактивті кедергілер. Ом заңы. Айнымалы ток деп мәжбүр етуші э.қ.к. – тің тербеліс жиілігімен сәйкес келетін тізбектегі токтың еріксіз тербелісін айтады.
Айнымалы э.қ.к.(немесе айнымалы кернеу) мынадай түрде берілсін
(26)
мұндағы, U0 - кернеудің амплитудасы.
Сонда, R кедергісі, С сыйымдылығы және L индуктивтілігі бар тізбек үшін Ом заңы мынадай түрге келеді,
немесе (27)
Тізбектің дербес жағдайларын қарастырайық: L : айнымалы кернеу кедергігетүсіріліп тұр. Ом заңы бойынша:
Ток күшінің амплитудасы Ток тербелісі фазасы жағынан кернеумен бірдей фазада өтеді. Көрнекелік үшін векторлық диаграмма әдісін қолданайық және арасындағы бұрышы фазалар айырымына тең 2-сурет
векторларды саламыз.
L : айнымалы кернеу индуктивтік катушкаға түседі.
мұндағы:
Осыдан, кернеудің түсуі, фаза жағынан катушкадан ағатын I ток күшін - ге басып озады. - кедергісі реактив индуктивтілік кедергі деп аталады. Тұрақты ток күшін () индуктивтік катушканың кедергісі болмайды.
L: конденсаторға түсірілген айнымалы кернеу . Tок күші
4-сурет
Мұндағы, осыдан,
кернеудіңтүсуі фазасы жағынан конденсатордың ағатын ток күшінен /2- ге қалып отырады. шамасыреактивті сыйымдылық кедергісі аталады. Тұрақты ток конденсатор арқылы жүрмейді.
4) Жалпы жағдайда L. Егер кернеу заңымен өзгерсе, тізбекте ағатын ток -ге тең, мұндағы I0 және мынандай формулалармен анықталады:
