Тақырыбы: Өсімдіктердің тыныс алуы. Тұқымның немесе өскіндердің тынысалуы мысалында
Зертханалық жұмыс «Өсімдіктердің тынысалуын зерттеу».
7-сынып
№26 мектеп-гимназиясының
биология пәні мұғалімі Қабиден Ә.К.
www.astana-modern.kz
Сабақ мақсаты:
7.1.4.3 - өсімдіктердегі тыныс алуды зерттеу
Бағалау критерийлері
Өсімдіктердегі тыныс алуды зерттейді
Біржасушалы балдыр
хломидоманада
Өсімдіктердегі тыныс алу
Миға шабуыл
Ғалымдар неге ұйықтайтын бөлмеге үлкен өсімдіктерді қоймауға кеңес береді?
Оттегі
Көмірқышқыл газы
Өсімдіктердегі тыныс алу
Тапсырма № 1
Кестені толтырыныз
Тыныс алу
Фотосинтез
Қандай ағзаларға тән
Оттекті
Көмірқышқыл газын
Не түзеді ?
Дискриптор:
Фотосинтез бен тыныс алу үдерістерінің ерекшеліктерін айқындайды
Тыныс алу
Фотосинтез
Қандай ағзаларға тән
Барлық жасушаларға тән
Өсімдіктерге ғана тән
Оттек
Сіңіріледі
Шығарылады
Көмірқышқыл газы
Шығарылады
Сіңіріледі
Не түзеді ?
Энергия
Күрделі химиялық заттар
Жауабынызды тексерініз
Тыныс алу процесіне қатысатын өсімдік мүшелері
өркендер
тамыржеміс
тұқым
Зертханалық жұмыс «Өсімдіктердің тынысалуын зерттеу».
Өсімдік үшін тыныс алудың маңызы неде?
Күрделі органикалық заттардың қарапайым органикалық заттарға ыдырауы жүзеге асады.
Көп мөлшерде энергияның бөлінуі. Ол энергия өсімдіктің өсіп өнуіне, дамуына жұмсалады.
жасымықша
Өсімдіктердегі тыныс алу
Өсімдіктердегі тыныс алу
Өсімдіктердің тыныс алуына әртүрлі жағдайлардың әсері
Судың әсері. Тұқым құрғақ болса, (10-12 % су) баяу тыныс алады. Егер тұқымда су мөлшері 33 % жетсе, CO2 бөлінеді. Сондықтан тұқым қоймада сақталғанда оның ылғалдылығы 12-14 % аспауы керек. Сонда олар ұзақ сақталып, шыдамдылығын жоймайды.
Температураның әсері. Температура неғұрлым жоғары болса, тыныс алу соғұрлым жиілейді. Қыстың – 20 – 25 градус аязында да өсімдіктердің тыныс алуы тоқтамайды, тек баяулайды. Тұқымдардың тыныс алуы +50 градуста тоқтайды .
Жасушаның цитоплазмасындағы ақуыз ұйып қалады.
Тұжырым
Ақиқат
Жалған
Өсімдік көмірқышқыл газын сіңіріп, оттекті шығару арқылы тыныс алады
Өсімдік уланса, тыныс алуы да бәсендейді
Температура неғұрлым жоғары болса, тыныс алу соғұрлым баяулайды.
-20 -25 градуста өсімдіктердің тыныс алуы тоқтамай , тек баяулайды.
Лептесік саңылауы көбінесе жапырақтың үстінгі өңінде көп орналасады.
Әк ертітіндісі көмірқышқыл газбен әректеттескенде лайланып кетеді.
Тапсырма № 2
Келесі тұжырымдардың жалған – ақиқат екендігін анықтаныз.
Дескриптор:
Зерттеу нәтежиесі тұжырымдарының ақиқат/жалғандығын ажыратады.
Тұжырым
Ақиқат
Жалған
Өсімдік көмірқышқыл газын сіңіріп, оттекті шығару арқылы тыныс алады
+
Өсімдік уланса, тыныс алуы да бәсендейді
+
Температура неғұрлым жоғары болса, тыныс алу соғұрлым баяулайды.
+
-20 -25 градуста өсімдіктердің тыныс алуы тоқтамай , тек баяулайды.
+
Лептесік саңылауы көбінесе жапырақтың үстінгі өңінде көп орналасады.
+
Әк ертітіндісі көмірқышқыл газбен әректеттескенде лайланып кетеді.
+
Тапсырма № 2
Келесі тұжырымдардың жалған – ақиқат екендігін анықтаныз.
Дескриптор:
Зерттеу нәтежиесі тұжырымдарының ақиқат/жалғандығын ажыратады.
Тыныс алу- өсімдік ағзасының зат алмасуының маңызды процесстерінің бірі. Тыныс алудың жалпы теңдігін есіңізге түсіріп жазыныз
Тапсырма №3
Тұқымның, өскіндердің тынысалуы мысалында өсімдіктердің тыныс алуын зерттеу
