Тақырып
|
Қазақстан Республикасындағы сайлау құқығы.
Адам және азаматтардың конституция лық және басқа да құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстық құқық бұзушылық.
|
Оқу мақсаты
|
11.2.1.3 Қазақстан Республикасы сайлаушыларының және сайлау процесінің басқа да субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау
11.2.4.1 Қазақстан Республикасының қылмыстық құқық нормаларына сәйкес тұлғалардың әрекетін саралау
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
ҚР Сайлау туралы конституциялық заңына сүйеніп сайлауға қатысты субъектілердің құқықтары мен міндеттерін анықтайды
Құқықтық жағдаятпен танысып, жасалған әрекетті қылмыстық заңнамаға сәйкес саралайды
|
Ойлау дағдыларының деңгейлері
|
Білу және түсіну
Жоғары деңгей дағдылары
|
Орындау уақыты
|
20 минут
|
Тапсырма
ҚР Сайлау туралы Конституциялық заңына сүйеніп кестені толтырыңыз
|
Құқықтары
|
Міндеттері
|
Сайлаушылар
|
|
|
Сайланушылар (Президент, Парламент
және мәслихат депутаттары)
|
|
|
Сайлау комиссиялары
|
|
|
Бақылаушылар (шетелдік, жергілікті
және БАҚ өкілдері)
|
|
|
Құқықтық жағдаятпен танысып, жасалған қылмысты саралаңыз.
08.01.2019 жылы сағат 11:31 шамасында Т. аудандық полиция бөлімінің қызметкерілері, өз қызметтерін атқарып жүріп, А. ауылында орналасқан тас жолының жиегінде А-ның алкогольдік масаң күйде тұрғанын анықтап, полиция пунктіне жеткізді. Жеке басын анықтау барысында ол полиция қызметкеріне қарсы балағат сөздер айтып, ар-намысына тиіп, билік өкілін өз қызметтік міндеттерін атқару кезінде қорлаған.
Қылмыстық теріс
қылық. ҚР ҚК 10 бап
|
Жаза тағайындау ҚР ҚК 52-54 баптары
|
Мәжбүрлі төлем ҚР ҚК 98 бап
|
ҚР ҚК бабы (ерекше бөлім)
|
|
|
|
|
Жоғарыда берілген мән жайлар мен саралау негізінде тағайындалатын жазаны көрсетіңіз.
|
7
Бағалау критерийлері
|
Тапсырм а №
|
Дескрипторлар
|
Балл
|
Білім алушы
|
ҚР Сайлау туралы
|
1
|
ҚР Сайлау туралы конституциялық заңына
|
|
конституциялық заңына сүйеніп сайлауға
|
|
сәйкес сайлаушылардың құқықтары мен міндеттерін анықтайды;
|
1
|
қатысты субъектілердің құқықтары мен міндеттерін анықтайды
|
|
|
|
ҚР Сайлау туралы конституциялық заңына
сәйкес сайланушылардың құқықтары мен міндеттерін анықтайды;
|
1
|
|
|
ҚР Сайлау туралы конституциялық заңына
|
|
|
|
сәйкес сайлау комиссиялары мүшелерінің құқықтары мен міндеттерін анықтайды;
|
1
|
|
|
ҚР Сайлау туралы конституциялық заңына
|
|
|
|
сәйкес бақылаушылардың құқықтары мен
|
1
|
|
|
міндеттерін анықтайды;
|
|
Құқықтық жағдаятпен
|
2
|
Құқықтық жағдаятпен танысып ҚР ҚК 10
|
|
танысып, жасалған
|
|
бабына сәйкес қылмыстық теріс қылықтың
|
1
|
әрекетті қылмыстық
|
|
болған немесе болмағанын дәлелдейді;
|
|
заңнамаға сәйкес
|
|
Құқықтық жағдаятпен танысып ҚР ҚК 52-
|
|
саралайды
|
|
54 баптарына сәйкес жазаны тағайындау, жеңілдететін немесе ауырлататын мән
|
1
|
|
|
жайларды қарастырады;
|
|
|
|
Құқықтық жағдаятпен танысып ҚР ҚК 98
|
|
|
|
бабына сәйкес мәжбүрлі төлем жүзеге асырылатындығын немесе
|
1
|
|
|
асырылмайтындығын көрсетеді;
|
|
|
|
Құқықтық жағдаятпен танысып ҚР ҚК
|
|
|
|
Ерекше бөлімінің жасалған әрекетке
|
1
|
|
|
қатысты бабын анықтап, саралайды;
|
|
|
|
Жоғарыда берілген мән жайлар мен саралау
|
|
|
|
негізінде тағайындалатын жазаны
|
1
|
|
|
көрсетеді.
|
|
Жалпы балл
|
9
|
IІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР «Саяси -құқықтық процестер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Тақырып
|
Қазақстан халқының моноэтникалық құрамының өзгеруі (XVIII ғасыр- XXғасырдың басы).
Кеңестік кезеңде Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасуы.
|
Оқу мақсаты
|
Қазақстан аумағындағы халықтың этникалық құрамының өзгеру кезеңдерін зерттеу
Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін «депортация», «арнайы қоныс аударылғандар», «полиэтникалық қоғам», «ұлттық саясат»,
«интернационализм» ұғымдарын пайдалану
|
Бағалау критерийі
|
Білім алушы
Қазақстан аумағындағы халықтың этникалық құрамының өзгеру кезеңдеріне зерттеу жүргізеді
«Депортация», «арнайы қоныс аударылғандар»,
«полиэтникалық қоғам», «ұлттық саясат»,
«интернационализм» ұғымдарын пайдаланып Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіреді
|
Ойлау дағдыларының деңгейлері
|
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
|
Орындау уақыты
|
20 минут
|
Тапсырма
Деректерді пайдаланып XVIII – XX ғасырдың басындағы Қазақстан халықтарының этникалық құрамының өзгеруін зерттеңіз.
Дала өңірінде Ақмола облысы орыс ұлт өкілдерімен неғұрлым көп қоныстандырылды. Орыстар бұл аймақта халықтардың арасында басым үлеске (58%) ие болып отыр, ал 1897 жылы бұл облыс қырғыз даласының әлі де елсіз өңірі болып, бұл жерде орыс халқының үлесі 33%-дан асып түспеген еді; орыс қоныстанушылардың жер аударылуы жағынан, бірінші кезекте Торғай облысы орналасқан. Мұнда орыс ұлт өкілдерінің саны 1897 жылы 35.028 адамнан 1911 ж. таман 225.480 адамға дейін, яғни 14 жылдың ішінде 7 есе арта түскенін байқауға болады
дерек
(Прошлое Казахстана в источниках и материалах: (Сборник I. (V в. до н. э.-XVIII в. н. э.)) /
Под ред. проф. Асфендиярова С.Д. и проф. Кунте П.А. – А.: Казакстан, 1997. - 383 с. с. 292).2-
1881 жылдан бастап 1894 жылға дейін Жетісуға бұрын Қытай жерін мекен еткен таранча мен дүнген ұлттары қоныс аударылды. Жетісуда 45 373 адамнан құралатын 9572 таранчи отбасы және де 4682 адамды құрайтын 1147 дүнген отбасысы мекендеді. 1897 жылғы санақ бойынша таранчи мен дүнгендер саны 71 091 адамды құрады (55 815 ұйғыр мен 15 276 дүнген)
дерек
(История Казахстана: народы и культуры: Учеб. пособие / Масанов Н.Э. и др. – Алматы:
Дайк-Пресс, 2001. – 600 с. с. 221).
ХІХ ғасырдың соңында Қазақстанға орыс шаруаларымен қатар ұйғырлар мен дүнгендер де қоныс аударды. Өйткені 1871-1881 жылға дейін Іле аймағы патшалық Ресейдің қол астында
дерек
болды. 1881 жылы 12 ақпанда Қытай мен Ресей арасында «Петербург шартына» қол қойылды. Шарттағы 17 баптың алғашқылары келісімнің мәнін жан-жақты ашып көрсетті. Мысалы, шарттың 3-бабында: «Іле аймағының тұрғындарына Қытай қоластындағы мекендерінде қалу немесе Ресей жерлеріне көшіп, Ресей азаматтығын қабылдау ұсынылады» — деп қарастырылған. Ұйғырлар мен дүнгендерді Жетісуға қоныстандыру арқылы патша үкіметінің көздеген мақсаты — оны жергілікті халықтың ұлт-азаттық көтерілісіне қарсы қолшоқпар ретінде пайдалануды көздеді.
Кезеңдері
|
Қоныстандыру себептері
|
Салдары
|
Орыс
қоныстанушыларының бастапқы кезеңі
|
|
|
Ұйғыр және дүнгендерді
қоныстандыру
|
|
Дерекке сүйене отырып, ХХ ғасырдың басындағы саясаттың қазақтардың этникалық құрамына әсерін талдаңыз.
1897-1920 жж. санақтар аралығында Түркістан Республикасының халқы 13,3%-ға кеміді. Ерекше қатары ойсыраған қазақтар болды: 34,1%-ы қырылды. Мұны сол жылдардағы статистикалық мәліметтер былай деп дәлелдейді: Алматы уезінің халқы 1897-1920 жж. 5,4%- ға өскенде, уездегі қазақтар 1917-1920 жж. 32216 адамға (20,1%-ға) кеміді. Сол жылдары қазақтар Лепсі уезінде 42,1%-нан, Талдықорған уезінде 26,2%-нан, Әулиеата уезінде 43,8%- нан, Шымкент уезінде 55,0%-нан, Қазалы уезі 40,1%- нан және т.б. айрылды. Осы жылдары, ерекше қалаларда, қоныс аударушы орыс, украин, татарлардың саны мен үлесі өсті. Өзбектер, қырғыздар, ұйғырлардың саны мен үлесі кеміп, дүнгендер шығынға онша ұшырай қойған жоқ, саны да үлесі де бір мөлшерде өзгеріссіз қалды. Сонда 1917-1918 жж. ашаршылық жылдарында Түркістан Республикасындағы қазақ үштен бірінен айрылды. Осы жылдардағы аштықтан еңсесін көтермеген халық 1921 ж. ашаршылық қамытын қайта киді.
Дерек
Дереккөзі: https://e-history.kz/kz/contents/view/596
1897-1920 жылдары қазақ халқының санының кему себебі неде?
1.
2.
Автохтонды халықтың азаюының қандай зардаптары болады?
1.
2. 3.Ұғымдардың мағынасын түсіндіріңіз.
«Депортация» ......................................................................................................................................
«Арнайы қоныс аударылғандар» .........................................................................................................
..................................................................................................................................................................
«Полиэтникалық қоғам» .......................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
«Интернационализм» ...........................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
Достарыңызбен бөлісу: |